Sahte altın ve pırlantaya servet ödemeyin

CANAN ERASLAN

Belki ‘tek taşınızı kendiniz aldınız’, belki onunla hiç işiniz olmaz. Altını, sarı, beyaz ya da yeşile çalan hâliyle sevenlerdensiniz belki. “Pahalı taşlar, madenler bana göre değil” diyenlerden ya da “İmitasyon yeter” düşüncesini savunanlardansınız... Özel bir günde ‘hediye’ denildiğinde aklınıza ilk pırlanta gelir belki de... 
Tercihi ne olursa olsun, her kadın takıyı, mücevheri sever. Bazıları için ise tutkudur mücevher. İşte bu tutku, bazı uyanıklar için bulunmaz bir fırsata dönüşebiliyor. İşini lâyıkıyla yapanları bir kenara alırsak, birçok ‘vur-kaç’ satıcı, bujiteriden aldığı bilezikleri kaplama yaparak 22 ayar bilezikmiş gibi satarken, bazıları da pırlantaya çok benzeyen mozanit taşını pırlanta diye satarak yüz binlerce liralık vurgun yapıyor. Birçok ilde kontrol ve ayar merkezi de olmadığı için, birçok kadın aldatıldığını hiç bilmeden ‘sahte pırlantasını’ kullanmaya devam ediyor.
Konunun boyutunu, Kuyumcular ve Sanatkârlar Odası Başkanı Turgay Baransel’e sorduk. Bıkmadan, usanmadan bu sahtecilerle mücadele eden oda, zaman zaman Rekabet Kurulu’na şikâyet dahi ediliyormuş. Baransel, pırlanta ve altın gibi kıymetli maden ve taşların değerinin altında satılamayacağını belirterek, “Diyelim ki elinizdeki altın 200 lira. Siz bunu 180 liraya verir misiniz? Elbette hayır. Bakıyorsunuz gram altını değerinin çok altında satıyorlar. Çünkü iddia edilen ayarda değil” diyerek durumu özetliyor. Baransel, ‘pırlanta’ diye satılan ürünlerde daha çok mozanit taşı kullanıldığını belirtirken, “Eğer mozanit diye satılıyorsa problem yok. Ancak mozaniti pırlanta 
diye satanlar suç işliyor” diyor.

Sahte pırlanta nasıl anlaşılır?

¥ SU TESTİ: Suya konulduğunda yüzeyde kalan taşlar sahte pırlantadır. Gerçek pırlanta suya konulduğunda batar. 
¥ BUĞU TESTİ: Pırlantaya üflediğinizde üzerindeki buğu kısa sürede silinmelidir. Bu 4 saniyeden fazla sürüyorsa sahte olma ihtimali yüksektir.
¥ AŞINMA: Taş eskimiş, aşınmış bir görüntüye büründüyse, üzerinde çizik ve çentikler varsa kesin sahtedir. 
¥ METALİ: Gerçek pırlanta yüksek kaliteli altın ya da platin üzerine yerleştirilir. Düşük kaliteli metal üzerindeyse, büyük ihtimalle yapaydır.

Pırlantayı nasıl seçmelisiniz?

Değerli olunca taklidi de çok oluyor. Taklitten sakınmak, belki binlerce lira verdiğiniz pırlantanın ‘gerçek’ olduğundan emin olmak için bazı püf noktalara dikkat etmek gerekiyor.
PARLAKLIK: Pırlanta eşsiz parlaklığa sahiptir. Taşın kesimi, kesim oranları, açıları ehil ellerde belirlenirse değeri artar. Pırlanta beyazdan öte ışıl ışıl yansır. Sahteler ise yeşil, sarı gibi birçok rengi yansıtır.
ŞEFFAFLIK: Gerçek bir pırlanta şeffaf değildir. Örneğin bir gazetenin üzerine konulduğunda kelimeler buğulu görünür. Bu görünüm, onu yapay pırlantalardan ayırt etmekte kolaylık sağlar. Ancak bu testle ilgili bazı istisnai durumlar çıkabilir. Bazı pırlantalar sığ kesildiği için okumaya imkân sağlayabilir. Dikkat şart.
YANSIMA: Pırlantanın yansımaları gri tonlarındadır. Eğer çok renkli bir görüntü oluşuyorsa ya sahtedir ya da düşük kaliteli bir pırlantadır. Ayrıca gerçek pırlantalar sahtelerin aksine tüm taraflarından yansıma yaparlar.