Sayın Başkan’ı yanlış bilgilendirmişler: İşte belgeler

Edirne tarihî eserler açısından en şanslı illerimizden biri. Nereye eşeleseniz şüheda fışkırıyor. Tatarhaniler Kabristanı olarak bilinen Zindanaltı Mezarlığı da işte böyle hürmet gören bir mekân. Burada bilhassa Tatar asıllı ulema metfun ve zarif mezar taşları ile tanınıyor. Adı geçen kabristanda Mızraklı İlmihâl gibi Osmanlının en çok satan üç kitabından birine imza atan Muhammed bin Kutbüddin-i İznikî hazretlerinin de türbesi bulunuyor.
1930 yılında buraya elektrik fabrikası yapıldıktan sonra kabirler birer ikişer kaybolmaya başlıyor. Bari kalanlar korunsun diye taşlar alınıp Selimiye Camii’nde sergileniyor.

TARİHÇİLER NE DİYOR?
Edirneli tarihçi araştırmacı yazar Oral Onur, Muhammed bin Kutbüddin-i İznikî hazretlerinin türbesini bizzat görmüş ve tahrip edildiğine de şahit olunca, türbeyi yıkmakta olan iş makinelerini kullanan operatörlere ve oradaki yıkım ekibine "Durun!.. Yıkmayın!.." diye bağırarak mani olmaya çalışmış muvaffak olamayınca, doğru müze müdürlüğüne gitmiş; ancak ilgili ve yetkili kimseyi bulamayınca, geri döndüğünde, türbenin yıkıldığını ve mezar taşlarının taşınmakta olduğunu görmüş, bu hatırasını defalarca etrafında bulunan kimselere ve bizlere de anlatmıştır.
Osman Nuri Peremeci, “Edirne Tarihi” adlı eserinde Elektrik Fabrikasının bulunduğu alanda Kırım’dan gelip Edirne’ye yerleşen pek çok Tatar bilgininin mezar taşları bulunduğunu yazıyor.
Bursalı Mehmet Tahir “Osmanlı Müellifleri” isimli kitabında Muhammed bin Kutbüddin-i İznikî hazretlerinin Edirne’de Tatarhaniler (Zindanaltı) Kabristanı’nda metfun olduğunu belirtiyor.
Keza Badi Ahmet Efendinin, “Riyaz-ı Belde Edirne” adlı eserinde (sayfa 224) merhumun hicri 885 (M 1480) tarihinde Edirne’de vefat ederek Zindanaltı Kabristanı’na defnolduğu ifade ediliyor.
Kâtip Çelebi'nin Keşf-izzünun'unda, Bağdatlı İsmail Paşa’nın Hediyetü’l-Arifin Esmaü’l-Müellifin ve Asarü’l-Musannifin adlı eserinde merhumun Edirne’de (H 885) vefat ettiği yazılıyor.
Bu ve benzeri daha bir çok belgeler Oral Onur tarafından Valilik, Koruma Bölge Kurulu, Müze Müdürlüğü, Belediye ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arşivlerine veriliyor.

VALİLİK-BELEDİYE PROTOKOLÜ
“… Edirne’nin sahip olduğu tarihsel ve kültürel mirasın önemli unsurlarından olan en erken tarihli, yani ilk Osmanlı mezarlığı Tatarlar veya Tatarhaniler Mezarlığı’nın, elektrik fabrikasının bulunduğu alanda olduğu bilinmektedir.
Edirne Arkeoloji Müzesi tarafından 2005 yılında gerçekleştirilen sondaj ve araştırma kazısıyla bu bilgiler doğrulanmış, alanın Tatarhaniler Mezarlığı olduğu kesinleştirilmiştir.”
ETUR AŞ tarafından hazırlanarak Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından onaylanan proje ile Tatarhaniler mezarlığının bulunduğu alan üzerinde Osmanlı mezar ve mezar taşı geleneğinin anlatılması hedefleniyor.
Ve bu amaç doğrultusunda 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 64. maddesi gereği, İl Genel Meclisi 01.03.2006 tarih ve 20 no.lu kararı, İl Daimî Encümeni 13.07.2006 tarih ve 342 sayılı kararı alınıyor.
Edirne Valisi Nusret Miroğlu ile Edirne Belediye Başkanı Hamdi Sedefçi el sıkışıyorlar ve 3 sayfalık protokolü birlikte imzalıyorlar.

BİLİRKİŞİ RAPORU
“... Tahrir Beyannamesi ve Çap ve Vaziyet Planı’nda merhum Muhammed bin Kutbüddin-i İznikî hazretlerinin kabrinin anılan belgelere ve mahallinde yaptığımız tetkik ve tespitlere göre öncelikli hâlen kazı yapılan ve Kültür Bakanlığınca ruhsata bağlanan mahalde plan ve tapu kayıtlarına birebir uygun bulunan 14 adanın 3 no.lu parsel hudutları içinde bulunduğu gözlenmiştir.
1/1.000 ölçekli uygulama İmar Planı Paftası’ndan çekilen fotokopide 38 no.lu parselin içinde kabrin tayin ve tespiti için hazırlanmış Harita Yüksek Mühendisi Y. Mümtaz Yılmaz Eren’in imzalı ve tasdikli belgeye nazaran mezarın boyunun 2x3 olarak ölçülmüş ve mezarın 38. parselde olduğu ve elektrik fabrikasından tahminen 30 metre uzakta ve güney kesiminde yola paralel şekilde konumlandığı gözlenmiştir.
Sonuç: Mevlâna Muhammed bin Kutbüddin-i İznikî hazretlerinin raporumuzun 2. maddesinde ve kazı sonucunda ortaya çıkan ve belirtilen yerde metfun bulunduğu ve çevresindeki kabir taşları ile sınırlandırılan yer olduğu görüş ve kanaati ile işbu rapor 3 nüsha hâlinde imzalanarak il makamına arz olunur.”
Ki bilirkişi heyetinde bulunan eski Kadastro Müdürü Adnan Evinay, türbeyi görenlerdendir. Bilirkişi raporu hazırlandığında, bu yıkım hadisesini yaşadığını ve o esnada kadastro müdürü olduğunu bildirerek “Türbe, bu X ve Y koordinatlarıyla gösterilen yerdedir. Bu hadiseyi yaşayan bilirkişi olarak bu raporu imzalıyorum” demiştir. Bu sırada 93 yaşında olup üzülerek o günleri anlatmıştır.

PROJESİ ÇİZİLDİ
Yine protokolde, Edirne Arkeoloji Müzesi tarafından 2005 yılında gerçekleştirilen sondaj ve araştırma kazısıyla da kaynaklara geçen bilgiler doğrulanmış bu alanın Tatarhaniler Mezarlığı olduğu kesinleştirilmiştir.
ETUR AŞ tarafından hazırlanarak Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunca onaylanan proje doğrultusunda tarihi Tatarhaniler mezarlığının bulunduğu alan üzerinde Osmanlı mezar ve mezar taşı geleneği anlatılarak, mezar taşlarının tarihsel süreç içinde geçirdiği form değişiklikleri ve işaret ettikleri sosyal kültürel ve ekonomik yapı vurgulanacaktır.
Öngörülen işler yukarıda açıklanan amaç doğrultusunda 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 64. maddesi gereği İl Genel Meclisi 01.03.2006 tarih ve 20 no.lu kararı doğrultusunda İl Daimî Encümeni 13.07.2006 tarih ve 342 sayılı kararı uyarınca yapılacaktır.
Ve altında imzalar: Edirne Valisi Nusret Miroğlu ve Edirne Belediye Başkanı Hamdi Sedefçi.

İHALESİ YAPILDI
Bu safhada ihale yapılmış, tanzim faaliyeti başlamış ve söz konusu alan valilik tarafından duvar ile çevrilmiştir. Protokol ve “Tatarhaniler Mezarlığı Peyzaj İşi” Bu protokolden sonra Kültür ve Turizm Bakanı’nın imzasını taşıyan, “08 Haziran 2007”, “17 Temmuz 2008” ve “ 01 Haziran 2009” tarihli 3 adet Bakan "OLUR" ları ile Edirne Belediye Başkanlığı mülkiyetinde bulunan alanda 2005 yılında başlayan kazıya devam edilmesi ve elde edilen verilerle 1940 yılında Selimiye Camii Haziresi’ne taşınan mezar taşlarının çıkarıldıkları yerde sergilenmesi ve yapının (Eski Elektrik Fabrikası) Osmanlı Dönemi Mezar Taşları Müzesi olarak düzenlenmesi amacıyla Bakanlığa tahsisi istenmiştir. Maalesef Edirne Belediye Başkanı, Kültür ve Turizm Bakanının bizzat imzalayarak gönderdiği 3 adet Bakan "OLUR" larına hiçbir cevap vermeyerek, hem kabristanı ve hem de Fatih Sultan Mehmed Han’ın hocası olan Muhammed bin Kutbüddin-i İznikî hazretleri hazretlerinin kabr-i şerifini yok etmeye çalışmıştır. Şimdiki Belediye Başkanı da aynı yolu devam ettirerek, mezar taşları müzesi olması icap eden ve kadastroda mezarlık olarak tescil edilmiş olan elektrik fabrikası binasını nikâh salonu adı altında mezarlık vasfını ortadan kaldırıp yok olması için ısrarlı davranışına devam etmektedir.

TESCİLLİ ESER

Edirne Tescilli Eserler Listesi’ni açıyoruz "Envanter numarası A227. Tatarhaniler (Zindanaltı Mezarlığı) mevkii Türkoğlu Mahallesi, Tren Sokak ve İki Köprü Arası Caddesi olarak kaydedilmiş Pafta 1, Ada 14, Parsel 38 Koruma Derecesi: 1. Grup Anıt Eser. Tescil Tarihi 07/09/2007 ve 1605 sayılı kararla.
Edirne Kültür Turizm Müdürlüğü sitesinde “Devam eden projelerimiz” başlığı altında “Tatarhaniler Mezarlığı Mezar Taşları Düzenleme Çalışması” yer almaktadır. www.edirnekulturturizm.gov.tr/TR,90601/projelerimiz.html

MEZARLIKLARIN KORUNMASI…

Hiçbir kurum ve kuruluş, belediyeler dâhil, kanuna aykırı karar alamaz. 3998 Sayılı Mezarlıkların Korunması hakkındaki kanunun 2.maddesinin amir hükmünde “MEZARLIKLAR ASLİ GAYESİ DIŞINDA HİÇ BİR AMAÇ İÇİN KULLANILAMAZ” denmektedir. Sayıştay, kanuna aykırı yapılan bu masrafların hesabını sormalıdır.
1938 yılında mezarlıktaki kabirlere türbelere hizmet etsin korusun diye tapusu, devlet tarafından Edirne Belediyesine verildi. Belediyenin vazifesi bu mezarlığı yok etmek değil, korumaktır.
2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 61. maddesi, 1. Fıkrasında “Kamu Kurum ve kuruluşları ve Belediyeler ile gerçek ve tüzel kişiler Koruma yüksek kurulu ve koruma bölge kurulunun kararlarına uymak zorundadırlar” hükümlerine yer verilmiştir. Bu kararlar ile Belediye Resmî sitesindeki haber ve fotoğraflar ne yazık ki birbirleriyle uyumlu değildir. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kanunu’na açıkça aykırı olduğu meydandadır. Bunun cezai sorumluluğu mezkur kanunun 65. maddesinde yazılıdır.
Bu kanuna uygun olmadığı, Edirne Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 14.02.2013 gün ve 857 sayılı kararı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunu 23.05.2013 gün ve 175 sayılı kararında açıkça vurgulanmıştır. Bu kararları iptal eden, kanuna hiç uygun olmayan Edirne İdare Mahkemesinin kararı, Danıştay 14. Dairesinin 06.04.2016 günlü, E:2014/7676, K:2016/2601 sayılı kararıyla Edirne Belediyesi aleyhine bozulmuştur.
Elektrik fabrikası binasının nikâh salonu yapılması başta mezarlıkların korunması hakkındaki kanun olmak üzere ilgili tüm mevzuata, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 3 adet Bakan “Olur”una ve 2863 sayılı kanuna da açıkça aykırıdır.

KAZIYI ARKEOLOJİ MÜZESİ YAPMIŞTI

Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan’ın kabul etmediği türbe ve kabristanlık gerçeği, 2005 yılında yapılan kazı çalışmasında ortaya çıkmıştı. O dönemdeki Belediye Başkanı Hamdi Sedefçi ile Edirne Valisi Nusret Miroğlu da bu tarihî kabristanın varlığına imza ile şahitlik ediyor...

Dilâver Bey, 1898 ve 1910 arasında iki dönem belediye başkanlığı yapmıştı.

Eski Belediye Başkanı o kabristanda yatıyor

Selimiye'nin doğu yönünde iki medrese binası arasında kalan alan mezarlık olarak kullanılmıştır. Burada Edirne'nin eski ünlü Belediye Başkanlarından Dilâver Bey'in mezarı görülebilir. Mezar buradaki yerine, şimdi 25 Kasım Stadyumu olarak kullanılan alandan; yani tarihî Tatarhaniler Mezarlığı'ndan nakledilmiştir.
(edirnenin tarihi…karazeybek.blogspot.com)

Edirne'ye yakışır!

Görüştüğümüz Edirneliler tarihî Tatarhaniler Mezarlığı’nın ezilmesine razı değiller. Bilhassa Muhammed bin Kutbüddin-i İznikî hazretlerinin türbesinin yeniden imarını istiyor, "Belediye başkanımızın bu makul, masrafsız ve samimi isteği geri çevirmeyeceğini ümit ediyoruz" diyorlar.