Kardeş kıskançlığını körüklemeyin

CANAN ERASLAN

Ailede ilk çocuk olmak hem avantaj hem dezavantaj. İlk çocuk anne ve babanın acemiliğine denk gelir ama ailenin bütün büyükleri onun üzerinde söz sahibi olur, yakın akraba ve komşularla büyür çocuk. Her karakterden biraz alan çocuk, şımartılmanın da zirvesini yaşar. Aile, ikinci çocuğu istemeye bile korkar birincisine ‘haksızlık’ olacak diye.
İşte bu şartlarda yetişen ilk çocuk çok doğal olarak bir kardeşi olsun ve saltanatı bölünsün istemez. Bir de ikinci çocuk yokken ilkinin psikolojisini düşünen aile, aileye minicik bir birey daha katıldığında birkaç ay önce ince düşünceli anne ve baba onlar değilmiş gibi, ilgisini küçük bebeğe o kadar çok yöneltir ki, büyük çocuğun kıskançlıktan eridiğini görmez bile. İçin için kıskançlığını büyüten çocuk kardeşini kıskanmaya, ona nasıl zarar vereceğini düşünmeye başlar ve tehlike çoktan büyümüş olur.
Bu nedenle ikinci kez anne ve baba olmaya karar vermiş olan çiftler, önce ilk çocuğun neler yaşayabileceğini bilmeli, hamilelik sürecinin başladığı dönemden itibaren çocuğunu buna hazırlamalı, başaramayacağını düşündüğünde de mutlaka yardım almalı. Ben de bu konuda uzmanlardan aldığım desteği sizlere şöyle aktarabilirim:
¥ Bilinmesi gerekir ki, kardeş kıskançlığı bütün çocuklarda yaşanır ve doğal bir tepkidir. Hiç tanımadığınız biri sizin yaşadığınız alana geliyor ve sizden daha fazla ilgi görüyor. Bir anlık bile olsa düşünün ne hissedeceğinizi. İşte kardeşini kıskanan çocuğun yaşadığı bunun birkaç katı...
¥ Hamilelikten itibaren çocuğa mutlaka bilgi verilmeli. Çocuk doğum öncesinde sürece alışmalı.
¥ Kardeşler arasındaki kıskançlık ebeveynin tutumuyla değişiklik gösterebilir.
¥ Tüm ilgi yeni doğan bebeğe yöneldiğinde ilk çocuk, kendisinin olan bir şeyi kardeşinin aldığını düşünür. Bunu açıkça söylerse mutlu olun. Çünkü çözülebilir. Gizli yaşarsa psikolojik problem büyüyebilir.
¥ Kardeşini kıskanan çocukların gelişim becerileri bir anda gerilemeye başlayabilir. Tuvalet alışkanlığını kaybedebilir, tırnak yemeye başlar, hırçınlaşır, biberon istemeye başlar.
¥ Kendisi uyurken kardeşiyle ilgilenecekler diye uyumaya direnmeye başlar.
¥ Anne ve babadan uzaklaşır, sevmeye kalktığınızda tepki gösterir.
¥ “Bebek geri gitsin”, “Hep onunla ilgileniyorsun”, “Beni sevmiyorsunuz artık” gibi sözlerle tepki verir.

Neler yapılmalı?

¥ Çocukla doğum öncesinde konuşulmalı, bebeğin ihtiyacının neler olduğu, neler yapılması gerektiği konusunda uzun olmayan konuşmalar yapılmalı.
¥ Büyük çocuk bu süreçte olmayacak şeyler isteyecektir. Her dediği yapılarak bunu ‘kullanmasına’ izin verilmemeli.
¥ Yeni doğan bebeğe eşya alırken onun fikri alınmalı.
¥ Bebek doğduğunda asla büyük çocuk kreşe gönderilmemeli. Anaokulu zamanı ise, daha önceden kreşe gönderilerek süreç başlatılmalı.
¥ Çocuklar büyüdükçe birbirine alışacak ama kavga ettiklerinde asla haklı-haksız tarafı tutulmamalı.
¥ Yetemeyeceğinizi düşünüyorsanız ikinci çocuk doğmadan ve doğduktan sonra bir uzmana başvurun.
¥ Kurallarda kararlı olun ve bunları diğer aile bireyleriyle paylaşın ki davranış birliği olsun.