Erken dönem belirtilerini atlamayın! Alzaymır gençleri de tehdit ediyor

ZİYNETİ KOCABIYIK'IN HABERİ - Yaşla birlikte görülme sıklığı arttığı için toplumda yaşlılık hastalığı olarak bilinen alzaymır, çok genç yaşlarda da ortaya çıkabiliyor. Erken yaşta ortaya çıkan alzaymırın genellikle genetik zeminli olduğunu söyleyen Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ, son 30 yılda risk faktörleri arasında yaşın ikinci ve üçüncü sıraya düştüğünü birinci sıraya genetiğin yerleştiğini vurguladı. Prof. Dr. Tanrıdağ, ailesinde erken dönemde ortaya çıkan alzaymır bulunanların risk altında olduğunu söyledi.

BEBEKLERDE BİLE GÖRÜLÜYOR

Son yıllarda görüntüleme tekniklerindeki artışla birlikte genç yaştaki kişilere de alzaymır teşhisi konulmaya başladı. Alzaymırın yaşlılık hastalığı olarak düşünülmesi sebebiyle genç alzaymır hastalarının teşhisinin atlandığına ve bu sebeple birçok hastanın tedavisinin geciktiğine dikkat çeken Prof. Dr. Tanrıdağ "Genetik araştırmalardaki gelişmeler, alzaymırın ailesel formlarının olduğunu gösterdi. Bunun yanında çocuk gelişim bozuklukları ile ilgili ortaya çıkan son bilgiler doğumdan sonraki ilk aylarda bile alzaymır patolojisinin söz konusu olabileceğini gösteriyor" dedi.

"Bunun örneği down sendromudur" diyen Tanrıdağ, "Down sendromu olan çocuklar yaşadıkları takdirde 30-35 yaşları civarında beyinlerinde alzheimer patolojisi ortaya çıkar. 19 yaşındaki bir insanın alzaymır hastalığına yakalanması hiç de sürpriz değildir. 19 yaşındaki bir insanın bu hastalığa yakalanması büyük bir ihtimalle genetik olarak ailesinden gelen bir risk olduğunu, bazı kromozomların aileden kendisine devredildiğini ve dolayısıyla erken yaşlarda ortaya çıktığını gösterir. Genç yaşta sık görülmez ama bu gençlerin alzaymır olmayacağı anlamına gelmez" ifadelerini kullandı.

GENÇLERDE HIZLI İLERLİYOR

Alzaymır hastalığının 40 yaş altında görüldüğünde yaşlılara göre çok daha hızlı ilerlediğini aktaran Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ "Kural olarak alzaymır hastalığı ne kadar erken ortaya çıkıyorsa o kadar hızlı ve agresif ilerleyen bir hastalıktır. Hastalığın yavaş ilerlemesi çok ileri yaşlarda görüldüğü zaman söz konusu olmaktadır. Bununda nedeni genç yaşlardaki alzaymır vakalarından 3 tane kromozom sorumlu olduğu hâlde ileriki yaşlardaki alzaymırdan tek bir kromozomun sorumlu olmasıdır. Dolaysıyla genetik yük genç vakalarda daha fazladır ve bu nedenle hastalığın ilerlemesi ve kapsamı diğer vakalardan daha geniş çaplı olmaktadır" diye anlattı.

İlgili Haber

Paketli gıdalar hafızanın düşmanı

Genç bilim adamları kansere ve alzaymıra çare arıyorlar

KRONİK DEPRESYONA DİKKAT

Alzaymır hafıza, konuşma, algılama, hesaplama, yargılama, soyut düşünme ve problem çözme gibi zihinsel yeteneklerin bozulduğu bir hastalıktır. En bilinen belirtisi ise unutkanlıktır.

Genç yaşlarda ortaya çıkan hastalıkta ilk belirtinin unutkanlık olmadığını ifade eden Prof. Dr. Tanrıdağ "Genç yaşta kolektif beyin gücü daha korunmuş olduğu için erken başlangıçlı alzaymır hastalığı dikkat eksikliği, depresyon veya psikiyatrik bir rahatsızlık gibi ortaya çıkmaktadır. Tabloya beyin gücünde kolektif zayıflama ve yaşlanma eklendiğinde unutkanlık ön plana çıkar. Kronik depresyon alzaymıra zemin hazırlayan çok önemli bir etkendir. Hastalık riskini 3 kat artırır" diye konuştu.

UNUTTUĞUNU UNUTMAK ÖNEMLİ BELİRTİ

Unutkanlığın alzaymır hastalığının önemli bir sonucu olduğunu söyleyen Prof. Dr. Tanrıdağ, hastalıklı unutmanın ise farklı olduğunu vurgulayıp, "Bazı insanlar 90 yaşında da hastalıklı bir unutmaya sahip değiller. Alzaymır başlangıcı olan insanlar unuttuğunu unutur. 40 yıldır kronik depresyon tanısı almış sonra unuttuğunu unutan bir hasta hâline dönüşmüş bir kişide depresyonla ilişkisi bağlamında alzaymır mutlaka sorgulanmalıdır" dedi.

BÜTÜN PARAMETRELERE BAKILIYOR
Beyin check-up’ı ile hastalığa erken teşhis

Genç yaşta ortaya çıkan alzaymırın aile öyküsü ile birlikte beyin check-up’ı yapılarak teşhis edilebileceğini söyleyen Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ "Bu şekildeki erken teşhis sayesinde zamanında uygulanacak tedavi ile dikkat ve konsantrasyon artırılabiliyor. Öğrenme ve kavrama yeteneği geliştiriliyor. Hafıza güçlendiriliyor. Gerekirse ilaç da önerilebiliyor" dedi.

Alzaymır belirtileri gösterenlere, yönetici ve öğrencilerde unutkanlık ve dikkat dağınıklığı bulunanlara beyin check-up’ının tavsiye edildiğini anlatan Prof. Dr. Tanrıdaği şu ifadeleri kullandı: "Beyin check-up’ında, beynin zihinsel faaliyetleri ve performansı değerlendiriliyor. Bilgisayarlı EEG cihazlarıyla beyin fonksiyonları izleniyor ve beyin haritası çıkarılıyor. Beynin sağlıklı çalışıp çalışmadığı kontrol ediliyor, hafıza ve dikkat ölçmeye yarayan testlerle fonksiyon bozuklukları ortaya çıkarılıyor.

Kişi, psikososyal açıdan değerlendiriliyor. Beyindeki hücreler arası bilgi aktarılması, stres hormonları gibi kriterler değerlendiriliyor. Hücre yenileyici ve beynin stres salgılarını düzenleyici ilaçlar öneriliyor. Ayrıca bilgisayarla; dikkat, bellek, mantıklı düşünme, öğrenme, akılda tutma, hatırlama becerilerini artırıcı beyin egzersizleri yaptırılıyor."

BİR ALZAYMIR HİKAYESİ...
Söylemesi kolay...

Yurt dışında sakallı yaşlı bir adamla hamile bir genç kadın otobüs durağında otobüs bekliyorlar. Kadın sancısı varmış gibi karnına dokununca yaşlı adam “Kaç haftalık?” diye soruyor. Kadın önce yüzünde büyük bir hayret sonra bir acı ifadesi ile bakıp suskun kalınca, adam hata yaptığını düşünüp özür diliyor ve önüne dönüyor.

Huzursuz bir şekilde yanında kıpırdayan yabancı adama üzülen kadın hikâyesini anlatıyor. Adam soruyor; kadın cevap veriyor. Adam, kendisine destek olacak bir ailesinin olup olmadığını sorduğunda kadın "Bir babam var ama o da hasta" cevabını veriyor. Adam şefkatle gülümseyerek "Merak etme her şey yoluna girecek" dediğinde, kadın "Sana söylemesi kolay..." diyor.

Biraz daha bekledikten sonra kadın "Hadi baba bu bizim otobüsümüz" diye elini uzatıyor. Adam büyük bir şaşkınlık ve yüzündeki çocuksu ifade ile kadının elini tutuyor ve birlikte otobüse biniyorlar...

TÜRKİYE ALZHEIMER DERNEĞİ: YENİ İLAÇLAR HASTALIĞI YAVAŞLATIYOR

Türkiye Alzheimer Derneği tarafından düzenlenen toplantıda konuşan dernek başkanı Prof. Dr. Başar Bilgiç 2023 yılının alzaymır hastalığı tedavisinde önemli gelişmelere sahne olduğunu söyledi.

Prof. Dr. Bilgiç "FDA, ABD’de Lecanemab etken maddeli bir alzaymır ilacının tam kullanımına onayını verdi. Bu ilaç, beyinde biriken amiloid isimli proteinleri temizliyor. Özellikle hastalığın erken döneminde hastalıkta yüzde 30 ile 35’lik bir yavaşlama sağlıyor. Bu, alzaymır hastalığının tedavisinde şimdiye kadar elde edilen en önemli başarı" dedi.

Teşhisteki son gelişmelerden birinin kandaki belirteçlerden bakarak tanı koymak olduğunu söyleyen Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Bedia Samancı, yakında yapılan Alzheimer Kongresi’nde sunulan pek çok çalışmada, beyin omurilik sıvısında bakılabilen protein düzeylerinin yüksek doğruluk oranları ile kandan da bakılabileceğinin gösterildiğini söyleyerek "Bu yöntem artık gelişim aşamasını geçip ticarileşerek günlük kullanıma girdi" diye konuştu.