Diyabetin yıllık maliyeti 4,5 milyar dolar
E-Nabız verileri baz alınarak yapılan çalışmanın 2020 verilerine göre ülkemizde yaklaşık 7,5 milyon diyabetli tedavi gördü. Diyabetin yıllık kişi başı maliyeti 591,15 dolara (yaklaşık 18 bin TL) ulaşıyor. Yapılan harcamalara rağmen hastaların yüzde 43’ünün diyabeti kontrol altında değil.
ZİYNETİ KOCABIYIK'IN HABERİ - Dünya çapında yarım milyardan fazla insan çağın vebası diyabetle yaşıyor. Bu sayının önümüzdeki 30 yıl içinde 2 kattan fazla artarak 1,3 milyar kişiye ulaşması bekleniyor. Dünyada her 6 saniyede bir kişi şeker hastalığına bağlı sağlık problemleri yüzünden hayatını kaybediyor. Araştırmalar, küresel yaygınlık oranının yüzde 6,1 olan diyabetin ölüm ve sakatlıkların önde gelen 10 nedeninden biri olduğunu gösteriyor.
Bütün dünyada sağlık ekonomileri üzerinde en büyük yüke sahip olan kronik hastalıkların başında gelen diyabetin ülkemizdeki yaygınlığı, kaç kişinin diyabet tedavisi aldığı, hastalığın maliyeti, komplikasyon oranları ülkemizde ilk defa e-Nabız verilerinin incelenmesi sonucu belirlendi. Sağlık Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci ve Sağlık Ekonomisti Prof. Dr. Simten Malhan’ın 20016-2020 yılları arasında toplam e-Nabız üzerinde kayıtlı 7.656.700 diyabet hastasını tarayarak yaptıkları “Diyabete bağlı mikrovasküler komplikasyonların dağılımı ve ekonomik yükü” çalışması ülkemizde ilk defa diyabetin gerçek maliyetini ortaya koydu. Sigorta ve Sağlık Yöneticileri (SASDER) 10. Ulusal Kongresi’nde sunulan verilere göre 2020 verilerine göre ülkemizde yaklaşık 7,5 milyon diyabetli tedavi gördü. Bu kişilerin yıllık kişi başı maliyetinin 591,15 dolara (yaklaşık 18 bin TL) ulaşıyor. Yıllık toplam maliyet ise 4.5 milyar dolar.
Sağlık Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci
HASTALARIN YARISI TAM TEDAVİ OLMUYOR
E-Nabız verilerinin değerlendirilmesi sonucunda yapılan çalışma, Türkiye’de diyabetin görülme sıklığının yüzde 10,4 ve kan şekerinin kontrol altında olup olmadığını gösteren bire HbA1c düzeyinin ortalama 7,6 olduğunu ortaya koydu. Verilen tedavinin başarılı olması için HbA1c kontrol düzeyinin 6,5’un altı olması gerekiyor. Çalışmaya göre diyabet tedavisi alan hastaların 43.4’ünün kan şekeri kontrol altında değil ve diyabete bağlı komplikasyonlar gelişmiş durumda.
EN KONTROLSÜZ DİYABET BATMAN’DA
Kontrolsüz diyabet hastalarının en yoğun olduğu illerin Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgesinde olduğunu ortaya koyan çalışma, en yüksek Batman’da yüzde 65,9, yüzde 61,3 ile Muş, yüzde 60,8 Ağrı, yüzde 57,2 Bitlis, yüzde 50,4 Siirt olarak tespit edilmiş. Komplikasyonların en düşük olduğu il ise yüzde 22 ile Isparta…
Diyabet damar sistemini etkilediği için büyük ve küçük damarlarla beslenen organlar da hasarlanıyor. Diyabetin komplikasyonları arasında en çok kalp krizleri ve diğer kalp damar hastalıkları geliyor. Bunun yanında diyalize giden böbrek hastalıkları, inme, körlük ve ayak kesilmeleri de diyabetin hayat kalitesini bozan komplikasyonlarından. Bu açıdan bakıldığında makrovasküler ve mikrovasküler komplikasyonlar olarak adlandırılan bu yan etkilerin görülme sıklığının en yüksek olduğu il Tunceli (yüzde16,7) ve en düşük Muğla (yüzde 10,9)’dur. Toplam en yüksek maliyet Muş, Ağrı, Bitlis, Siirt’e aittir. Kişi başı En yüksek hastaneye yatış maliyeti Bitlis 948.94 (6557.20 TL) daha sonra Siirt 831.58 dolar (5746.28 TL) ulaşmaktadır. Makrovasküler komplikasyon en yüksek diyabetik ayak ve hasta başı 855,14 dolardır.
DİYABETİ DAHA İYİ TAKİP EDEBİLECEĞİZ
Kronik hastalıklar çağında yaşadığımızı ve kronik hastalıkların bakım maliyetinin sağlık bütçelerinin yüzde 75’ini oluşturduğunu söyleyen Sağlık Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, “Obezite ve buna bağlı olarak ortaya çıkan diyabet, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’nin de en önemli problemi. Yaptığımız çalışmanın amacı sağlık yönetiminde kronik hastalıklara bakışın değişmesini sağlamak. Değer bazlı veriler elimizde olduğunda geleceğe yönelik sağlık politikalarımızı çok daha iyi geliştirebiliriz. Bu çalışmada, ülkemizde mevcut durumun değer bazlı çıktılarını ortaya koyduk. Biz kronik hastalığı iyi takip ettiğimiz zaman bu ülkenin sağlığına, ekonomisine ne kadar katkıda bulunabileceğimizi göstermek ve geliştirilen yönetim metodlarının diğer kronik hastalıklarda da kullanılmasını hedefledik. Çünkü değerlendirmelerimizde hastalığı iyi takip ettiğinizde maliyetlerin yüzde 50 oranında düşürülebileceğini ortaya koyduk. Bu hem sağlık bütçesi hem de insanların hayat kalitesi açısından son derece önemli bir tespit. Benzer çalışmalar diğer kronik hastalıklarla ilgili olarak da devam edecek” dedi.
Prof. Dr. Simten Malhan
KOMPLİKASYONLAR ARTIYOR
Prof. Malhan, bir kronik hastalıkla ilgili olarak Türkiye’de ilk defa böyle geniş kapsamlı değer bazlı bir çalışma yapıldığına işaret ederek, “Kişi başı en yüksek maliyet 948 dolarla Bitlis’te, 831 dolarla Siirt’te. Bundan sonra yapılacak iş, buradaki datayı biliyoruz; o zaman niye buralarda yüksek maliyetler olduğunu araştıracağız. Hasta geç mi tanı alıyor? Veya tedavisinde mi bir aksaklık oluyor? Bunları tespit edip buralara yerinde müdahaleler yapmak. Biz bunlara değere dayalı yatırımlar, değere dayalı planlamalar da diyebiliriz. Bunun da ötesinde hekim hastane tedavi veriyor, hasta tedaviyi alıyorlar ama hâlâ yüzde 43’ünün diyabeti kontrol altında değil. Bu çok büyük tehlike. Çünkü komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Onun da ötesinde biz, hastanın uyumsuz olduğunu görüyoruz. O zaman diyabet eğitimine ihtiyacımız var. Devlet ödemeye devam ediyor ama hasta hâlâ uyumsuz ve kaynaklar boşa gidiyor. Bu çalışma bütün bunları ortaya koydu” diye anlattı.