40 yıllık eşyalarla maziye yolculuk...

Murat Öztekin / KÜLTÜR SANAT SERVİSİ - Bir zamanlar yoğurt, marketlerdeki raflardan değil sokakta bağıran adamdan alınıyor; elbiselere, mahalledeki terzi amcanın size has dikimiyle sahip olunuyordu. Eve ne konuluyor, mutfağa ne giriyorsa kendine has bir ‘tek’liği vardı. Zira sanayi imalatı daha yaygınlaşmamıştı. Evet, o zamanlar her şeyin tadı şimdikinden çok daha lezzetliydi fakat sınırlı üretimde fiyatlar hiç de ucuz değildi. Sonrasında 50’li yıllarda Türkiye’nin dünyayla selamlaşmaya başlamasıyla sanayi mamulleri daha sık girer oldu hayatımıza. Otomobiller, tamburlu çamaşır makineleri, teneke kutularda margarinler, markalı meşrubatlar, elbiseler… Artık hem sokaktan el üretimi mamuller alınabiliyor hem de sanayinin “çok”lu sisteminde imal edilenlere ulaşılabiliyordu. 80’li yıllarda liberal ekonomiye geçişle bu ikili düzen yerini tamamen sanayi ürünlerine bıraktı. Global düzene ayak uyduran Türkiye’de oldukça azalan kişiye has imalatın yerini kalabalıklar için yapılan üretim aldı.
Salt Galata’da geçtiğimiz günlerde açılan ve 13 Kasım’a kadar sürecek olan “Tek ve Çok” isimli sergi işte üretimin bu seyahatine odaklanıyor. Sergi, Türkiye’nin 1955-1995 dönemini, sanayileşmenin meydana getirdiği nesneler aracılığıyla ele alıyor. 80’li yıllarda dolaşımda olan eşyalardan derlenen bu koleksiyon, dönemin üretim ortamını hikâyelerle ortaya koyuyor. Fotoğraf, video ve objelerin kullanıldığı sergide, otomotivden beyaz eşyaya, oyuncaktan tekstile, gıdadan temizlik mamullerine kadar çeşitli endüstrilerden eşyalar bir araya getirilmiş. Koleksiyonda Hotiç ayakkabıları, Paşabahçe mamulleri, Ford arabaları, Selpak mendilleri gibi eşyanın üretimine dair imajların yanında Pınar’ın şişelenmiş ilk suyu, Fatoş oyuncakları gibi objeler de yer alıyor. Sergi, bu eşyalarla döneme ilişkin bilginin yenilenmesini amaçlıyor. Aynı zamanda, sanayi mamullleri yerine emsalsiz olanlara merakın filizlendiği günümüzde, yeni dalgalanmanın kültür ekonomisindeki yerine göndermede bulunuluyor...