Genç Osman’ı da kement atarak boğmuşlardı

İrfan Özfatura

Genç Osman tahta çıktığında 14 yaşındadır daha. Yanında güçlü bir devlet adamı yoktur. Sadrazam Damat Halil Paşa, İran seferindedir zira.
Amcası I. Mustafa Hanın tahttan indirilmesi üzerine padişah yapılır ki böyle bir şeye hazır değildir aslında. Tamam iyi bir tahsil alır Arapçası, Farsçası, Latince ve Rumcası vardır ama adı üzerinde gençtir daha.
Güzel planları vardır, lakin yapayalnızdır sarayda… Ne zaman batıya yönelse Acem vurur arkadan, ne vakit İran’la ilgilense Avrupa fıkırdar.
Ordumuz Pul-i Şikes’te yenilmesine rağmen, Şiilerin mukaddes saydıkları Erdebil şehrini tehdit edince İran barış ister. (Serav Antlaşması - 1618) Eh şimdi yüzünü dönebilir Batıya.
Osmanlı donanması 1620 yazında İtalya’ya asker çıkarır, İspanyol liman şehri Manfredonia’ya bayrak asar.
O günlerde Lehler, Kırım Hanı ile didişmektedirler, gider Boğdan’a girer, Hotin kalesini alırlar. Eflak ve Erdel’i de sıkıştırmaya başlarlar.
Genç Osman (etrafındakilerinin muhalefetine rağmen) Lehistan seferine çıkar (Nisan 1621) lâkin Hotin önlerinde yapılan savaştan, dişe dokunur bir netice alamaz.
Yeniçeriler bir alemdir, bunlarla cenk menk olmaz. Maaş defterlerinde sefere çıkanlardan fazla isim vardır, ağalar çökmüştür gariplerin parasına. Genç Osman Anadolu müminlerinden canlı ve heyecanlı bir ordu kurmalı, dedeleri gibi arkasına bakmadan çıkmalıdır serhat boylarına. Sadece ordu mu? Maliye, hariciye de yozlaşmıştır, bu köhne müesseselerden kurtulmak için merkezi Bursa’ya taşımalı, çomak sokmalıdır beylerin tezgâhına.
Dedeleri gibi haremden evlenmez, yuvasını Şeyhülislam Es’ad Efendi’nin kızı Akıle Rukiyye ve Pertev Paşa’nın torunu Aişe hanım ile kurar. Sade giyinir, koca kavuklar ve ağır kaftanlar kuşanmaz. Bu hareketi de hoş karşılanmaz sarayda.
FIRSAT BU FIRSAT
Lübnan’da Dürziler Maanoğlu Fahreddin liderliğinde ayaklanınca Sultan isyanı bastırmak için hazırlıklara başlar. Bahane ile Halep, Erzurum, Şam ve Mısır’da asker toplayacaktır yanına. Saraylılar boş mu durur, yemez içmez Yeniçerilere ulaştırırlar.
Sadrazam Dilaver Paşa ve Şeyhülislam Hoca Sadettinzade Mehmet Esat Efendi “bu herhangi birliğin bastıracağı basit bir isyandır, sizin gitmenize gerek yoktur” der mani olurlar.
Genç Osman kararlıdır, hacca gideceğini ilan eder bu defa. Yanında 500 sipahi olsa yeter, diğerleri kalsındır İstanbul’da.
Tam Harem’e otağını kurduğu gün Yeniçeriler At Meydanında toplanır, kazan kaldırırlar. Kolayca saraya girer (ki bu bir ilktir) kelle istemeye başlarlar. Genç Osman adamlarını vermeyecek kadar delikanlıdır, işte bu cesareti onu hedef yapar.
O gün Mustafa Han tekrar sultan ilan edilir, Genç Osman haps edilecektir ihtimal. Ancak kumpasta rol alanlar yaşamasını kendileri açısından mahsurlu bulurlar, yeniçerilere “halledin” işareti yaparlar.
Daha düne kadar yanında el pençe divan duran askerler Genç sultanı ite kaka, muşta ile vura vura bir zerzevat arabasına oturtur, alay ve hakaretlerle götürürler Yedikule zindanlarına. Orta Asya geleneklerine göre bir sultanın kanı yere değmese gerektir, ancak genç Osman da gençtir direnir, güçleri yetip de urganı geçiremezler boynuna.
Bu arada sultan “Bakın daha dün padişah idim. Bugün ne hale geldim. Halimden ibret alın. Dünya kimseye kalmaz” dese de acımazlar. Nitekim Uğru lâkaplı subaşı kethüdası husyelerini sıkmak suretiyle acıya gark eder, o ara kemendi geçirirler boğazına. Ki henüz 18 yaşındadır daha.
Vaka (Haile-i Osmaniyye) “musibet” olarak geçecektir tarih yapraklarına…
Kendilerine Yurtta Sulh Konseyi diyen darbeciler de Genel Kurmay Başkanımız Hulusi Akar’ın boynuna kemer takınca…
Yeniçerileri getirdi hatırımıza.