İş adamları Kuzey Irak'a çıkarma yaptı

Savaş sonrası yeniden yapılanma çalışması başlatan bakir pazar Irak, Türk yatırımcısının ve ihracatçısının gözdesi oldu. Yeniden yapılanma çalışmasını başlatmasının ardından petrol gelirlerini almaya başlayan ülkeye Türk akını, önce inşaat şirketleriyle başladı. Ülkenin yeniden inşasında, Orta Doğu ve Türk Cumhuriyetlerinde müteahhitlik hizmetlerinde gözde olan Türk şirketleri, Kuzey Irak'ta da en fazla tercih edilen yatırımcı grubu oldu. Perakende gıda, tekstil, mobilya başta olmak üzere birçok ürün Türkiye'den talep edildikçe, bölgede önce temsilcilik açan Türk şirketleri, daha şimdi şirketleşme çalışmalarıyla gündemde. Bütün bu gelişmeler, iki ülke arasında ticaret hacminin de hızla büyümesi sonucunu getirdi. Petrol gelirini almaya başlayınca hızla zenginleşen ülkede, daha önce paralarını çuvallarla evlerinde tutan zenginler, Türk bankalarının gidişiyle bankacılık sistemine ilgi de yoğunlaştı. Bütün bu gelişmeler, 2000'li yılların başında 'sıfır' noktasında olan Irak'a ihracatta bu yıl zirveyi getirdi. Rakamlar, 2003 yılında Irak'a 829 milyon dolar olan ihracatımızın 2005 yılında 2.8 milyar dolara, 2010'da 6 milyar dolara ulaşmasına sebep oldu. 2011'de Irak ikinci sıraya oturdu. 2012 yılında Türrkiye'nin Irak'a ihracatı yüzde 30 artarak 10.7 milyar dolara çıktı. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, şubat ayı ihracatında Irak'ın Almanya'dan sonra ikinci sıraya yerleştiğini, 2013 tamamında Irak'ın birinci ihracat pazarı olabileceğini ifade etti. Türkiye-Irak Uluslararası Yatırımcılar Derneği Başkanı Ferudun Gündüz ise, "Kuzey Irak'ta ticaret ve inşaatta yüzde 70 oranında Türklerin hakim olduğunu belirterek, "Şu anda 1500 Türk şirketi var. Irak'ın güneyinde de sorunlar çözüldüğünde ihracat ve ticaret daha hızlı büyüyecek. 2023 yılında Irak'a en az 50 milyar dolarlık ihracat yapar duruma gelebileceğiz" dedi. Kuzey Irak Bölgesi Yönetimi Ticaret ve Sanayi Bakanı Sinan Çelebi de "Bizler aynı coğrafyayı paylaşıyoruz. 2009 yılında 3 milyar dolar olan ihracatımız 10 milyar doları aştı. 4 yıl önce 485 olan kayıtlı Türk firması, bugün 1500'ü buldu" dedi. Kuzey Irak'ta dolaşmaya başladığınızda, her yerde Türk markasına rastlamak da olağan görüntülerden oldu. Vestel ve Arçelik beyaz eşya ve ev elektroniğinde bölgenin önde gelen markalarından. İstikbal mobilyada, Merinos halıda yüzde 80'e varan paylara sahip. Sabancı ise gıdada bölgenin nabzını tutuyor. Su pazarında Hayat ve Pınar markaları rekabet ederken, Ülker de yine gıdanın en aranan markalarından biri. Mehmet Emin Karamehmet'e ait Genel Enerji ile Gültekin Köksal'a ait Pet Oil bölgede petrol piyasasında etkili. İstikbal Kuzey Irak'ta 6 satış noktası ile faaliyet gösterirken, Boydak yetkilileri bölgeye yatırımlarının süreceğini söylüyor. Zorlu Grubu ise Kuzey Irak'ta Vestel'le pazar lideri olduklarını, bölgede büyümeyi sürdüreceklerini söyledi.Her köşede Türk markası var şirketlerin yatırımı hızlanıyor Kuzey Irak'ta Türk gıda ürünleri hakimiyeti sağladı. 78 ülkeden 2 bin 241 şirketin tescillendiği bölgede yabancı şirketlerin yüzde 48'ini Türk şirketler oluşturdu. Türkiye'de tanıdığımız birçok markanın Kuzey Irak'ta yatırımı var. Vakko, Beymen, Mavi Jeans, Collezione, LC Waikiki, Kiğılı, bisse, Sarar, Rodi Mood, Colins, Ayakkabı Dünyası, İnci Deri gibi çok sayıda perakende zinciri Irak'ta. İstikbal Mobilya, Çilek Mobilya gibi firmalar sektörün önde gidenleri. Gıda markalarının ardından zincirler ve alışveriş merkezleri de bölgedeki yerini aldı. Önce Erbil ile başlayan yatırımlar peş peşe diğer bölgelere de yayılıyor. LC Waikiki ve De Facto Erbil'de açtıkları ilk mağazaların ardından ikinci mağazalarını açmaya hazırlanıyorlar. Bu arada bölgede 2010 yılında iki mağaza birden açan Vakko da yeni mağazalar açma hazırlığı yapıyor. Irak'ta Seven Hill 3, İpekyol 2, Sarar 2, LCW 2, Bücürük 2, Colin's, Collezione, Faik Sönmez, Kiğılı, Avva, Koton, Mavi, Rodi, W Collection, LTB, Adil Işık 1'er mağaza ile faaliyet gösteriyor. Markaların tamamında ise yeni mağazalar için çalışma yürütülüyor.Koç, Divan Oteli ile gitti enerjiyle devam edecek Koç Holding, bölgeye yatırımını Divan Oteli ile hızlandırdı. Divan'ın açılışına katılan Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç, Kuzey Irak'ta büyük bir duty free mağazası açan Setur'un satışlarının çok iyi gittiğini, bölgede Avis'in araç kiralama çalışmaları ile Aygaz'ın projelerinden söz etmişti. Mustafa Koç, o konuşmasında, bölgedeki Beymen Mağazasını örnek vermiş, Cem Boyner'den Erbil'deki Beymen'in İstanbul ve Ankara'dan sonra en iyi ciroyu yapan mağaza olduğunu öğrendiğini de ifade etmişti. Koç'un yatırımlarının bölgede çeşitlenmesi de bekleniyor. Koç, Divan Oteli'nin açılışında, bölgede okul ve hastane konusundaki yatırımlara dikkat çekerek, doğrudan hastane açmayı düşünmediklerini, Know-how konusunda görüştüklerini söylemişti.Sokaktaki döviz büfesinden bankaya Iraklı, petrol gelirini kullanmaya başlayınca?hızla?zenginleşti?ama bankacılık sistemi yeni düzene giriyor. Döviz büfeleri, sokakta sandık üzerinde olan Kuzey Irak'ta Türk bankaları her şeyi değiştirdi. Yüksek miktarda para?lazım?olan?iş?adamları,?eve adam gönderip çuvallarla para getirtmeye devam etse de Türk bankaları çok şeyi?değiştirdi.?Ziraat Bankası, Bağdat'ta olduğu gibi, Erbil'e de şube açan ilk Türk bankası oldu. İş?Bankası,?Vakıfbank,?Bank?Asya ve Albaraka Erbil'de faaliyet gösterirken,?diğer?bölgeler?de?de?şube açmayı planlıyor. Akbank ve Garanti buraya giriş için çalışma yaparken, Koç Grubu önce temsilcilik, sonra bankacılık?faaliyeti?olarak bölgede var olmak istiyor.