Doğuya tersine göçün işaret fişeği

Sütaş’ın Karacabey, Aksaray ve Tire’den sonra, ‘Doğu-Güneydoğu Anadolu Sütçülük Projesi’ kapsamında 1 milyar 115 milyon TL yatırımla Haziran 2018’de temelini attığı ‘Bingöl Entegre Tesisleri’nde önemli mesafe katedildi. Üretim faaliyetine bu yıl içinde başlaması hedeflenen tesisler tam kapasiteye ulaştığında 1.012 kişiye doğrudan istihdam sağlarken, şehrin ve bölgenin ekonomik çehresini de değiştirecek. Yatırımın Bingöl ve çevresine yönelik etkileri ‘Sütaş Doğu-Güneydoğu Anadolu Sütçülük Projesi - Bingöl Entegre Tesisleri Yatırımının Sosyo-Ekonomik Etkileri: Bölgesel Dinamik Girdi-Çıktı Analizi (2018-2033)’ adlı çalışmayla raporlaştırılırken, konuya ilişkin Bingöl’de bakanların da katılımıyla toplantı düzenlendi. Burada konuşan Sütaş Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz, Sütaş’ın ‘çiftlikten sofralara’ iş modelinin; ekonomik, sosyal etkileri ve kapsayıcı özellikleri ile bir ‘Bölgesel Kalkınma Modeli’ niteliğinde olduğunu kaydetti.

BİNGÖLLÜ GENÇLER İŞBAŞINDA
Yılmaz, bu model ile hayata geçirilen ‘Sütaş Güney Marmara Sütçülük Projesi - Karacabey Entegre Tesisleri’, ‘Sütaş Orta Anadolu Sütçülük Projesi - Aksaray Entegre Tesisleri’ ve ‘Sütaş Ege Sütçülük Projesi - Tire Entegre Tesislerinin, kendi bölgelerinde oluşturduğu ekonomik ve sosyal etkilerle bölgelerinin kalkınmasına önemli katkılarda bulunduğunu vurguladı. Yılmaz; sekiz yıldan beri Bingöllü 45 kadar gencin Karacabey Meslek Yüksekokulunda eğitim gördüğünü, Sütaş’ın Karacabey ve Aksaray tesislerinde çalışarak bu proje için hazırlandığını, Şimdi Bingöl’e döndüklerini ve bu tesislerde görev yapacaklarını belirtti.

2033’TE 1,3 MİLYAR $’LIK ETKİ
İki yıl süren çalışma sonucu ortaya çıkan ‘Bölgesel Etki Analizi Raporu’na göre, yatırım olmazsa 2033 yılı itibarıyla 2,2 milyar dolarlık ekonomik büyüklüğe ulaşacak Bingöl, Sütaş yatırımı tamamlandığında ve yıllık süt alımları dâhil edildiğinde 15 yıllık süreç sonunda 3,6 milyar dolarlık GSYH’ya erişecek. Sütaş yatırımının Bingöl ekonomisine kümülatif etkisi 2019’da yıllık 71 milyon dolarken, geçen yıl 123,7 milyon dolar oldu. Ekonomik etki bu yıl 197,3 milyon dolar, 2022’de 244,1 milyon dolar, 2033’de ise 1 milyar 386 milyon dolar seviyesine ulaşacak. Sütaş yatırımının doğrudan ve dolaylı etkisi 2033’de şehrin GSYH’sının yüzde 61,5’ine karşılık gelecek. Şütaş yatırımının etkisiyle bu yılki vergi geliri 112,2 milyon dolardan 202,8 milyon dolara yükselecek. Sütaş yatırım olmadan ilde toplanan vergilerin 2033’de 165,1 milyon dolara ulaşması bekleniyor. Yatırımla birlikte ise aynı dönemde yıllık vergi gelirinin 404 milyon dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.

KİŞİ BAŞI GSYH’DE 35 SIRA YÜKSELECEK
Yatırım Bingöl’de fert başına düşen geliri de önemli ölçüde artıracak. Sütaş yatırımı olmaksızın Bingöl’ün 2033 yılındaki fert başı GSYH’sının 7.322 dolar olacağı tahmin edilirken, yatırımdan sonra bu değerin yüzde 40 artışla 10 bin 221 dolara erişeceği hesaplanıyor. Kişi başı GSYH’nın 2.900 dolar kadar artmasıyla göç veren iller arasından çıkıp dışarıdan göç alması beklenen Bingöl’de, Sütaş yatırımının hanehalkı refahına katkısının 2023 itibarıyla yüzde 11,3, 2033’ten itibaren ise yüzde 26,2 olacağı hesaplanıyor. Yatırımla Bingöl, fert başı GSYH’de 35 sıra birden yükselerek 38’inci sıraya gelecek.

TARIMIN PAYI 2,5 KATTAN FAZLA ARTACAK
2019’da Bingöl ekonomisinde tarımın payı yüzde 14 iken 2033’te 2,5 kattan fazla artarak yüzde 36,8’e yükselecek. Geçen yıl 597’si doğrudan 3.663 kişiye istihdam sağlayan yatırımla bu yıl 778’i doğrudan 4.524 kişiye iş sağlanacak. Sütaş yatırımının doğrudan ve dolaylı toplam istihdama etkisinin 2033 itibarıyla 8.611 kişi olacağı tahmin ediliyor. Kurulacak işletmelerde 2033 itibarıyla 1.012 kişi doğrudan istihdam edilecek.

ÇİĞ SÜTÜN MALİYETİ 3,20 TL
Bingöl’deki tesisin enerjisinin tamamının atık gübrelerden elde edildiğini ifade eden Muharrem Yılmaz “Buradaki inekler sadece süt üretmiyor tesisin elektrik enerjisini de üretiyor” dedi. Sütaş’ın üç tesisinde 16 bin 600 hayvan sayısına ulaşıldığını dile getiren Yılmaz, Bingöl’de üretilecek ürünlerin pandemi sonrası Arap ülkeleri ve zengin pazarlardan ilgi göreceğini söyledi. Çin ile 6 bin ton peynir altı suyu tozu için ihracat bağlantısı yaptıklarını anlatan Yılmaz, çiğ sütte 2 lira 80 kuruşluk fiyata nakliye ve diğer giderler de eklenmesiyle fiyatın 3 lira 20 kuruşa çıktığını belirterek “Kasım 2019’dan Ocak 2021’e kadar hiç bir zam yapılmadı. 14 ay sonra ancak yüzde 20-25 arasında zam yapıldı” diye konuştu.

EKONOMİYE KATKISI YILDA 2,9 MİLYAR TL
Bingöl tesislerindeki süt ürünleri fabrikasının günde 1.000 ton kapasitesi olacağını belirten Yılmaz, tesis tam kapasite ile çalıştığında bölgede yıllık 1 milyar 22 milyon TL süt hasılası sağlanacağını projenin yılda 1 milyar 554 milyon TL hayvancılık hasılası ve yem üretimleriyle 905 milyon TL bitkisel üretim hasılası oluşturması hedeflendiğini, söyledi. Yılmaz, personel ücretleri, taşıma, dağıtım giderleri ve diğer mal, hizmet alımlarıyla beraber Sütaş yatırımının bölgede oluşturacağı doğrudan ekonomik faaliyetin toplamının yıllık 2 milyar 945 milyon TL olmasının beklendiğini vurguladı.