Türkiye ve AB’nin ipleri gerilir fakat kopamaz

Canan ERASLAN ANALİZ

Türkiye ile Almanya arasında bu yılın başından itibaren gerilen ilişkiler, son dönemde Avrupa Birliği konusunda restleşmeye kadar vardı. AB üyesi ülkelerin bazı yetkililerin, Türkiye’nin AB üyelik müzakerelerine son verme tehdi üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan “Elinizden geleni ardınıza koymayın” açıklaması geldi ve ipler iyice gerildi. Yaşanan siyasi gerginliklerin ekonomik etkileri tartışılsa da her kesim tarafından kabul edilen bir gerçek var: İki taraf da birbirine bağımlı... Bunu rakamlar söylüyor. Türkiye, yıllık 143 milyar doları bulan ihracatının yaklaşık yüzde 50’sini AB ülkelerine yapıyor. İthalatta da yine Avrupa ülkelerinin ezici bir üstünlüğü var. Türkiye, Almanya’ya 13,4 milyar dolar, İngiltere’ye 10,5, Irak’a 8,5, İtalya’ya 6,8, ABD’ye 6,3, Fransa’ya 5.8, İsviçre’ye 5,6, İspanya’ya 4,7, Hollanda’ya 3,1 ve Belçika’ya 2,5 milyar dolarlık ihracat yapıyor. Diğer Avrupa ülkelerine de değişen miktarlarda ihracat gerçekleşiyor. Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı ülke 24,8 milyar dolarla Çin olurken, Almanya’dan 21.3, Rusya’dan 20.l4, ABD’den 11,1, İtalya’dan 10,6, Fransa’dan 7,5, Güney Kore’den 7,0, İspanya’dan 5,5, İngiltere’den 5,5, Ukrayna’dan 3,4 ve Belçika’dan 3,1 milyar dolarlık mal alıyor.
KİM KİME MUHTAÇ?
Bu sorunun cevabı, “İkisi de birbirine muhtaç” şeklinde... Ticaret dengesine bakıldığında bu cevabın gerekçesi de ortaya çıkıyor. Çünkü Türkiye Almanya’ya hazır giyim, otomotiv, elektronik, tütün, meyve-sebze satarken, bu ülkeden yine taşıt araçları, makine, eczacılık ürünleri satın alıyor. Aynı şekilde İngiltere bizden otomotiv, hazır giyim, elektronik, yarı mamul maden, meyve ve sebze alıyor. Biz İngiltere’den ise petrol ürünleri, eczacılık, otomobil, uçak ve çeşitli makineler satın alıyoruz. Hollanda’dan süt ve süt ürünleri ile endüstri ürünleri alıyor, yine gıda ve elektronik ağırlıklı ihracat yapıyoruz. Diğer ürünlerin muadili bulunsa da rakamlar; otomotiv, beyaz ve kahverengi eşya, makine, hazır giyim gibi ürünlerde iç içe geçmiş bir üretim-satış süreci yaşanıyor.

Otomotivde bağlar çok daha kuvvetli

Türkiye yılın ilk 10 ayında 19,6 milyar dolarlık otomotiv ihracatı yaptı. Bu rakam, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 18 artışı ifade ediyor. Türk otomotiv sektörü, satışının yüzde 78’ini Avrupa ülkelerine yapıyor. İhracatta ilk 3 ülke ise Almanya, İtalya ve Fransa olarak sıralanıyor. Türkiye ise bu üç ülkenin ünlü otomobil markalarını ithal ediyor. Alman markası Volkswagen, Türkiye’de en çok satılan ithal otomobil markası. Ülkeler arası ticaretin yanı sıra bir de üretim ayağı var. İtalyan otomobil üreticisi Fiat, üretiminin önemli bölümünü Türkiye’de yapıyor. Üstelik Egea modelini sadece Türkiye’de üreterek dünyaya ihraç ediyor. Aynı şekilde Fransız Renault’nun bazı modelleri de sadece Türkiye’de üretilerek bütün dünyaya satılıyor. Bunların makine parkı, istihdam gücü gibi önemli ayakları da göz önünde tutulduğunda sektörün nasıl bir bağ olduğu daha iyi görülüyor. Avrupalı markaların Türkiye’de üretim yapmasının en önemli sebebi ise kalite. Dünyada birçok marka otomobillerini çeşitli arızalar sebebiyle geri çağırıyor ama aynı arıza Türkiye’de üretilen otomobillerde görülmüyor, geri çağırma yaşanmıyor.

Beyaz eşyada büyük pazar

 Türkiye’nin en önemli beyaz eşya markaları Avrupa’ya satışın yanı sıra, bazı üretim yapmaya da başladı. Bu sayede Avrupa’da satılan her 10 televizyonun 5’si Türk markası. Fırın, buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinesinde ise bu oran 10’da 7’ye kadar yükseliyor. Türkiye’de pazar ın ilk 3’ünü paylaşan markalar, Avrupa’da da yakından tanınıyor.

Yatırımda da Avrupa önde

Türkiye’de doğrudan yatırım yapan şirket sayısı 46 bini geçti. Bunun ülkelere dağılımına bakıldığında da genelde Avrupa, özelde Almanya ilk sırada. Türkiye’de Almanya’dan 6 bin 400, İran’dan 4 bin, İngiltere’den 2 bin 900, Hollanda’dan 2 bin 500, Suriye’den 5 bin, Rusya’dan 2 bin 200, ABD’den 1.700 şirket faaliyet gösteriyor. 

Hazır giyimde kalite ve hız bizde

Adet olarak Çin’in rakamları her ne kadar önde olsa da, Avrupa için Türkiye vazgeçilmez ülke. Avrupa’nın birçok ünlü markası üretimini Türkiye’de yaptırıyor. Üstelik Avrupalılar hızlı kararlarına hızlı cevap alabilmesi sebebiyle Türkiye’yi tercih ediyor. Bir marka yetkilisi, gelişen bir durum sebebiyle ek üretim istediğinde Türk partneri esnek üretimle bu talebe “peki” diyor ve kısa sürede nakliyesini sağlıyor. Çin ise düşük kalitesinden dolayı yaşadığı dezavantajı, nakliye süresi ve maliyeti ile de katlıyor ve Türkiye öne çıkıyor.