‘Suriye kasabı’na gece yarısı suikastı

İran’ın eskatolojik ideolojisini yaymayı hedeflediği Orta Doğu coğrafyasında adı birçok katliama karışan, mezheple alakalı çatışmaların tetikleyicisi “Suriye Kasabı”, “Kara Şövalye” gibi isimlerle anılan Kasım Süleymani, Bağdat Büyükelçiliği saldırısından sonra ABD’nin hava operasyonu ile öldürüldü.
İran İslam Devrim Muhafız Kolordu Kudüs Gücü Başkanı olan General Kasım Süleymani, Bağdat’ın uluslararası havaalanına düzenlenen ABD hava saldırısının ardından Cuma günü erken saatlerde Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis ile birlikte öldürüldü.
Hava saldırısında Süleymani ve Mühendis’in yanı sıra Süleymani’nin damadı ile Haşdi Şabi Halkla İlişkiler ve Protokol Sorumlusu Muhammed Rıza Cabiri, Hasan Abdulhadi, Haşdi Şabi Üyeleri Haydar Ali, Muhammed eş Şibani ve Samır Abdullah ile İranlı subaylardan Tuğgeneral Hüseyinpur Caferi, Albay Şehrud Muzafferiniya, Binbaşı Hadi Tarimi ve Yüzbaşı Vahid Zemaniyan öldürüldü.
Saldırının ABD yapımı MQ-9 Reaper insansız hava aracından atılan füzelerle yapıldığı açıklandı. Haşdi Şabi de, Kasım Süleymani’ye dair bilgilerin Iraklı taraflarca ABD’lilere sızdırıldığının tahmin edildiğini belirtti.

TRUMP: GEÇ BİLE KALDIK
ABD Başkanı Trump, Kasım Süleymani’nin öldürülmesinin ardından yaptığı açıklamada, İran’ın hiçbir zaman bir savaşı kazanmadığı, ama hiçbir müzakereyi kaybetmediğini belirterek, İran’a müzakere için açık kapı bıraktı. Süleymani’den İran’da hem korkulduğunu hem de nefret edildiğini belirten Trump “Süleymani, İran’daki birçok protestocunun ölümünden sorumlu. Daha önce ortadan kaldırılmalıydı” dedi.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo de operasyonun tamamıyla hukuki olduğunu belirterek, “İran ile gerilimi azaltmaya hâlâ bağlıyız” ifadelerini kullandı.
Süleymani, Devrim Muhafızlarının yabancı kolunun lideri olarak ve yurtdışında; Suriye ve Irak’taki savaştaki kilit rolü nedeniyle İran’ın Orta Doğu’daki şiddet eli olarak ün kazandı.
ABD ve Tahran’ın bölgesel düşmanları Suudi Arabistan ve İsrail’in kontrol altında tutmak için mücadele ettiği Orta Doğu’daki İran etkisinin yayılmasında etkili oldu. Batı, İsrail ve Arap güçleri tarafından son 20 yılda kendisine karşı birkaç suikast girişiminden kurtuldu.
İran sınırlarının ötesinde operasyonlar yürütmekle görevlendirilen Süleymani’nin başında olduğu Kudüs Gücü, 2011 yılından bu yana süren Suriye iç savaşında yenilgiye uğramak üzere olan Suriye Devlet Başkanı Esad’a destek verdi ve ayrıca silahlı grupların Irak’taki DEAŞ’ı yönelik operasyonlarına destek verdi. Yemen, Lübnan, Suriye, Filistin, Afganistan ve son olarak Libya’daki olayların hepsinde o vardı.

İŞÇİLİKTEN GENERALLİĞE
Herhangi bir inşaat işçisiyken, sıradan milislerden oluşan Devrim Muhafızlarına katıldı. Süleymani 1998 yılında Kudüs Gücü’nün başına geçti ve yıllarca düşük profilli kalırken İran’ın Lübnan’daki Hizbullah, Suriye’deki Esad ve Şii milis grupları ile Irak arasındaki bağları güçlendirdi. Son yıllarda İran’ın dîni lideri Ali Hamaney ve diğer Şii liderlerin yanında görünerek dikkatleri üzerine çekti. Süleymani liderliğinde Kudüs Gücü, yeteneklerini büyük ölçüde genişletti ve istihbarat, finansal ve siyasi alanlarda İran sınırlarının ötesinde önemli bir etki oluşturdu.
Süleymani, güneydoğu İran’ın Kerman Eyaletinde 1957 yılında fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesine destek olmak için 13 yaşında çalışmaya başladı, boş zamanlarını spor yapmak ve Hamaney tarafından verilen vaazlara katılmak için harcadı.
Süleymani 1979’da İran devrimi sırasında henüz 22 yaşındayken, İran ordusu aracılığıyla yükselişe başladı ve altı haftalık taktik eğitim aldıktan sonra İran’ın Batı Azerbaycan eyaletindeki ayaklanmaları bastırmak üzere görevlendirildi.
Süleymani, İran-Irak savaşı sırasında Irak sınırında yürüttüğü görevler sonrası ulusal bir kahraman olarak ortaya çıktı.

ABD’DEN DESTEK ALMIŞTI
Hükûmetin 2005’te Irak’ta yeniden kurulmasının ardından, Süleymani’nin etkisi eski Başbakanlar İbrahim el-Caferi ve Nuri el-Maliki liderliğinde Irak siyasetine yayıldı.
Bu süre zarfında, Şii siyasi partisi ve “İran’ın Irak’taki en eski vekili” olarak tanımlanan paramiliter bir güç olan Bedir Örgütü, içişleri ve ulaştırma bakanlıkları silahlı grubun siyasi kanadının kontrolü altına alındıktan sonra devletin kolu hâline geldi. .
2011’te Suriye’deki iç savaşın başlamasının ardından Süleymani, Iraklı milislerinin bir kısmının Suriye’ye giderek Esad hükûmetini savunmasını emretti. Irak’ın DEAŞ’le mücadelesi sırasında, bir kısmı Süleymani’nin kontrolü altına giren İran destekli bir Şii paramiliter birimi olan Haşdi Şabi DEAŞ’a karşı Irak ordusu ile ortak operasyonlarda yer aldı. Musul operasyonuna da katılan Süleymaniye bağlı silahlı gruplar ABD’den hava desteği bile aldı.
Süleymani’nin, 2006 yılında meydana gelen bir uçak kazası ve Şam’da, Suriye Devlet Başkanı Esad’ın üst düzey yardımcılarını öldüren 2012 bombalamasının ardından da dâhil olmak üzere birkaç kez öldüğü söylendi. Kasım 2015’te, Suriye’nin Halep çevresinde savaşırken Süleymani’nin öldüğü veya ciddi şekilde yaralandığına dair söylentiler dolaştı.
2019 Ağustos ayında İsrail, İHA’larla Suriye’deki Kudüs üslerine hava saldırıları düzenledi ancak Süleymani’nin her defasında olaydan kısa süre önce üsleri terk ettiği anlaşıldı. İsrail Dışişleri Bakanı Katz, İsrail’in Süleymani’yi “ortadan kaldırmak “için çalıştığını söylemiş, Tahran ise Ekim ayında İsrail ve Arap istihbarat örgütlerinin Süleymani’yi öldürmek için bir komplo kurduğunu iddia etmişti.

İRAN İNTİKAM YEMİNİ ETTİ
Süleymani suikastından sonra toplanan İran Millî Güvenlik Konseyi, ABD’den uygun bir zaman ve mekânda “sert bir intikam” alınacağını açıkladı. Toplantı sonrasında yapılan yazılı açıklamada, saldırının bütün boyutlarının değerlendirildiği belirtilerek, “ABD rejimi, bu maceracılığının bütün sonuçlarının sorumlusu olacak. ABD, bu yanlış hesaplanmış eylemin sonuçlarından kolayca kaçamayacak. Suçlular, uygun bir zaman ve mekânda komutan Süleymani’nin kanının sert intikamıyla karşılaşacak” ifadelerine yer verildi. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de, ABD’den General Kasım Süleymani’nin intikamını diğer özgür milletlerle beraber alacaklarını söyledi. ABD’nin Süleymani’ye yönelik saldırısı ile korkaklığını gösterdiğini belirten Ruhani, “Tüm insan haklarını, uluslararası değerleri ayaklar altına alan ABD rejimi yeni bir utanç eserini daha kendisine ekledi” dedi.
İran lideri Ayetullah Ali Hamaney ise ülke genelinde üç gün yas ilan ederek ABD’den intikamın alınacağını söyledi.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de, Süleymani’nin öldürülmesini “uluslararası terörizm” olarak nitelendirdi. Zarif, ABD’nin bu “haydutça” macerasının tüm sonuçlarına katlanması gerektiğine vurgu yaptı.
Süleymani’nin öldürülmesinin ardından İran’ın misilleme ihtimali, gözleri ABD’nin Irak’taki askeri üslerine çevirdi. Saddam Hüseyin rejimini devirmek için Mart 2003’te Irak’ı işgal eden ABD’nin, bu ülkede bilinen 9 askerî üssü var. ABD’nin bu üslerde yaklaşık 5 bin askeri bulunuyor.

ORTA DOĞU ALARMDA
ABD’nin Süleymani suikastı, Orta Doğu’yu yeni bir askeri çatışmanın eşiğine getirdi. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Yunanistan yolculuğunu yarıda keserek ülkesine döndü. İsrail ordusunda alarm seviyesi yükseltildi. Bahreyn’de konuşlandırılan Patriotlar da dahil olmak üzere bölgedeki ABD füze savunma sistemleri yüksek alarma geçti.  Bahreyn, Kuveyt ve Pakistan’daki ABD Büyükelçilikleri güvenlik uyarıları verdi. ABD sivil personeli Irak’tan tahliye etme ve Orta Doğu’daki savunma gücünü artırma kararı aldı. ABD, Irak ve Kuveyt’e tehditlere karşı dün 3 bin 500 asker daha gönderdiğini açıkladı. Rusya, Suriye’deki Hmeimim hava üssünde askeri faaliyetlerini artırdı.
Irak’ta Haşdi Şabi önderliğindeki paramiliter gruplar seferberlik ilan etti. Çekirdek gruplar ABD’ye karşı savaşmaya hazır olduklarını açıkladı. Lübnan’ın Hizbullah lideri Hassan Nasrallah intikam alınacağını duyurdu. İran, sınırları boyunca askerî faaliyet başlattı.

SURİYE’DE KUTLAMA, İRAN’DA AĞIT
Kasım Süleymani’nin öldürülmesinin ardından İran genelinde protesto yürüyüşleri düzenlendi. Başkent Tahran ve ülke genelinde cuma namazı sonrasında düzenlenen gösterilerde ABD ve İsrail’e ölüm sloganları atıldı. Tahran’daki cuma hutbesinde konuşan Ayetullah Hatemi “Artık dünyanın hiçbir yerinde ABD’lilere rahat yok. Özelikle Trump şunu bilsin ki General Süleymani’nin akan kanının intikamını alacağız” ifadelerini kullandı. Suriye’de çıkan iç savaşta etkin rol oynayan Kasım Süleymani, bölgede sivil katliamlarına imza atan bir isimdi. Suriye’de mezhep çatışmalarının fitilini ateşleyen Süleymani, özellikle Halep’in yerle bir edilmesinde büyük rol oynadı. Annesini babasını ve birçok yakınını Süleymani’nin operasyonlarında kaybedenler, ölüm haberinin ardından kentte lokum dağıttı. Irak’ın başkenti Bağdat’taki Tahrir Meydanı’nda da bir grup, sevinç gösterisi yaptı.
Beşar Esad ise Süleymani’ye sahip çıkarak saldırıyı kınadı.