NATO liderleri toplanıyor: Zirvede neler konuşulacak?
DÜNYA Haberleri
NATO liderleri, salı ve çarşamba günleri Vilnius’ta bir araya gelecek. Liderler, görüşmelerde Ukrayna’nın üyelik hedefinden İsveç’in mühimmat stoklarını artırmaya kadar birçok konuyu gündeme getirecek. İsveç'in üyelik durumunun da netleşmesi beklenirken, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "İsveç'in NATO üyeliği için Türkiye'nin AB üyeliğinin önünü açın" mesajı dikkat çekti.
NATO liderleri, salı ve çarşamba günleri Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta bir araya gelecek. Toplantı ilk Şubat 2022'de sanal olarak gerçekleştirilmişti. Brüksel ve Madrid'de yapılan toplantılarlarla beraber bu toplantı Ukrayna ihtilafının başlamasından bu yana yapılan dördüncü NATO zirvesi olacak.
Vilnius, Rusya'nın Kaliningrad dış bölgesi ile Belarus arasında sıkışmış durumda ve uzun süredir NATO'nun doğu kanadındaki savunmasız nokta olarak görülüyor. Bu sebeple alanı koruyan üç Alman Patriot hava savunma birimi ve göklerde devriye gezen ilave savaş jetleri ile güvenlik önlemleri yüksek olacak.
UKRAYNA’NIN ÜYELİĞİ
Ukrayna’nın NATO’ya üyeliği, gündemdeki önemli konulardan biri. Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy’nin ülkesinin Vilnius’ta ittifaka davet edilmesi yönündeki tekrarlanan çağrıları arasında, zirveye büyük ihtimalle NATO'nun Ukrayna ile gelecekteki ilişkisini nasıl tanımlayacağı hakim olacak.
Görev süresi bir yıl uzatılan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, çatışma devam ederken Kiev'in bloğun bir parçası olmayacağını ve Vilnius zirvesinin resmi bir davet vermeyeceğini açıkça belirtti.
Öte yandan müttefikler, Ukrayna’nın üyeliği konusunda bölünmüş durumda. Doğu Avrupa ülkeleri zirvede Kiev’e bir yol haritası sunulması gerektiğini söylerken ABD ve Almanya, Rusya ile gerilimi arttırabilecek hamlelere karşı temkinli yaklaşıyor.
Birçok ülke ise İngiltere’nin, NATO’ya katılımından önce Ukrayna’nın geçmesi gereken Üyelik Eylem Planı (MAP) programını atlamasına 'izin verme' önerisine destek verdi.
Liderler, Stoltenberg'in Nisan ayında Kiev'e yaptığı ziyarette söylediği gibi, "Ukrayna'nın hak ettiği yer NATO'dur" gibi bir konuda anlaşabilir veya "Ukrayna olmadan Atlantik ötesi güvenliğin eksik kalacağını" vurgulayabilir.
UKRAYNA’NIN GÜVENLİĞİ
Kiev’in hangi güvenlik güvencelerini alması gerektiği de konuşulacak konular arasında.
Analistlere göre liderler, Rusya’nın saldırganlığını caydırmak için Kiev’e sürekli askeri ve mali yardım vaadinde bulunacaklar.
Buna rağmen Stoltenberg, NATO'nun - Washington Antlaşması'nın 5. Maddesi uyarınca - yalnızca ittifakın tam üyelerine tam teşekküllü güvenlik garantileri sağlayacağının altını çizdi.
NATO’NUN DOĞU KANADINI BÜYÜTMEK
Liderler, ittifakın Soğuk Savaş'tan bu yana hazırladığı ilk savunma planlarını gözden geçirecek ve NATO'nun Rusya'nın olası saldırısına nasıl karşılık vereceğini detaylandıracak.
Sözde bölgesel planların yeniden canlanması köklü bir değişime işaret ediyor. İttifak, planlarla birlikte ülkelere kuvvetlerini ve lojistiklerini nasıl geliştirecekleri konusunda da rehberlik ediyor.
NATO onlarca yıldır büyük ölçekli savunma planlarına ihtiyaç görmemişti. Ancak Ukrayna’nın 1945’ten beri Avrupa topraklarındaki en büyük çatışma merkezi olması savunma planlarını gözden geçirmeye sebebiyet verdi.
Kiev, mermileri Batılı ülkelerin üretebileceğinden çok daha hızlı bitirdiği için, NATO mühimmat stoklama hedeflerini de yükseltecek.
Aynı zamanda müttefikler, NATO'nun geçen yılki Madrid zirvesinde kabul edilen Rusya'ya karşı geçmişte 40.000 olan 300.000'den fazla askeri yüksek alarm durumuna geçirme hedefini nasıl uygulamayı hedeflediklerini de gösterecekler.
İSVEÇ’İN ÜYELİĞİ
İsveç ittifakın 32. üyesi olmayı ummayı beklerken PKK'ya verdiği destek nedeniyle Türkiye'nin oyunu alamıyor. Türkiye, İsveç hükümetinden terör eylemleri konusunda daha somut adımlar beklediğini, ancak terör örgütlerine verilen desteği kesmeleri durumunda İsveç'e onay verebileceklerini belirttti.
Müttefikler ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın zirvede daha ılımlı bir tutum sergileyeceğini düşünüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın İsveç'in üyeliğine karşılık AB üyeliği teklifi de zirvede dikkat çeken konulardan biri olacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan zirve öncesi "İsveç'in NATO üyeliği için Türkiye'nin AB üyeliğinin önünü açın" mesajı dünya basınında da geniş yankı uyandırdı.
ASKERİ HARCAMA HEDEFİ
Öte yandan NATO müttefikleri, ittifakın askeri harcama hedefini ulusal GSYİH'nın en az yüzde 2'sine çıkarmak için anlaşmaya vardılar.
Stoltenberg, NATO’nun ulusal GSYİH’ının yüzde 2’si olan önceki askeri harcama gayesini, bir hedeften ziyade asgari bir gereklilik haline getirmeyi amaçlıyor.
NATO tahminlerine göre 2023'te ittifakın 31 üyesinden sadece 11'i eski hedefe ulaşabilecek. Söz konusu 11 müttefik ABD, İngiltere, Polonya, Yunanistan, Estonya, Litvanya, Finlandiya, Romanya, Macaristan, Letonya ve Slovakya.
Arka sırayı savunma harcamaları GSYİH'nın yüzde 1,4'ünün altında olan Kanada, Slovenya, Türkiye, İspanya, Belçika ve Lüksemburg izliyor.
Kaynak: CGTN
'da Takip Edin!
