Ermenistan ve İran, Türk koridorunu engelleme peşinde
Erivan yönetimi, Türk dünyasını birbirine bağlayacak olan Zengezur koridorunu engelleme peşinde. Tahran da Ermenistan’ın yanında yer alarak Azerbaycan’a gözdağı vermeye çalışıyor
YILMAZ BİLGEN
Azerbaycan ordusunu, Karabağ’da Ermeni işgalini bitiren zafer sonrası gerilen Tahran-Bakü ilişkileri yeni bir boyut kazandı. Karabağ’a kaçak yük taşıyan İran tırlarının yakalanması ve İran ordusunun Azerbaycan sınırında düzenlediği “Hayber Fatihleri” tatbikatına Azerbaycan sert tepki gösterdi. Bunun ardından Tahran, Erivan ile bir dizi savunma ve güvenlik anlaşması imzaladı. Taraflar arasında Ermenistan hava sahasının İran SİHA’larına açılması kararlaştırılırken Zengezur’a İran Devrim Muhafızlarının yerleştirilmesinin de gündeme geldiği iddia edildi.
İRAN SAHAYI PROVOKE EDİYOR
Tahran yönetimi, İsrail’in Karabağ’a yerleştiğini ve Türkiye’nin Suriye ve Libya’dan bölgeye terörist transfer ettiği iddiasında bulundu. İran ve Azerbaycanlı otoriteler Suriye’den sonra Karabağ’da da masa dışında kalan İran’ın sahayı provoke ettiği görüşünde. İran’ın açıklamalarını ve geçtiğimi hafta Azerbaycan sınırında gerçekleştirdiği tatbikatı Türkiye gazetesine değerlendiren Azerbaycan ordusundan emekli Albay Şair Ramaldanov “Karabağ savaşında Ermeni ordusundan alınan silah ve cephanenin ciddi bir kısmı İran’ın verdiği silahlardı. İran rejimi aramızda var olan din bağına rağmen hem birinci hem de ikinci Karabağ savaşlarında açık bir biçimde Ermeni işgalcileri destekledi” dedi. Ramaldanov “İran’ın esas sancısı Zengezur koridorunun açılması ve Türkiye ile bütün Türk dünyasının kara bağlantısının yeniden tesis edilmesi” tespitinde bulundu. İranlı araştırmacı İbrahim Ramazani ise mevcut gerilimin büyütülmesi ya da olayın savaşa evrilmesi durumunda İran’ın bölüneceğini söyledi. Ramazani, İran rejiminin bu krizde Azerbaycan’dan daha çok İran’da yaşayan Türklere gözdağı vermeye çalıştığını ve tepki ölçtüğünü belirtti.
.jpg "Ermenistan ve İran, Türk koridorunu engelleme peşinde")
Azerbaycan’ın batı bölgelerini Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne bağlayan ulaşım koridoruna imkân sağlayan Zengezur koridoru, Ermenistan ile Azerbaycan arasında yapılan anlaşmada yer alıyor. Ancak Erivan yönetimi, Kafkasya’yı Anadolu’ya bağlayacak olan koridorun engellenmesi için çaba gösteriyor.
"TERÖRİST YUVASI" SUÇLAMASI
Azerbaycan ile yaşanan gerilime ilişkin en sert açıklamalardan biri İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan’dan geldi. İran Dışişleri Bakanı “Jeopolitik meselelerde ciddi hassasiyetlerimiz var. Azerbaycan'a bu konuları dikkatle takip ettiğimizi ve herhangi bir değişikliği (sınır) kabul etmeyeceğimizi söyledik. Azerbaycan teröristlerin ve siyonistlerin yuvası hâline gelmemelidir” şeklinde açıklama yaptı. İran ruhani lideri Hamaney ise “İran’ın kuzeybatısındaki problemler, diğer ülkelerin askerî güçlerinin müdahalesi olmadan çözülmeli. Herkes anlamalı ki, kardeşlerinize kuyu kazarsanız içine ilk düşen siz olacaksınız” sözleri ile tehdit dozunu artırdı. İranlı uzman İbrahim Ramazani “Bu açıklamaların tamamı Zengezur koridorunun açılması ile ilgili rahatsızlığın ifadesi. İsrail’in üs kurması ve Karabağ’a teröristlerin taşınması gibi asılsız iddialar bu rahatsızlığın dolaylı dışa vurumu olarak görülmeli" diye görüş belirtti. Bu noktada İranlı uluslararası ilişkiler uzmanı Alirıza Erdebilli’nin tespiti de büyük önem taşıyor. Erdebilli, Türkiye ve Azerbaycan’a kapatılan koridor sebebiyle İran’ın yıllık iki buçuk milyar doları aşkın gelir elde ettiğini aktardı.
O KORİDOR AÇILACAK
Azerbaycanlı emekli asker Şair Ramaldanov’a göre, son kriz İran’ın geleneksel reflekslerini anlama bakımında çok önemli. Ramaldanov devam eden gerilimin arka planına dair şu bilgileri verdi: Biz İran ile din bağı olan bir milletiz. Ancak İran Müslüman Azerbaycan ile değil Ortodoks-Hristiyan Ermenilerle müttefik olmayı seçti. Birinci Karabağ savaşında olduğu gibi yıl dönümünü kutladığımız ikinci Karabağ muharebelerinde de Ermenilerin safında yer aldılar. Şimdi de akla ziyan iddialarla Karabağ’da teröristlerin olduğunu söylüyorlar. Evet Karabağ’ın hâlen bir kısmında terörist var ancak onlar hâlen İran’ın tırlarla yardım gönderdiği eli kanlı Ermeni çetelerdir. Tahran’dan yöneltilen iftiralar sadece kazandığımız savaşı itibarsızlaştırma amaçlıdır.
İran devlet yöneticilerinin Zengezur rahatsızlığını anlamak gerçekten çok güç. Bu koridor İran topraklarından geçmiyor. O hâlde bu panik Türkiye’nin kardeş-soydaş devletlerle kuracağı kara bağından korkmaktır. Başka açıklaması yok. Türkiye-Rusya-Ermenistan-Azerbaycan dörtlüsü Laçin’e karşı Zengezur koridorunda anlaştılar. İran istese de istemese de o koridor açılacak. Gerekli anlaşmalar yapıldı. Bunun içinde çok fazla beklemek gerekmeyecek.
DOSTU DÜŞMANI GÖRDÜK
“Karabağ savaşı ile dostumuz kim düşmanımız kim gördük” diyen Şair Rameldanov, İran dinî lideri Hamaney’in sınırların değiştiği iddiasına ise “Azerbaycan devleti gasbedilen topraklarını söke söke geri aldı. Sınırlar değişmiyor; aslına dönüyor” sözleri ile cevap verdi.
ALİYEV'LE GÖRÜŞEBİLİRİM
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev geçtiğimiz hafta Ermenistan ile normal ilişkiler kurmak istediklerini açıklamıştı. İspanyol basınına konuşan Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'a çağrıda bulunarak “Ben müzakerelere açığım. Paşinyan hazır olduğu her an, onunla konuşmaya hazırım” demişti. Litvanya'nın başkenti Vilnius’ta Ermeni toplumuyla bir araya gelen Paşinyan, Aliyev’in çağrısına “Aliyev’le görüşebilirim” diyerek olumlu cevap verdi.
'da Takip Edin!
