Afganistan’da tarihî imza

ABD ile Taliban, Afganistan arasında 2018 yılından beri devam yürütülen barış görüşmeleri olumlu sonuçlandı. “Afganistan’a Barışı Getirme Anlaşması” adı verilen anlaşma görüşmelere ev sahipliği yapan Katar’ın başkenti Doha’da düzenlenen törenle imzalandı. Anlaşmaya ABD adına ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Taliban adına lideri Molla Abdulgani Berader imza attı. Otuz ülkeden temsilci ve dışişleri bakanının katıldığı törende Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Mevlût Çavuşoğlu temsil etti.

ABD KADEMELİ ÇEKİLECEK
Taliban, anlaşma karşılığında ülkedeki bütün yabancı askerlerin Afganistan topraklarından çekilmesini talep ediyordu. Bunun karşılığında Afganistan’da terör örgütlerinin yapılanmasına ve ülke topraklarını kullanmasına müsaade edilmeyeceği taahhüdünde bulundu. Yapılan görüşmeler sonucunda Afganistan’daki 19 yıldır devam eden savaşı sona erdirecek anlaşmaya göre, ABD 135 gün içinde ülkedeki 13 bin olan asker sayısını 8 bin 600’e indirecek. ABD ve müttefikleri, Taliban’ın anlaşmaya uyması hâlinde ise 14 ay içinde ülkedeki askerlerini tamamen çekecek. ABD ve Afgan hükûmeti beş bin Taliban üyesini, Taliban da rehin tuttuğu 1.000 kişiyi serbest bırakacak. ABD, 11 Eylül 2001 saldırılarından sonra 7 Ekim 2001’de Afganistan’da el-Kaide ve Taliban’a yönelik askerî operasyon başlatmıştı.

SIRADA AFGAN HÜKÛMETİ VAR
ABD ile imzalanan anlaşmanın ardından Afgan hükûmeti ve Taliban arasında görüşmeler başlayacak. Ülkenin iç meseleleri ve karşılıklı taleplerin konuşulacağı Afgan diyaloğu süresince ABD ara buluculuk görevini üstlenecek. Afgan diyaloğunun nerede yapılacağı konusunda henüz bir karara varmış değil.

NATO’DAN DESTEK
29 NATO üyesi ülkeden oluşan Kuzey Atlantik Konseyi, Afganistan’a ilişkin yürütülen barış görüşmelerine ilişkin yazılı açıklama yaptı. NATO’nun, Afganistan’da çatışmayı barışçıl bir şekilde çözmeye yönelik ilk adımları memnuniyetle karşıladığı belirtildi. Son gelişmelerin şiddeti azalttığı ve Afganlar arasında müzakerelerin önünü açtığına değinilen açıklamada “İttifak ve Kararlı Destek Misyonunun ortakları duruma göre, askerî mevcudiyetin de azaltılması dahil, bazı değişiklikler uygulamaya sokacak” denildi. NATO öncülüğündeki Kararlı Destek Misyonu, Ocak 2015’te Afgan güvenlik güçlerinin eğitimi, askeri danışmanlık verilmesi ve bu ülke ordusuna yardımcı güç olarak başlatılmıştı. Kararlı Destek Misyonu’nda NATO üyesi ve ortaklarını kapsayan 39 ülkeden 17 bin personel bulunuyor.

Ülkeyi yeniden inşa edeceğiz
Taliban lideri Molla Abdulgani Berader “Afgan halkı, 40 yıldır feci şekilde acı çekiyor. Burada bulunmamaları gereken yabancı güçlerin bu topraklardan çekilmesiyle Afgan milleti, İslami bir yönetimle rahatlayacak ve yeni bir rota çizecektir” diye konuştu. Afganistan’daki siyasi taraflara seslenen Berader “güçlü İslami bir yapının ortaya konması için İslami değerler etrafında Afganistan ve Afgan halkı için bir araya gelme” çağrısında bulundu. Berader, barış sürecini destekleyen Katar Emîri Şeyh Temim bin Hamad Âl-Sani, Dışişleri Bakanı Muhammed bin Abdurrahman Âl-Sani, Pakistan, Pakistan halkı, Çin, Özbekistan, İran, Rusya, Endonezya, Norveç ve diğer ülkelere teşekkür etti. “Afganistan’ı yeniden inşa ederken tüm bu ülkelerden katılımda bulunmalarını arzuluyorum” ifadelerini kullanan Berader’in, ABD’yi konuşmasında zikretmemesi dikkati çekti.
Katar Dışişleri Bakanı Âl-Sani ise Katar’ın bir sene evvel ev sahipliği yaptığı Afgan diyalog toplantılarının bu anlaşmaya imkân sağladığını belirterek “Doha’nın Afgan meselesine ilişkin askerî çözümün mümkün olmadığını ve bütün aktörlerin mutabakat içinde bütün Afgan halkına refah, huzur ve istikrar getirecek siyasi çözümü savunduğunu” söyledi. Taliban ve ABD’nin bütün müzakere aşamalarındaki çabalarını takdir etiklerini dile getiren Âl-Sani, ülkesinin bölgedeki tüm çatışmalarda ara buluculuk esasına inandığını vurgulayarak hayat kurtaracak bu anlaşmanın başarılı olacağına ilişkin büyük bir ümit taşıdığının altını çizdi. Katarlı Bakan “Barışın kalıcı olması uluslararası toplumun ortak sorumluluğudur” şeklinde konuştu.

Afganistan terör üssü olmayacak
Anlaşmanın imzalanmasından önce konuşan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Taliban’ın El Kaide ile ilişkilerine son vermesinin müzakerelere ve anlaşmaya imkân sağladığını söyledi. Taliban’ın, terör örgütleriyle arasına mesafe koyması gerektiğini ifade eden Pompeo “Taliban, DEAŞ’ı yenilgiye uğratmak için savaşa devam etmeli ve Afganistan vatandaşları için son haftalardaki şiddeti azaltan adımlarını artırmalıdır” diye konuştu. Anlaşmanın Taliban için bir imtihan niteliği taşıdığını söyleyen Pompeo “Vaatlere ilişkin somut adımlar atılmazsa anlaşma bir hiç niteliğinde olacaktır. Afganistan’ın geleceğine Afganlar karar verecektir. Bu anlaşma buna imkân sağlıyor” diye konuştu. ABD Dışişleri Bakanı “Afganistan’ın bir daha asla uluslararası teröristler için bir üs haline gelmemesini sağlayacağız” ifadelerini kullandı.