Kuzey Irak'ın parlayan yıldızı Erbil

Bu haftaki yolculuğum Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) başkenti Erbil. Ortadoğu'da birçok yere gitmiş birisi olarak, uzun zamandır merak ettiğim Erbil'e sonunda ulaştım. Neden merak ediyorum diyeceksiniz? Çünkü birden fazla havayolumuz, günde birkaç sefer düzenliyor Erbil'e. Mobilyasından, giyimine, otelinden, restoranına Erbil şubeleri var Türk markalarının, inşaatların da sayısı hatırı sayılır seviyede, üstelik de gittikçe artıyor. Erbil'e her giden, burada çok ümit var diyerek geri dönüyor. Irak savaşından sonra yaşanan acılar maalesef hala bitmedi ve bu bölgede uzunca bir süre de biteceğe benzemiyor, ama ümitler çok. Ekonomik imkânların varlığı ve hızla büyüyen şehirler, aslında bölgede istikrarlı bir barış sürecinde neler olabileceğinin ciddi bir habercisi. Türkiye ile IKBY arasındaki artan ticaret ve işadamlarının birçoğunun bu bölgeye duyduğu heves ve merak da dikkat çekici. İşin ekonomik boyutu bir yanda, diğer yandan kültürel boyutu açısından doğu ve güneydoğu bölgemizle olan benzerlikler, o çok sevdiğim sade ama sıcak misafirperverlik ve insanlarıyla Erbil beni çok etkiledi.

Şehrin en eski ve ilgi çekici tarihi yapısı Erbil Kalesi. Erbil'e yolunuz düşerse görmeden dönmeyin. Eskiden aşiretlerin korunaklı ve güvenli yaşayabilmesi için duvarların arkasında inşa edilmiş bir şehir Erbil Kalesi. 6000 yıl geriye gidiyor tarihi. Artık yaşayan kimse yok ve UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) tarafından IKBY bütçesinden ayrılan 12,920,340 dolar ile yeniden inşasında 2. Aşamaya 2010 yılında başlanılmış. Ağaların evine girdiğinizde şimdiki Erbil'in yukardan muhteşem bir manzarasını görebiliyorsunuz. Kalede yalnız değilim, yanımda Alman misafirlerim de var. Yukarıdan baktığımız yerlere inip, Erbil'de eski pazara gidip kalabalığa karışıp alışverişe başlayınca, ilk kez Ortadoğu'da bir ülkeye gelmenin büyüsüne kapılıyorlar. Sokak başlarındaki eski müzik setlerinden çıkan tanıdığımız Türk sanatçıların şarkıları, taze meyve suyu sıkan ufak tabureli dükkânlar, antikacıda arkadaki televizyonda Kürtçe yayınlanan Karadayı dizisi, Arapça, Kürtçe ve Türkçe karışık duyduğum sohbet sesleri hem uzakta, hem evde olmak hissi veriyor. Klasik bir turist gezisi yapmak istemiyorum aslında. Galiba bizi ağırlayan dostları yormaya başlama zamanı... Bir kimsesiz çocuklar yurdu görmek istiyorum diye tutturuyorum. Gruptan ayrılıp, IKBY yönetimine ait bir yurda doğru yola alıyorum. Burası 35 kız öğrencinin ve yaklaşık o kadar da erkek öğrencinin konakladığı ev. Okullarına buradan gidip, geliyor ve burada yaşıyorlar. Birçoğu yetim olmadığı halde ailelerinin bıraktığı ve ilgiye muhtaç çocuklardan oluşuyor. Önce önyargıyla neden yetimler çoğunlukta değil ki diye düşünüyor sonra da duyduğum hikâyeden sonra yetim kalmadan yetim olmanın anlamını öğreniyorum. Söyledikleri şarkılar, birliktelikleri çektikleri acılara bir ipucu aslında. En çok 5 kardeşin hikâyesinden etkileniyorum. İsimlerini ve fotoğraflarını koymayacağım ama anneleri babaları tarafından gözlerini önünde yakılmış ve buraya bırakılmış. Büyük kız halen hatırladığı olayın etkisinden kurtulamamış. Kürtçe şarkılar, türküleri birlikte seslendiriyoruz. Çocuk yüreklerinde yaşananlara rağmen kaybetmedikleri neşelerini cömertçe paylaşıyorlar.
Yurda veda ettikten sonra, kebap yeme zamanı... Yeni açılan Adana'lı Hasan Kolcuoğlu Kebap Erbil'in en sevilen mekânlarından biri haline gelmiş. Kısacası her yerde hem evde hissedip hem de başka bir kültürün keyfini sürmek mümkün. Erbil bence hızla gelişmeye devam edecek ve herkesi şaşırtacak. Sadece dönüş sırasında yaşadığımız bir olay beni şaşırttı ve üzdü. Sosyal medya üzerinden otomatik olarak 'check in' yani konum belirten arkadaşım, 'Iraqi Kurdistan Region' yani Irak Bölgesel Kürt Yönetimi yazıyor diye sayısız hakaretler işitti. Erbil'e düşman olmaktansa önyargısızca gitmesini tavsiye ederim böyle düşünen herkese. Orada yıllar önce aileleri sağ olarak gömüldüğü için halen yas tutan kadınların hikayelerini dinlemelerini. Bölgenin insanıyla önyargısızca politika harici sıcacık bir sohbet etmelerini….

DEVLET HİMAYESİNDE
Bu çocuklar, eğitimlerinden sağlıklarına kadar her şeyleriyle devlet himayesinde.

ÇOCUKLAR GELECEKTİR…
Özellikle geçmişin acılarla dolu olduğu savaş bölgelerinde, çocukların yetişme şekli onların geleceği açısından önem taşıyor...

Mesut Barzani'yi arayan güvenlikler
Erbil'e veda ederken, keyif aldığım bir fotoğraf gördüm. Mesut Barzani'nin bizzat güvenlikler tarafından aranırken olan fotoğrafını. 'Ayağınızı denk alın, ukalalık yapmayın ben bile aranıyorum' mesajını hissettim. Fotoğrafın fotoğrafını çekmek isteyince bir ara uçağa binemeyecekmişim hissi geldiyse de, güler yüzle izin verdiler fotoğrafı çekmeme.

MEHMED EMİN ER HOCAYI ANDILAR
Erbil Kale içindeki Büyük Cami'de Türkiye izleri

'Tanır mısınız? bu güzel zat misafiri olmuştu sohbetlerimizin, özleyeceğiz'

Kalenin içindeki camide bizi caminin imamı Molla Muhammed gezdirdi. Önce hurma ve su ikram etti, sonra da sohbete başladık. Türkiye'den geldiğimizi duyunca uzaklara daldı ve heyecanla bir fotoğraf bulup getirdi. Rahmetli Mehmed Emin Er Hoca'nın 1 sene önce çekilmiş fotoğrafını gösterip, 'çok severdik, bizi ziyarete gelirdi' dedi. Sınırların ötesinde bile unutulmayacak izler bırakmış insanlarımızın olması gururlandırdı o an beni. Mekânı cennet olsun. Cami'nin hatıra defterini Alman misafirlerimize imzalatırken Molla Muhammed çok hoşgörülü ve misafirperverdi. Bu hoşgörüden olsa gerek, Yunancadan, Fransızcaya, Almancadan, Arapçaya bir çok dilde misafirlerin hatıraları vardı sayfalarda. Camide eski Erbil fotoğraflarının yanı sıra, Osmanlı'dan kalma bir yazı dikkatimi çekti. Molla Muhammed bu yazının o zamanki Osmanlı Sultanı tarafından gönderilen yardım ve eğitime destek haberi olduğunu anlattı. Kale'ye yolunuz düşerse mutlaka gezin bu camiyi...

GEZİ YAZISI
Burcu ÇETİNKAYA