Her koku farklı bir duyguyu tetikliyor

CANAN ERASLAN

Bazen bir pidenin ya da odun ateşinde pişmiş sıcacık ekmeğin kokusudur bizi bizden alan... Bazen dost sohbetinin eşlik ettiği bir kahve ya da o en çok sevdiğimiz çiçeğin ya da lavantanın kokusu... “Bir insanın her şeyini unutabilirsiniz ama kokusunu asla” diye bir saptamayı da biliriz hepimiz.
Her evin, her insanın, her yolun ve hatta her şehrin bir kokusu vardır... Boğaz’da deniz, orman ve erguvan kokusunun birleşimiyle oluşan o eşsiz kokuyu duyarsanız. Bir ormanda dolaşırken yeşilin kokusunu hisseder, renk ve kokunun nasıl bütünleştiğini görürsünüz. Bir bebeğe sarıldığınızda o bebek kokusundaki saflığı duyar, incitmekten korkmayı o zaman anlarsınız.
Bir mağazaya girdiğinizde hissettiğiniz koku orada daha fazla kalmanıza yol açacak kadar güzelken, bir başkası içeri girmenizi engelleyecek kadar serttir. Her koku kendi içinde bir kod barındırıyor. Bazıları strese sebep olurken bazıları negatif enerjiyi ortadan kaldırıp rahatlatıyor. Öğrenmeyi kolaylaştırıp zorlaştıran da var, uyku kalitesini artırıp azaltan da. Kısacası bilmediğimiz görmediğimiz gizli bir gücü var kokuların. Sıcak bir ekmek kokusu aileyle yapılacak güzel bir kahvaltıyı çağrıştırırken, kahve kokusu uyanmayı çağrıştırıyor. Aynı koku size ‘şahane’ gelirken, bir başkası için ‘korkunç’ bile olabilir. Daha bilmediğimiz öyle çok etkisi var ki... Onun için gelin, hayatımızdaki duygu ve davranışların neredeyse yüzde 75’ini etkileyen kokuların nerede ne işe yaradığına bakalım...

SATIN ALMAYI BİLE ETKİLİYOR
Araştırmalar gösteriyor ki, vanilya kokusu plansız alışverişlerde dahi yapılan harcamayı yüzde 6, mekânda kalma süresini yüzde 16 artırıyor. Bu kadar etkili olan kokular, duygularımıza neler yapıyor? Carpex Yönetim Kurulu Başkanı Zülfü Öztürk, İHA’ya anlattı:
ALGILAMA: Fesleğen, karabiber, kahve, lavanta, nane, biberiye, safran, kekik, algı gücümüzü artırıyor.
CESARET: Karabiber, karanfil, fenol, zencefil, soğan ve kekik gerek.
ANTİ DEPRESAN: Fesleğen, yasemin, limon, ylang ylang.
UYKU: Yasemin, sandal ağacı, sarı papatya, sardunya ve gül uykuya geçişi kolaylaştırıyor.
HAYAL GÜCÜ: Yasemin ve mimoza hayal gücünü zenginleştirir.
MUTLULUK ETKİSİ: Elma, fesleğen, bergamot, portakal.
İYİLEŞTİREN: Karanfil, kişniş, selvi, okaliptüs, kavun, sandal ağacı.
SEVGİ: Sevgiyi hissetme ve gösterme gücünü artırıyormuş elma, kişniş, zencefil, yasemin, lavanta, limon, mimoza, biberiye, vanilya.
HAFIZA: Karanfil, biberiye ve kekik sınava hazırlanana tavsiye.
PARA: Fesleğen, zencefil, kekik, limon ağacı yaprağı ve lavanta para enerjisi yayıyormuş.
ENERJİ: Bergamot, karabiber, kâfur, tarçın, sarımsak, zencefil, portakal enerji ihtiyacı için şart.
ARINMA: İster korkudan, ister stresten arınmak için, kâfur, okaliptüs, sarımsak, zencefil, limon.
HAŞERE KARŞITI: Lavanta, ağaç kavunu, kekik, nane, limon, fesleğen ve tarçınla haşereleri kovun.
FERAHLIK: Oturma ve çalışma odalarında mutfaklarda ve atölyelerde, sandal ağacı, limon, biberiye, tropikal gül odunu ferahlık sağlayın.
ROMANTİK: Yasemin, sardunya, sandal ağacı romantizm kokusu.
TEMİZLİK: Çay fidanı, lavanta, kekik, okaliptus, biberiye, limon, ardıç ve çayla temizlik hissi verin.
HUZUR VE GÜVEN: Bu duygu size bağlı ama lavanta ve sedir ağacı kokusundan yardım alabilirsiniz.

TÜRKİYE’DE BİR İLK: KOKU VE TAT ZİRVESİ
KOKUNUZ İMZANIZDIR
Koku ve tat duyuları hayatımızı güzelleştirirken hayati öneme sahip olmazsa olmazlarımız... Fakat toplumda her 5 kişiden 1’i koku alma bozukluğuyla karşı karşıya. Üstelik çoğu, kokuları doğru algılamadığının farkında bile değil. İşte bu konuya dikkat çekmek amacıyla Türkiye’de ilk defa ‘Koku ve Tat Zirvesi ve Festivali gerçekleştirildi. Acıbadem Taksim Hastanesi sponsor oldu ve CVK Park Boshporus’ta düzenlendi zirve. Kokunun bütün duygularımızı etkilediğinden, kızgınlık, öfke, şefkat, mutluluk ve birçok duyguya sebep olduğunu aktardı ve ekledi: Kokunuz imzanızdır, sizinle ilgili çok şey anlatır.

'NEFİS KOKU' DERKEN TATTAN SÖZ EDERİZ
Koku ve tat ilişkisini ise gurme ve yemek yazarı Gülhan Kara şu cümlelerle anlattı: Özellikle de yemek pişirirken, malzemeyle temas yani dokunma, görme, duyma, koklama ve tatma duyusunun sağlıklı çalışmasıyla mutfaktan nefis kokular yükselir, tatlar buluşur ve lezzet ortaya çıkar. Koku ve tat mutfakta birbirinin ayrılmazlarıdır. ‘Nefis kokular’ ifadesinde bile tat vardır. Kokular lezzeti yakalamamızda bizi sürekli yönlendiren bir rehber gibidir. Mutfaktan gelen pişme kokuları kontrol mekanizmamızı çalıştırır. Bir şeyi tatmadan önce koklarız. Kokuları tanımak bizi doğru sonuçlara götürür.

PARFÜMÜ BİR ANDA SEÇMEMELİYİZ
Hepimiz parfüm seçerken kahve koklamışızdır. Amaç önceki kokunun etkisinin silinmesidir ama bunun yanlış olduğunu söylüyor Koku Kültürü Derneği Kurucusu Bihter Türkan Ergül: Çünkü 3 koklama sonra burun yorulur ve yanlış koku seçeriz. Kâğıda sıkmak da doğru değil. Tek yapılması gereken tende denemektir. Aynı parfüm bazı tenlerde 10 saat dururken, başka birinde 2 saatte uçar. Bir günde 2’den fazla koku denememeli. Parfümün tenimizdeki duruşunu tespit için en az 1-2 saat süre tanımalıyız.