Abdülhamid Han’ın fabrikası hâlâ ayakta

Sultan II. Abdülhamid Han, 1891 yılında Yıldız Sarayı dış bahçesine Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu adıyla bir fabrika kurdu. Bu fabrikada, adından da anlaşılacağı üzere çini üretimi yapılmaya başladı. Fabrika, Cumhuriyet Dönemi’nde de Sümerbank çatısı altında üretimini sürdürdü; 1994’te Millî Saraylar Daire Başkanlığına, şimdi ise Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki Millî Saraylar İdaresi Başkanlığına bağlandı. İsmi Yıldız Çini ve Porselen Fabrikası olarak değiştirilen tesis, 128 yıldır üretimi hiç kesmedi. Çalışan 97 kişinin ilk işi, porselen ve çini hamurunu hazırlamak. Sonra 950 derecelik fırında bunları pişirmek, kalıplamak, renklendirmek... Ardından fırçalarını ellerine alıp ortaya eşsiz eserler çıkarmak. En zor kısımda burası, bu işlem bazen günlerce sürüyor. Ayrıca her ürüne, fabrikanın orijinal amblemi olan ay yıldız damgası vuruluyor. Daha sonra her biri ayrı sanat eseri olan vazolar, fincan takımları ve duvar tabakları fabrikanın girişinde satışa sunuluyor. Bu ürünlere özellikle turistler yoğun ilgi gösteriyor. Şu an bir İznik tabak serisi üzerinde çalışan işçi Muzaffer Meyveci “33 yıldır bu işi yapıyorum. Ortaya çıkardığımız eserlerden herkes memnun” diyor. Fabrika Müdiresi Tuba Uzun ise, şunları söylüyor: Fabrika, saray, köşk ve kasırların porselen ihtiyacını karşılamak, Türk çini sanatını yaşatmak ve yabancı devlet hanedanlarına hediyeler vermek üzere kurulmuş. Çalışmalarımızda klasik ve serbest olarak iki çeşit tekniğimiz var. Serbestte, arkadaşlarımız kendi tasarımlarını kullanıyor. Klasik de ise Osman dönemine ait desenler çiziliyor. Fabrikamıza yeni gelenler, eski ustalar tarafından işi öğrenmektedir.