Uzay yarışlarında süper güç olma yolunda! Çinli taykonotlardan bir başarı daha
TEKNOLOJİ Haberleri / BBC News, The Verge,
Çin, kendi uzay istasyonunu inşa etmek üzere uzaya üç taykonot (astronot) gönderdi. Shenzhou 14 görevindeki taykonotlar, Tiangong uzay istasyonunun inşaatını tamamlamak üzere görev yerine ulaştı.
Çinli taykonotlar, altı ay boyunca kalacakları Tiangong uzay istasyonunun Tianhe çekirdek modülüne ulaştı. Shenzhou 14 uzay aracı, Cumartesi günü Gobi Çölü'ndeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezinden havalanmıştı ve Pazar günü Tianhe modülüne kenetlendi. Üç kişilik ekipte Chen Dong, Cai Xuzhe ve 2012 yılında ülkenin Shenzhou 9 görevi sırasında uzaya çıkan ilk Çinli kadın olarak tarihe geçen Liu Yang yer alıyor.
Dünyanın yörüngesinde dönen uzay üssünde konaklayacak Çinli taykonotların programında, uzay yürüyüşü de bulunuyor. Uzay yürüyüşüne çıkacak taykonotlar, istasyonun dış cephesindeki hayati öneme sahip görevleri yapacak. Ekibin, Wentian modülünü ve Mengtian'ı hazırlaması da bekleniyor. Space.com’un konuya ilişkin haberine göre, bu iki modül, Uluslararası Uzay İstasyonundan (ISS) daha küçük olacak T şeklinde bir istasyon oluşturmak üzere Tianhe çekirdek modülünün karşıt taraflarına bağlanacak.
Çin, 2023 için planlanan Xuntian teleskop modülünün fırlatılması ile bu yılın sonuna kadar Tiangong'un inşasını tamamlamayı hedefliyor. Bu arada Shenzhou 14, Çin'in Tiangong uzay istasyonuna giden üçüncü mürettebatlı görevi. Tianhe modülü Nisan 2021’de fırlatılmıştı. Shenzhou 14 ekibi, bu yılın sonuna doğru fırlatılması beklenen Shenzhou 15 mürettebatını karşılamaya hazırlanıyor ve bu iki görevle birlikte ilk kez Çin’in uzay istasyonu 6 kişiyi ağırlayacak.
ÇİN, ULUSLARARASI UZAY İSTASYONUNDAN KOVULMUŞTU
Çin, Sovyetler Birliği (şimdiki Rusya) ve ABD'den sonra hem astronotları uzaya gönderen hem de bir uzay istasyonu inşa eden üçüncü ülke konumunda. Önümüzdeki on yıllar içerisinde Çin, uzay gücünü daha da artırmayı planlıyor. Tiangong’un 2031'de hizmet dışı bırakılacak olan Uluslararası Uzay İstasyonu'nun (ISS) yerini alacağı da konuşuluyor.
Bununla birlikte, Çinli taykonotlar, ABD yasaları ve NASA’nın (ABD uzay ajansı) verilerini Çin ile paylaştığı gerekçesiyle ISS’de konaklamaktan men edildi.
Çin’in uzay hedefleri arasında Ay ve Mars da bulunuyor. Önümüzdeki birkaç yıl içinde Çin, Dünya’nın yakınlarındaki asteroitlerden örnekler almak istiyor. 2030 yılına kadar ilk astronotlarını Ay'a göndermeyi, Mars ve Jüpiter'den numune toplamak için ise uzay araçları göndermeyi hedefliyor.
NASA’nın planları arasında da 2025 yılından itibaren ABD ve diğer ülkelerden astronotları Ay'a göndermek bulunuyor. Uzay ajansı, şimdiden yeni dev SLS Ay roketini Kennedy Uzay Merkezine yerleştirdi. Japonya, Güney Kore, Rusya, Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri de kendi ay misyonları üzerinde çalışıyor. Hindistan ikinci büyük Ay görevini şimdiden başlattı ve 2030 yılına kadar kendi uzay istasyonuna sahip olmak istiyor.
UZAY KURALLARINI KİM KOYUYOR?
1967 tarihli Birleşmiş Milletler Dış Uzay Antlaşması, uzaydaki herhangi bir bölgenin hiçbir ulus tarafından talep edilemeyeceğini söylüyor. 1979 tarihli BM Ay Anlaşması, uzayın ticari olarak sömürülmemesi gerektiğini belirtiyor ancak ABD, Çin ve Rusya bu anlaşmayı imzalamayı reddetti. Şu anda ABD, ulusların Ay'ın minerallerini nasıl sömürebileceklerini açıklayan Artemis Anlaşmalarını destekliyor. Rusya ve Çin, ABD'nin uzay için kurallar koymaya hakkı olmadığını söyleyerek anlaşmaları imzalamayacaklarını açıkladı.
ÇİN'İN UZAY TARİHİ
Çin, ilk uydusunu 1970 yılında fırlattı. O tarihte uzaya uydu fırlatan diğer ülkeler ABD, Sovyetler Birliği, Fransa ve Japonya idi. Çin, son 10 yılda 200'den fazla roket fırlattı. Ayrıca Ay’daki kaya örneklerini toplaması için de Chang'e 5 adlı insansız bir görevi başlattı. Ay yüzeyine bir Çin bayrağı dikti, üstelik ABD’nin Apollo misyonunda Ay’a diktiği bayraklarından çok daha büyüktü.
Shenzhou 14'ün fırlatılmasıyla birlikte Çin, şimdiye kadar 14 taykonotu uzaya göndermiş oldu. ABD 340 ve Rusya şimdiye kadar 130'dan fazla kozmonot gönderdi. Çin’in uzay yolculuğu aksiliklerle de dolu. 2021'de bir Çin roketinin bir kısmı yörüngeden düşerek Atlantik Okyanusu'na indi ve 2020'de iki fırlatma başarısız oldu.
Çin devlet medyası Xinhua, en az 300 bin kişinin Çin'in uzay projelerinde çalıştığını söyledi. Bu sayı, NASA’da çalışanlardan neredeyse 18 kat daha fazla. Çin Ulusal Uzay İdaresi, 2003 yılında iki milyar yuan (yaklaşık 5 milyar TL) yıllık bütçe ile kuruldu. Ayrıca Çin, 2016'da uzay endüstrisini özel şirketlere açtı ve Çin medyasına göre, bunlar şu anda yılda 10 milyar yuan'dan (24 milyar TL civarı) fazla yatırım yapıyor.
Peki, Çin'in uzay görevlerindeki amacı ne? Telekomünikasyon, hava trafik yönetimi, hava tahmini ve navigasyon ve daha fazlası için uydu teknolojisini geliştirme konusunda oldukça hevesli. Ancak uydularının birçoğunun askeri amaçları da var. Rakip güçleri gözetlemek ve uzun menzilli füzelere rehberlik etmek planları arasında.
'da Takip Edin!
