İran’da uydularını aktif etmişti… Elon Musk'ın Starlink’ine engel
TEKNOLOJİ Haberleri / AA
İran’da devam eden protestolar sonrası ülkede internet erişimi kısıtlanmıştı. ABD’nin İranlılara sunduğu internet hizmetlerinin kapsamının genişletilmesine izin veren genel lisansı yayımlamasının ardından SpaceX'in kurucusu Elon Musk, harekete geçmişti. Ancak Musk’ın uyduları bir engelle karşı karşıya…
Geçtiğimiz hafta dünyanın en zengin insanı ve uzay şirketi SpaceX’in sahibi Elon Musk, İran’da Starlink internet uydularının aktif edildiğini duyurdu. Dünya’nın yörüngesinde bulunan Starlink internet uydularına terminaller aracılığıyla belli bir abonelik hizmetini ödeme karşılığında bağlanan insanlar, yüksek hızda internete erişebiliyor. İşte Musk’ın İran’da halka sunmak istediği internet hizmeti de tam olarak bu. Ancak Starlink uydularına bağlanabilmek için İran'daki insanların çanak antene benzeyen terminallerin bulunması gerekiyor.
Carnegie Endowment adlı düşünce kuruluşunun Orta Doğu uzmanlarından Karim Sadjadpour, Musk ile konuştuğunu belirterek "Bunu paylaşmama izin verdi: Starlink artık İran'da aktif hale getirildi ancak İran hükümetinin desteklemeyeceğinden şüphelendiğim bu iş ülke içinde (Starlink alıcı) terminallerinin kullanılmasını gerektiriyor. Eğer herhangi biri İran'a terminalleri sokabilirse, o zaman işe yarayacaktır." diyerek Musk’ın karşı karşıya kaldığı engeli açıkladı.
Sadjadpout, ABD Başkanı Joe Biden yönetimi yetkililerinin, Starlink terminallerinin İran'a gönderilmesine yardım etmeye hazır olduğuna ancak binlerce Starlink terminalinin ülkeye sokularak kurulma ve sürdürülmesinin lojistik ve finansal olarak milyonlarca dolara mâl olacağına dikkati çekti. "Bu zorluk aşılabilir." ifadesine yer veren İranlı akademisyen, ABD yönetimi ve Starlink'in aktif desteğinin yanı sıra başta California'daki Silikon Vadisi ve ülkenin diğer yerlerindeki çoğunun Musk'ın arkadaşı olduğunu söylediği İranlı-Amerikan teknoloji beyinlerinin de yardımına ihtiyaç duyulduğunu kaydetti.
STARLİNK AKTİF EDİLDİ AMA...
Elon Musk, 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin ‘başörtüsü kurallarına uymadığı’ gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra ölmesi nedeniyle başlayan gösterilerin devam ettiği İran'da kesilen internet hizmetlerini sağlamak amacıyla 19 Eylül'de Starlink için ABD makamlarından İran yaptırımlarından muafiyet talep edeceğini açıklamıştı.
Dışişleri Bakanı Blinken da 23 Eylül'de Twitter'dan yaptığı paylaşımda, İran hükümetinin sansürüne karşı koymak için İran halkının internet özgürlüğüne ve dijital iletişime daha fazla erişim sağlanması amacıyla genel lisans verilmesi konusunda harekete geçtiklerini duyurmuştu.
Blinken'ın Twitter'daki paylaşımının altına Musk, "Starlink'i aktive ediyoruz." şeklinde cevap vermişti. Bu arada, Musk’ın cevabından kısa süre sonra İran’da Starlink'in resmi sitesine erişim de engellendi.
TERMİNAL SORUNU AŞILIRSA İNTERNETE BAĞLANABİLECEKLER
Uzmanlar, Starlink uyduları için İran gibi ülkelere internet sinyali göndermenin zor olmadığını ancak ilgili ülkedeki yetkililerin izni olmadan esas yerdeki alıcı ve diğer teknik sorunlar nedeniyle bunun en azından kısa vadede pek mümkün olamayacağına işaret ediyor. Rusya'nın Ukrayna ile girdiği savaş ve ülkedeki internet kullanımına yaptığı müdahale üzerine Ukrayna'ya uydudan internet sağlamak için 15 bin Starlink terminali gönderen Elon Musk'ın aynı operasyonu İran'da gerçekleştirmesinin kolay olmayacağına dikkat çekiliyor.
Ukrayna hükümetinin bu konuda sağladığı iş birliğinin aksine İran'da yetkililerin Starlink terminallerini güvenlik sorunu olarak göreceği için ülkeye girişine müsaade etmeyeceği, bu kadar teknik donanımın da ancak ‘kaçak olarak’ ülkeye sokulması ve kurulumunun yapılması gerektiği yorumları yapılıyor. Binlerce Starlink terminali alıcısının İran'a yasa dışı yollardan sokulmasının ve gökyüzünü görecek şekilde yerleşim yerlerinde sabit şekilde gizli kurulumunun lojistik ve finansal olarak altından kalkılamayacak bir yük olacağı ifade ediliyor.
İRAN 'EGEMENLİK İHLALİ' DİYOR
İran Dışişleri Bakanlığı da bu olası girişimlerin İran'ın ‘egemenliğinin ihlali’ olarak görüleceğini açıklayarak bu konuda derhal gerekeni yapacaklarını duyurdu. Uzmanlara göre, Starlink'in, İran hükümetinin iş birliği olmadan girişimlerini ilerletmesi halinde, potansiyel olarak uluslararası yasal ve düzenleyici sonuçlarla karşı karşıya kalabileceğine işaret ediliyor. ABD hükümetini arkasına alan Starlink'in planlarını uygulaması halinde İran'ın konuyu yasal olarak protesto etmek için başta Birleşmiş Milletler'in (BM) uluslararası iletişim düzenleyici organı Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (İTÜ) olmak üzere diğer küresel yetkili organlara başvurabileceği ifade ediliyor.
İran'ın önde gelen teknoloji içerikli blogcusu Jadi, Twitter'dan yaptığı paylaşımda, "Sorun şu ki, bir şirket muhtemelen uluslararası düzenlemeleri ihlal ederek İran üzerinden hizmet sunamaz. İran'ın şirkete karşı güvenilir bir şikayette bulunması ve onun için sorunlar oluşturması mümkün." uyarısında bulundu.
Öte yandan, Starlink'in İran'da aktif hale getirildiğinin duyurulması, hükümetin gösteriler nedeniyle sınırladığı internete erişim konusunda İranlılar arasında bir umut oluştursa da bu açıklamanın sadece internet korsanlarına yaradığı öne sürüldü. Al Jazeera'nin haberinde, Elon Musk'ın yaptığı açıklamanın bugüne kadarki tek somut sonucunun, İranlı kullanıcıları Starlink'e bağlanmak için gereken yazılım kisvesi altında kandıran ve kötü amaçlı virüs yayan bilgisayar korsanları olduğuna dikkat çekildi.
'da Takip Edin!
