İnsanlığın uzay macerasında 66. yıl: İşte 'ilklerin' astronotları
Uzay yarışı başlayalı tam 66 yıl oldu... İlk yapay uydu 1957 yılında fırlatılırken, ABD ve Rusya başta olmak üzere ülkeler birbirleriyle yarış haline girdi. İşte uzay çalışmalarının dünü ve bugünü...
İnsanlık tam 66 yıldır uzay çalışmalarını sürdürüyor. Dünya'nın çok ötesindeki gezegenleri merak etmek aslında çok daha uzun asırlarca süregelen bir meraktı. Ancak Dünya'nın yörüngesine çıkmak kolay olmadı. İlk uzay çalışmaları bundan tam 66 yıl önce fırlatılan bir uyduyla 1957 yılında başladı ve sonrasında insanlık hiç durmadan uzaya odaklandı.
AA muhabiri, insanlı uçuş yapan ülkelerin uzaya gönderdiği astronotlar arasından ilkleri derledi. İlk yapay uydunun 1957'de uzaya fırlatılmasından bu yana astronotlar, Ay'a seyahat edip güneş sistemini ve uzayı incelerken, bu sayede şimdiye kadar binlerce gezegen ve yıldız keşfedildi.
İnsanlı uzay uçuşları, özellikle ABD ve Rusya tarafından düzenli şekilde devam ediyor.
UZAYA GİDEN İLK İNSAN: YURI GAGARIN
Sovyetler Birliği, 12 Nisan 1961'de uzaya ilk insanı göndererek tarihi bir başarı yakaladı. Uzaya ilk giden Sovyet kozmonot, dünyanın etrafından bir yörünge boyunca 108 dakika uçan Yuri Gagarin'di.
Yuri Gagarin
Gagarin'in 1961'deki uçuşunun ardından Sovyetler Birliği, 6-7 Ağustos 1961'de Vostok 2 göreviyle Gherman Titov'u uzaya gönderdi ve Titov, bir günden fazla uzayda kalan ilk insan oldu.
Vostok 6 göreviyle 14-19 Haziran 1963'te Valentina Tereshkova ilk kadın kozmonot olarak uzaya gönderildi. Aynı tarihlerde Valery Bykovsky, en uzun süreli bireysel uçuşu gerçekleştirdi.
İLK UZAY YÜRÜYÜŞÜNÜ LEONOV YAPTI
Pavel Belyayev ve Aleksey Leonov'un 18-19 Mart 1965'te yaptıkları uçuşta Leonov, uzay yürüyüşü yapan ilk insan oldu.
Vladimir Dzhanibekov ve Oleg Makarov, 10-16 Ocak 1978'de uzaya gittikleri araçtan farklı bir araçla Dünya'ya dönen ilk insanlar oldu.
Sovyetler Birliği, farklı milletlerden astronotları da uzaya gönderdi. İlk Çek astronot Vladimir Remek, 2-10 Mart 1978'de uzaya gitti.
Polonyalı Miroslaw Hermaszewski ve Alman Sigmund Jahn da 1978'de uzaya giden astronotlar arasında yer aldı. Küba'dan Arnaldo Tamayo Mendez 1980'de, Moğolistan'dan Jugderdemidiin Gurragcha ve Romanya'dan Dumitru Prunariu 1981'de uzaya gitti. Jean-Loup Chretien ise 24 Haziran-2 Temmuz 1982'de uzay yolculuğuna çıkan ilk Fransız astronot oldu.
Svetlana Savitskaya, 19-27 Ağustos 1982'de uzaya giden ikinci kadın olurken, 17-29 Temmuz 1984'te uzay yürüyüşü yapan ilk kadın olarak da tarihe geçti.
Uzayda yürüyen ilk kadın Svetlana Savitskaya
Hindistan'dan Rakesh Sharma, 1984'te ve Suriye'den Muhammed Faris1987'de uzaya giderek uyrukları açısından ilke imza attı. Abdul Ahad Mohmand, 27 Ağustos-7 Eylül 1988'de uzaya giden ilk Afgan ve Akiyama Toyohiro ise 10 Aralık 1990'da uzaya giden ilk Japon astronot oldu.
Helen Sharman, 26 Mayıs 1991'da uzaya giden ilk İngiliz astronot ve Franz Viehböck ise 19 Ekim 1991'de uzaya giden ilk Avusturyalı astronot oldu.
RUSYA'NIN İLK UZAY UÇUŞU 1992'DE
Sovyetler Birliği'nin 26 Aralık 1991'de dağılmasının ardından Rusya ismiyle ilk uzay uçuşu, 17 Mart 1992'de yapıldı. Rusya'nın 4 Ekim 1994 ile 22 Mart 1995 arasında yaptığı uzay uçuşunda Yelena Kondakova, uzayda en uzun süre kalan kadın olarak tarihe geçti.
Norman Thagard, 14 Mart-7 Temmuz 1995'te Rus uzay aracında uzaya giden ilk Amerikalı oldu. Thomas Reiter, 3 Eylül 1995-26 Şubat 1996'da görevde uzay yürüyüşü yapan ilk Alman astronot, Claudie Andre-Deshays, 2 Eylül 1996'da uzaya giden ilk Fransız kadın ve Ivan Bella ise 28 Şubat 1999'da uzaya giden ilk Slovak astronot oldu. Mark Shuttleworth, 25 Nisan-5 Mayıs 2022'de ilk Güney Afrikalı astronot olarak tarihe geçti.
ABD'NİN UZAYA GÖNDERDİĞİ İLK ASTRONOT: ALAN SHEAPARD
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) programları Mercury, Gemini ve Apollo ile uzaya ve Ay'a astronotlarını yollayan ABD, Merkür Projesi ile uzaya 25 uçuş yaptı. Bunların 6'sı 1961 ile 1963 yılları arasında gerçekleşti ve astronotları taşıdı.
NASA 5 Mayıs 1961'de, 'Freedom 7' göreviyle astronot Alan Shepard'ı uzaya gönderdi. Uzaya giden ilk Amerikalı Shepard, alt yörüngede 15 dakika 28 saniye uçuş yaptı.
John Glenn, 'Friendship 7 Mercury' uzay aracıyla 20 Şubat 1962'de dünya yörüngesine girebilen ilk ABD'li astronot oldu.
Walter Schirra Jr, 3 Ekim 1962'de 9 saat 13 dakika ile ABD'nin en uzun uçuşunu gerçekleştirdi. 15-16 Mayıs 1963'te ise L. Gordon Cooper Jr, bir günden fazla uzayda kaldı.
Joseph Walker 19 Temmuz 1963'te, uzay aracıyla yörünge ötesine, uzaya uçan ilk insan oldu.
Gemini IV kapsamında NASA astronotu Edward White, 3 Haziran 1965'te uzay yürüyüşü yapan ilk Amerikalı olarak kayıtlara geçti.
AY'A AYAK BASAN İLK İNSAN: NEIL ARMSTRONG
ABD, 20 Temmuz 1969'da Apollo 11 ile Neil Armstrong, Edwin Aldrin ve Michael Collins'i Ay'a yolladı. Armstrong Ay'a ilk ayak basan insan oldu ve ardından Aldrin de Ay'da yürüdü.
Neil Armstrong Ay'da
Sally Ride, 18-24 Haziran 1983'te uzaya giden ilk Amerikalı kadın oldu. Guion Bluford ise 30 Ağustos-5 Eylül 1983'te uzaya giden ilk Afro-Amerikalı oldu.
Ulf Merbold, 28 Kasım-8 Aralık 1983'teuzaya giden ilk Avrupa Uzay Ajansı (ESA) astronotu olarak tarihe geçti.
Bruce McCandless, 3-11 Şubat 1984'te güvenli bir şekilde kendini araca bağlamadan ilk uzay yürüyüşünü yaptı.
5-13 Ekim 1984'te Marc Garneau, ilk Kanadalı astronot olurken, Kathryn Sullivan, uzay yürüyüşü yapan ilk Amerikalı kadın oldu.
Jake Garn, 12-19 Nisan 1985'te uzaya giden ilk siyasetçi olarak tarihe geçti.
ABD de farklı milletlerden astronotları uzaya gönderdi. Suudi Arabistan'dan Selman el-Suud ve Hollanda'dan Wubbo Ockels 1985'te uzaya gitti. Rodolfo Neri Vela, 1985'te uzaya giden ilk Meksikalı astronot olurken, Ocak 1986'da Bill Nelson, uzaya giden ilk kongre üyesi olarak tarihe geçti.
İlk Kanadalı ve kadın astronot Roberta Bondar, Belçikalı Dirk Frimout, İsviçreli Claude Nicollier ve İtalyan Franco Malerba 1992'de uzaya giderek isimlerini tarihe yazdırdı.
Mae Jemison, 12-20 Eylül 1992'de uzaya giden ilk Afro-Amerikalı kadın astronot olarak tarihte yerini aldı.
ABD UZAY ARACINDA YER ALAN İLK RUS KOZMONOT
Sergey Krikalyov, 3-11 Şubat 1994'te ABD uzay aracında yer alan ilk Rus astronot olarak tarihe geçti.
Mukai Chiaki, 8-23 Temmuz 1994'te ilk Japon kadın astronot oldu. Ilan Ramon ise 6 Ocak-1 Şubat 2003'te ilk İsrailli astronot olarak tarihte yerini aldı.
ÇİN'İN UZAY YOLCULUĞU
Yang Liwei, Shenzhou 5 göreviyle 14 Ekim 2003'te uzaya giden ilk Çinli astronot olarak tarihe geçti. Shenzhou 6 ile Fei Junlong ve Nie Haisheng, 12-16 Ekim 2005'te uzaya gitti ve Çin'in uzaya ilk iki kişilik uçuşu gerçekleşti. Zhai Zigang, Shenzhou 7 ile 25-28 Eylül 2008'de uzayda yürüyen ilk Çinli astronot oldu. Liu Yang, 16-20 Haziran 2012'de uzaya giden ilk Çinli ve kadın astronot olarak tarihte yerini aldı.
17 Haziran-17 Eylül 2021'de Nie Haisheng, Liu Boming ve Tang Hongbo Çin'in Tiangong Uzay İstasyonu'nun ilk mürettebatları oldu. 15 Ekim 2021-16 Nisan 2022 arasında Zhai Zhigang, Wang Yaping ve Ye Guangfu, Shenzhou 13/Tiangong'la Çin'in, 182 günle en uzun uzay uçuşunu gerçekleştirdi.
(AA)
'da Takip Edin!
