Benzeri görülmemiş kare: NASA'nın Webb Teleskobu bebek yıldızların doğduğu yeri çekti
James Webb Uzay Teleskobu tarafından çekilen inanılmaz bir görüntü, galaktik faaliyetlerine başlamasının birinci yılında yayınlandı. NASA, yaklaşık 390 ışık yılı uzaklıkta yer alan, dünyaya en yakın yıldız oluşturan bölge olan Rho Ophiuchi bulut kompleksini gösteren fotoğrafı kamuoyuna sundu.
İnanması güç ama James Webb Uzay Teleskobu bir yıl önce evrenin çarpıcı görüntülerini göndermeye başladı. 'Dönüm noktası' olarak nitelenen bu gelişmeyi anmak için NASA, teleskopun çektiği yeni bir görüntüyü birinci yıl dönümünde yayınladı. En son ve en harika görüntü, bir gün bizim galaksimize benzeyen sistemler oluşturabilecek 50 genç yıldızla bir tür galaktik doğumhane olan uzayın (nispeten) yakın bir bölgesini tasvir ediyor. Dünya'dan yaklaşık 390 ışık yılı uzaklıktaki 'Rho Ophiuchi' bulut bölgesi, bebek yıldızların doğduğu yer olarak biliniyor. Ayrıca burası, uzayda bize en yakın yıldız oluşturan bölge.
Engadget'in haberine göre, NASA'nın paylaştığı görüntüde gösterilen yıldızlar çoğunlukla kütle olarak güneşimize benziyor ve hatta bazıları gezegenlerin doğduğu gaz ve tozdan oluşan dönen halkalar olan yıldız ötesi disklerin başlangıcına sahip. Peki nedir bu muhteşem kırmızı girdaplar? Bunlar, bir yıldızın kozmik tozdan oluşan doğum zarfını aşıp bir süreliğine evrene doğru uzanmasıyla meydana gelen devasa moleküler hidrojen jetleridir.
Webb Teleskobunun Proje bilimcisi Klaus Pontoppidan, "Webb'in Rho Ophiuchi görüntüsü, yıldız yaşam döngüsünde çok kısa bir döneme yeni bir netlikle tanık olmamızı sağlıyor. Bizim güneşimiz uzun zaman önce buna benzer bir aşama yaşadı ve şimdi başka bir yıldızın hikayesinin başlangıcını görecek teknolojiye sahibiz" dedi.
James Webb Uzay Teleskobu, geçtiğimiz yıldan bu yana uzayın derinliklerinde evrene bakış açımızı genişletecek ve gezegenlere ilişkin bilgiler sağlayacak onlarca yeni görüntü kaydetti. Bir yıldızlararası asteroit kuşağının ilk görüntüsü, 'Yaratılış Sütunları'nı tasvir eden üzücü bir sahne, erken evren galaksi kümesinden bir kare ve çok daha fazlası 2022'nin Temmuz ayından bu yana kamuoyuna sunuldu.
NASA'nın yayınladığı Rho Ophiuchi bulut bölgesinin görüntüsü
JAMES WEBB UZAY TELESKOBUNUN HİKAYESİ
Kısaca JWST olarak da adlandırılan Webb Teleskobu, ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve Kanada Uzay Ajansı'nın (CSA) ortak projesidir. Teleskop, 25 Aralık 2021'de fırlatıldı ancak mühendislerin gözlemevini kurmak ve tüm sistemlerini test etmek için altı aya ihtiyacı vardı. İlk renkli görüntüler, 12 Temmuz 2022'de gösterildi.
Webb'in ana hedefi, 13.5 milyar yıldan daha uzun bir süre önce evrende parıldayan ilk yıldızların izini sürmektir ve yıldız galaksilerinin daha önce herkesin mümkün olduğunu düşündüğünden çok daha önce toplandığını ve çok daha hızlı olgunlaştığını zaten bize gösterdi bile. Bununla birlikte, teleskobun başka hedefleri de var, bunlardan biri bize yıldızların nasıl oluştuğunu ve gezegenleri nasıl ürettiklerini ayrıntılarıyla göstermek. İşte bu nedenle Rho Ophiuchi, uzaydaki en güçlü gözlemevi için etkileyici bir hedef oldu.
ESA'nın bilim ve keşiften sorumlu kıdemli danışmanı Prof. Dr. Mark McCaughrean, "Genç yıldızlar, doğdukları gaz ve toz bulutlarının üzerine canlı renkler sıçratırken, bu muhteşem görüntüde çok şey oluyor." diyerek yorumladı. BBC'ye konuşan astronom, sözlerini şöyle sürdürdü: "Parlak kırmızı emisyonun çoğu, çok genç bir yıldız olan görünmez bir protostardan, VLA1623'ten yüksek hızda akan şoklanmış moleküler gaz jetlerinden geliyor. JWST, yalnızca galaksilerin erken evrende nasıl doğduklarına ilişkin görüşümüzde devrim yapmayacak, aynı zamanda yıldızların ve gezegenlerin bugün kendi Samanyolu'muzdaki evimize çok daha yakın hale getirilme biçimini de değiştirecek."
Webb'in ne kadar harika işler başardığının altını çizmek için aşağıdaki görüntüyle kıyaslayabilirsiniz. Rho Ophiuchi bölgesini gösteren aşağıdaki görüntü, NASA'nın artık emekli olan Spitzer uzay teleskobu tarafından çekildi. Webb gibi Spitzer de kızılötesi ışığa duyarlıydı. Çok yetenekli bir teleskoptu ancak yalnızca 85 santimetre çapındaki bir birincil aynayla, Webb'in 6,5 metrelik birincil aynasında şu anda gördüğümüz türden bir ayrıntıyı asla elde edemezdi. İşte Spitzer'in gözünden Rho Ophiuchi;
Rho Ophiuchi bölgesi ok işaretiyle gösteriliyor
Kaynak: Engadget, BBC
Hazırlayan: Hilal Bardakcı / Türkiye Gazetesi