Ay bilinenden çok çok daha yaşlı çıktı
TEKNOLOJİ Haberleri / The Guardian
Bilim insanları, Apollo 17 görevinde Ay'dan alınan toz örneklerini inceleyerek uydunun oluşumuna ilişkin yeni bilgiler elde etti. Araştırmacılar, Ay'ın önceden düşünülenden '40 milyon yıl daha yaşlı' olabileceğini söylüyor.
Milyonlarca yıllık varlığına rağmen Ay'ın ne zaman ortaya çıktığı hâlâ bir tartışma konusu olmaya devam ediyor. Artık araştırmacılar, Dünya'nın uydusu Ay'ın önceden düşünülenden 40 milyon yıl daha yaşlı olduğunu ortaya koyan bulgulara sahip olduklarını söylüyor.
Bilim insanları keşiflerini, astronotların Ay yüzeyine son defa ayak bastığı Apollo 17 uçuşunun bir parçası olarak 1972 yılında getirilen Ay tozu içindeki kristalleri inceleyerek gerçekleştirdi.
Çalışmanın başyazarı Glasgow Üniversitesinden Dr. Jennika Greer, "Elinizde tuttuğunuz kayanın, Ay'ın şu ana kadar bulduğumuz en eski parçası olduğuna dair kanıta sahip olmak inanılmaz bir şey. Dünya hakkındaki pek çok soru için bir dayanak noktasıdır. Bir şeyin kaç yaşında olduğunu bildiğiniz zaman, onun geçmişinde başına neler geldiğini daha iyi anlayabilirsiniz." diyor.
AY'IN DÜŞÜNÜLENDEN 40 MİLYON YIL DAHA YAŞLI OLDUĞU ORTAYA ÇIKTI
Güneş sisteminin oluşumundan yaklaşık 100 milyon yıl sonra, gezegenler oluştuktan sonra, Mars büyüklüğünde bir cismin Dünya'ya çarptığı ve sonunda Ay haline gelen büyük bir malzeme kütlesini fırlattığı düşünülüyor. Çarpmanın içerdiği enerji, yüzeyinin başlangıçta erimiş olduğunu gösteriyordu ancak Ay magma okyanusu soğudukça malzemenin katılaşması sağlandı.
En önemlisi, çalışmada incelenen kristallerin bu soğuma işlemi sırasında oluştuğu düşünülüyor; bu da onların bileşimlerinin araştırmacılara kristallerin yaşını, dolayısıyla da Ay'ın yaşını araştırma şansı sundu. Ancak bu tür zamanlamaların kesin olarak belirlenmesi zor olmuştur. Ay materyalleri ve modelleme üzerine yapılan bazı çalışmalar, Ay'ın yaklaşık 4,42 milyar yaşında olduğunu öne sürüyor ancak kristaller üzerinde yapılan son araştırmalar, Ay'ın daha da eski olabileceğini ortaya koydu.
Artık araştırmacılar, kristallerin zaman içinde daha da geriye doğru oluştuğunu doğrulayan yeni analitik tekniklerin ortaya çıktığını söylüyor.
'Atom prob tomografisi' olarak bilinen yöntem, kristallerdeki atomları buharlaştırmak için bir lazer kullanılmasıyla yapılıyor. Daha sonra bu atomların kütlesi tespit edilebiliyor ve farklı türdeki uranyum ve kurşun atomlarının (izotop olarak bilinen) oranı ölçülebiliyor. Uranyum radyoaktif bozunma yoluyla zamanla kurşuna dönüştüğünden, bu oran kristallerin kaç yaşında olduğuna ışık tutabilir.
AY 4,46 MİLYAR YIL YAŞINDA OLABİLİR
Ekibin Geochemical Perspectives Letters dergisinde yazdığı üzere araştırma, kristallerin ve dolayısıyla uydumuzun en az 4,46 milyar yaşında olduğu yönünde veriler sunuyor.
Bilim insanları, "Bu yaş, korunan ilk Ay kabuğunun yaşını yaklaşık 40 milyon yıl geriye itiyor ve Ay'ın güneş sisteminin oluşumundan sonraki 110 milyon yıl içinde minimum oluşum yaşını sağlıyor" diyor.
Bu tür kristal örneklerinin daha genç yaşta olduğu sonucuna varılmasının, kristalizasyondan sonra malzemedeki kurşun kaybına bağlı olabileceğini ve sonuçta ortaya çıkan tarihlemeyi çarpıtabileceğini öne sürüyorlar.
Araştırmada yer almayan Manchester Üniversitesinden Dr. Romain Tartèse, "Bu, ayın en az 4,46 milyar yaşında olduğunu gösteriyor, bu da genç bir Ay oluşumuna yönelik son önerilerden bazılarıyla çelişiyor" dedi.
Ayrıca, Ay'ın oluştuğu Dünya ile dev çarpışmanın muhtemelen bu noktadan birkaç on milyon yıl önce meydana geldiğini sözlerine ekledi.
'da Takip Edin!
