Yılda 13 bin uçak dolusu insan sepsisten ölüyor
Sağlık Haberleri / HABER MERKEZİ
Bağışıklık sisteminin kendi organlarına saldırması olan sepsis, basit bir griple bile başlayabiliyor. Uzmanlar, enfeksiyondan korunmanın sepsise karşı alınabilecek en önemli tedbir olduğunu söylüyor.
ZİYNETİ KOCABIYIK'IN HABERİ - En ağır enfeksiyon şekli olan sepsis, vücudun enfeksiyonlarla savaşan bağışıklık sisteminin, kendi doku ve organlarına zarar vermesi durumunda meydana geliyor.
Basit bir gribal hastalıktan, ağır enfeksiyonlara kadar birçok sebeple gelişebilen sespisin yılda 11 milyon kişinin ölümüne yol açtığını belirten Türk Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. Tuğhan Utku "Vücutta meydana gelen her enfeksiyon kişiyi sepsis adayı yapar. Vücut enfeksiyonla baş etmeye çalışırken, tıpkı Covid-19’da gördüğümüz gibi bağışıklık sistemi kontrolden çıkarsa kendi dokularına zarar vermeye başlar. Bu şok durumu, özellikle erken tanı ile hemen tedavi edilmezse çoklu organ yetmezliği ve ölüme yol açar. Sepsiste her saniye değerlidir" dedi.
5 HASTANE ÖLÜMÜNDEN 1’İ SEPSİS NEDENİYLE
Hastaneye yatış ve geçirilen cerrahi işlemler sebebiyle sepsisin hastanelerde görülme oranı toplumdan çok daha fazla. Hastanede gerçekleşen her 5 ölümden birinin sepsis sebebiyle meydana geldiğini anlatan Prof. Dr. Utku, "Ülkemizde 94 hastanede 134 yoğun bakım ünitesinde 1.499 hasta üzerinde yapılan bir çalışmaya göre, hastane yatışında sepsis görülme sıklığı yüzde 30,8, sepsis nedeniyle ölüm oranı yüzde 62,6’dir" dedi.
"Sepsis tıbbi bir acil durumudur" diyen Utku, "Erken tanı ve erken tedavi ölüm oranını azaltır. İlk saat tedaviye başlanmasında ölüm oranı yüzde 20 iken 6 saatten sonra başlanması yüzde 70’e yükselmektedir" dedi.
YOĞUN BAKIMLARDA DAHA FAZLA
Özellikli işlemlerin uygulandığı yoğun bakımlarda sepsis görülme sıklığının daha fazla olduğnu söyleyen Prof. Dr. Utku "Yoğun bakım hastalarının ortalama yüzde 10-40’ında sepsis gelişiyor. Ağır sepsis hastalarında ise ortalama 3,6 organ yetmezliği nedeniyle kaybedilebiliyor" dedi.
"Sepsis geçirmiş kişiler hayatta kalsalar bile sonuçları tahmin edilenden daha ağır olabiliyor" diyen Prof. Dr. Utku, "Bu kişiler hayatları boyunca sepsis sonuçlarıyla karşı karşıya kalabiliyor. Çünkü hastalık böbrek fonksiyon bozukluğu başta olmak üzere; karaciğer, solunum, kardiyovasküler ve nörolojik fonksiyon bozukluklarıyla sonuçlanabiliyor; akciğer, böbrek, karaciğer hasarları olabiliyor. Bu sebeple sepsiste erken tanı ve tedavi hayati önem taşıyor. Sepsis gelişen hastaların yüzde 20-60’ında böbrek hasarı meydana geliyor" diye konuştu.
ÇOCUKLAR VE YAŞLILAR RİSK GRUBUNDA
Herkesin sepsis olma ihtimali olduğunu söyleyen Prof. Dr. Tuğhan Utku, risk grubunu şöyle sıraladı: Ancak özellikle kronik hastalığı olanlar, 1 yaş altı çocuklar, 60 yaşın üstündeki yetişkinler, dalağı olmayanlar ve bağışıklık sistemi baskılanan kişilerin sepsis olma ihtimali daha yüksektir, bu kişiler yüksek risk grubundadır.
Özellikle pandemi sürecinde sepsis risk grubundaki kişilerin aşılanmaları hem Covid-19’a hem de ondan kaynaklanabilecek sepsis vakalarına karşı kıymetli bir önlem olmuştur. Özellikle risk grupları içinde olanların aşılanmayı ihmal etmemeleri gerçek anlamda hayat kurtaracaktır."
ANTİBİYOTİK DİRENCİ ÖNEMLİ
Tedavi edilemeyen ya da edilmeyen enfeksiyonların sepsis sebebi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Tuğhan Utku, antibiyotik direncinin enfeksiyonların tedavisi önündeki en önemli engel olduğunu vurguladı.
Bilinçsiz antibiyotik kullanımının, gelişebilecek enfeksiyonlara karşı tıbbın elindeki silahları kısıtladığını anlatan Prof. Dr. Utku, şu ifadeleri kulandı: "Süper mikroplar olarak da bilinen bu ilaca dirençli mikroplar, şu anda milyonlarca insanı hayatı tehdit eden, tedavi edilemeyen bir enfeksiyon geliştirme riskiyle karşı karşıya bırakıyor.
İnsanlar antibiyotiklere dirençli hâle geldikçe, daha fazla insan sepsis geliştirme riski altındadır. Bu da önümüzdeki yıllarda tedbir alınmadığı ve akıllı antibiyotik kullanımı daha da teşvik edilmediği takdirde elimizde mikroplarla savaşacak ilaç kalmayacak ve daha fazla insan sepsis nedeniyle kaybedilecek."
SEPSİSTE ERKEN UYARI SİSTEMİ
Saniyelerin önemli olduğu sepsis tanısında özellikle hastane personelinin bazı belirtilere karşı dikkatli olması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Tuğhan Utku “Son tedavi kılavuzlarda (Erken uyarı sistemi-NEWS) skorlarının takip edilmesi gerektiğine dikkat çekiliyor. Yapılan çalışmalar NEWS’in daha önce uygulanan qSOFA’dan yüzde 13 daha hassas olduğunu gösteriyor" dedi.
Utku, "Hastanın sepsis riski kan basıncının düşük, solunum sayısının yüksek olması ve bilinç bozukluğunun yanında oksijen satürasyonu, ilave oksijen desteği, ateşi değerlendirilerek yapılır. Bu belirtiler hastanın en erken şekilde yoğun bakıma yatışını sağlar" ifadesini kullandı.
BELİRTİLER NELER?
Prof. Dr. Tuğhan Utku, sepsisin belirtilerini şöyle sıraladı ve bu durumlardan herhangi biriyle karşılaşıldığında acil olarak hastaneye başvurulması gerektiğini belirtti:
>> Vücut ısısındaki değişimler (ateş veya düşük sıcaklık)
>>Aşırı titreme ve kas ağrısı
>>Konuşma bozukluğu ve zihin bulanıklığı
>>Şiddetli nefes darlığı
>> 1 gün boyunca idrara çıkamama
>> Ölecekmiş gibi hissetmek ve cildin beneklenmesi
'da Takip Edin!
