Türk kalbi daha genç tükeniyor

Ziyneti Kocabıyık - Bütün dünyada ileri yaşlarda ortaya çıkan ve son aşamada kalp nakli gerektiren kalp yetmezliği, Türk insanında diğer dünya milletlerine göre daha erken yaşlarda görülüyor. Kalp yetmezliğinin ülkemiz insanını Amerika ve Avrupalılardan 10 yıl önce yakaladığını söyleyen Dr. Siyami Ersek Göğüs ve Kalp Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Mehmet Eren, “Kalp yetmezliği iyi tedavi edilmeyen kalp ve damar hastalıklarının en son durağıdır. Ülkemizde hipertansiyon ve diyabet oranlarının yüksek ve büyük bir bölümünün kontrolsüz olduğu düşünülürse, kalp yetmezliğinin ülkemizde genç yaşlarda görülmesinin sebebi ortaya çıkar” dedi.  Doç. Dr. Eren, “Hastalık ülkemizde 2 milyon kişiyi etkiliyor. 4-5 milyon kişi de risk altında” dedi.

KONTROL ALTINDA TUTULAMAYAN HİPERTANSİYON DA SON DURAK
Kalp yetmezliğinin, kalp kasının çeşitli sebeplerle hasarlanması sonucu, vücuda gerekli kanı pompalama fonksiyonunu kaybetmesi üzerine ortaya çıktığını anlatan Doç. Dr. Eren, “Kalp yetmezliğinin sebebi kardiyomiyopati adı verilen kalp kasının hastalıkları ve kalp kapak hastalıkları, geçirilmiş kalp krizi, hipertansiyon ve kalp damarlarını etkileyen diyabettir. Kapak hastalıkları, hipertansiyon, kalp damarlarının hastalıkları iyi kontrol edilmediğinde kalbin kası hasarlanmaya başlar. İlk dönemlerde kalp bunu hissettirmemek için hızını artırır ve gerekli kanı pompalamaya çalışır. Bir müddet sonra bu da yetmeyince kalp yetersizliğe girer. Yaşlanma da kalp yetmezliğinin sebepleri arasındadır. Tedavisiz kalp yetmezliği, hastayı birkaç yıl içinde ölüme götürebilir” dedi. 

AĞIR GRİP DE KALBİ ETKİLİYOR
Grip gibi bazı enfeksiyon hastalıklarının da kalbin kasını olumsuz etkilediğini söyleyen Doç. Dr. Eren, virüslerin oluşturduğu iltihabın kasın fonksiyonlarını bozduğunu ve bazı durumlarda hızla ilerleyerek hastayı ölümcül kalp yetmezliğine soktuğunu bildirdi.

TEŞHİSİ KOLAY
Kalp yetmezliği teşhisinin kolaylıkla konulabileceğini söyleyen Doç. Dr. Eren, “Aşırı yorgunluk, hareketle gelen nefes darlığı, bacakta şişme ve gece öksürükleri olan kişilerin mutlaka sağlık kurumuna giderek elektro kardiyografi, akciğer filmi çektirmesi gerekir. Burada bir anormallik görülürse kalp ultrasonu ile kalbin kası, kasılma fonksiyonu, kapakları değerlendirilip kalp yetmezliği teşhisi konulabiliyor. Ultrason olmayan ortamlarda ise kanda BNP değerine bakılır ve bu değer yükselmişse kalp yetmezliği teşhisi konur” diye konuştu.

TEDAVİDE YENİ UMUT
Kalp yetmezliğinin ilaçla tedavi edilebilen bir hastalık olduğunu söyleyen Doç. Dr. Eren, bu konuda farklı mekanizmalardan hareket eden çok sayıda ilaç geliştirildiğini belirterek, “İlaç tedavilerinin bir kısmı kalbin yükünü azaltıyor bir kısmı ise kasılma fonksiyonunu artırıyor. Bu alanda geliştirilen yeni ilaçlar ise çok daha etkili ve yan etkisi daha az. ABD de piyasaya verilen ve yakın zamanda ülkemizde de gelmesini beklediğimiz bir ilaç hem hastanın hareket kabiliyetini yükseltiyor hem de hayat beklentisini artırıyor. Ölüm riskini azaltıyor. ABD’de yılda 28 bin hastanın ölümünü engelleyen yeni ilacın ülkemizde de yılda 500 hastanın hayatını kurtarması bekleniyor” dedi.
İlaçların yetmediği durumlarda kalp destek cihazlarının kullanıldığını ve bunları sosyal güvenlik kuruluşlarının ödediğini ifade eden Doç. Dr. Eren, son çarenin kalp nakli olduğunu söyledi.

NEFES NEFESE
Kalp kasının hasar görmesi yüzünden vücuda yeterli kan pompalayamayan kalp yetmezliğe girer. En önemli belintisi iş yaparken hissedilen nefes darlığı ve aşırı yorgunluktur. 

YÜRÜYÜNCE GEÇİYOR
GECE YARISI BOĞULUR GİBİ UYANIYORSANIZ DİKKAT
Kalp yetmezliğinin belirtilerinin hareketle gelen nefes darlığıyla başlayıp akciğerine su dolmasına kadar giden bir yelpaze şeklinde ortaya çıktığını söyleyen Doç. Dr. Mehmet Eren en sık rastlanan belirtileri şöyle anlattı:
- Son dönemlerde sebepsiz yere nefes darlığı ve halsizlik hissetmeye başladıysanız.
- Son 6 ay içinde her zaman yürüdüğünüz yolu yürüyemez ya da daha evvel çıktığınız merdiveni çıkamaz hale geldiyseniz.
- Gündüz herhangi bir probleminiz olmasa da geceleri 03:00-04:00 saatlerinde boğulur gibi uyanıyor ve 10-15 dakika dolaşma ihtiyacı hissediyorsanız ya da yatakta bacaklarınızı sarkıtınca rahatlıyorsanız.
- Gece yatarken gelen öksürük krizleri yaşıyorsanız ve geceleri sık tuvalete çıkmaya başladıysanız.
- Karnınız ve bacaklarınızda ödem geliştiyse. Örneğin her zaman giydiğiniz çoraplarınız bilekten sıkmaya başladıysa.

KALBE YÜK BİNDİREN EGZERSİZ YASAK
Kalp yetmezliği hastaları ilaç tedavisine ek olarak doğru egzersiz programı ve doğru beslenme ile uzun yıllar sağlıklı yaşayabilirler. Egzersizin muhakkak tavsiye edildiği hastalıkta, egzersizin türü de çok önemli. Ağırlık kaldırma gibi kalbe yük bindiren hareketlerden kaçınmak gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Mehmet Eren, “Yürüyüş, hafif tempolu koşu, yüzme yapılabilir. Bir kalp yetmezliği hastası için düz yolda hafif tempoda günde 45 dakika veya günlük 10 bin adım yürüyüş idealdir. Temponun nefes darlığı olmayacak şekilde ayarlanması gerekiyor” dedi. Beslenmede tuzun son derece önemli olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Eren, “Tuzsuz diyet önermiyoruz. Ancak günde 3-6 gramın da üzerine çıkılmaması gerekiyor” dedi. 

Son çare kalp nakli
Dr. Siyami Ersek Göğüs ve Kalp Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Mehmet Eren, kalp yetmezliği ile ilgi merak edilenleri Ziyneti Kocabıyık’a anlattı. Doç. Dr. Eren “Tedavisiz kalp yetmezliği bir kaç yıl içinde ölüme götürür. Son çare kalp naklidir” dedi.
Fotoğraf: Bünyamin Çelik