Sağlık bütçesinin 4’te biri diyabete

ZİYNETİ KOCABIYIK

Türkiye Diyabet Vakfı tarafından organize edilen, diyabetli hastaların sağlıkta karar vericilerle aynı platformda buluşarak problemlerini aktardıkları Diyabet Parlamentosu’nun 9.su 14 Kasım Dünya Diyabet Günü’nde Ankara’da Sosyal Güvenlik Kurumu toplantı salonunda gerçekleştirildi. Sağlık, Aile ve Sosyal Politikalar, Millî Eğitim ve Çalışma Bakanlığı temsilcileri, milletvekilleri ve doktorların katıldığı toplantıda, diyabetli hastaların problemlerinin yanı sıra Türkiye’deki diyabet verileri de paylaşıldı.

Türkiye Diyabet Vakfı Başkanı Prof. Dr. M. Temel Yılmaz “Türkiye’de yaklaşık 10 milyon kişi diyabetle mücadele ediyor. Ancak bunların 3 milyonu hastalığının farkında değil. Diyabet sessizce ilerlerken organ hasarı yapan, ortaya çıktığı anda ise geri dönüşü olmayan bir hastalık” dedi. 

Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı 7,6 milyon diyabet hastası olduğunu söyleyen Sağlık Bakanlığı Genel Sağlık Sigortası Genel Müdür Dr. Mustafa Özderyol,  SGK’nın sağlık harcamalarının yüzde 23’ünün diyabete gittiğini bildirdi. Dr. Özderyol “SGK’ya başvuran 45 yaş üstü hastaların dörtte biri diyabetli. Diyabet, bütçenin dörtte birini götürüyor. Komplikasyonlar ortaya çıktığında ekonomik maliyet çok daha yükseliyor. Diyabet SGK’nın en fazla harcama yaptığı hastalık. Korunma önlemleri maliyeti düşürecek” dedi.

AYAK KAYIPLARININ EN ÖNEMLİ SEBEBİ
İyi kontrol edilmeyen diyabet, başta kalp krizi ve felç olmak üzere, böbrek ve göz kaybı gibi komplikasyonlara da yol açıyor. Diyabetin en önemli komplikasyonlarından birinin ayak kesilmeleri olduğuna dikkat çeken Dr. Özderyol “SGK rakamlarına göre yılda 25 bin ayak kesiliyor. Bunun yüzde 75’i diyabete bağlı sebeplerden” diye konuştu.

POMPA, ÇOCUĞUN SAKAT KALMASINI ÖNLÜYOR
Parlamentoda söz alan Tip 1 diyabetli annesi Yeşim Yalçın, çocukların kendi kendilerine insülin yapmalarının zor olduğunu hatırlatarak “Çocuğun yediği, oynadığı ve diğer değişen durumlara göre insülinini kendi kendisine ayarlaması mümkün değil. Ayarlanmayan kan şekeri, çocukların ileriki dönemde böbreklerini, gözlerini kaybetmesine, kalp hastası olmasına yol açıyor. Vücuda takılan insülin pompası sayesinde kan şekeri daha sağlıklı ayarlanabiliyor. Devletin insülin pompasının ve beraberinde kullanılan malzemelerin tamamını karşılamasını istiyoruz” dedi.

Üç milyon kişi farkında değil 
Türkiye Diyabet Vakfı Başkanı Prof. Dr. M. Temel Yılmaz “Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarına ek olarak 3 milyon kişi de hastalığının farkında olmadan toplum içinde dolaşıyor” dedi.

BİLGİ KİRLİLİĞİ HASTA EDİYOR
Eğitim ve Sağlık Muhabirleri Derneği Genel Sekreteri Editörümüz Ziyneti Kocabıyık, Diyabet Parlamentosunda medyadaki bilgi kirliliği konusunda bilgi verdi.

Bedircan şekerini kendi ölçüyor.

Vücuduna ayda 300 defa iğne batırıyor

Hayati bir hormon olan insülin hormonunu vücudunda üretemediği için dışarıdan almak zorunda kalan 7 yaşındaki Tip 1 diyabetli Bedircan, her gün 5 defa parmağını deliyor, 5 defa da kendi kendine insülin yapıyor. Her iğne batırışında canının çok yandığını söyleyen minik Bedircan “Ben de arkadaşlarım gibi doya doya çikolata, dondurma yemek istiyorum” diyor. 
İlkokul 2. sınıf öğrencisi Bedircan Eren ülkemizdeki 316 bin Tip 1 diyabetli çocuktan biri. 3 yıl önce iştahsızlık, uyku hâli, sık tuvalete çıkma ve geçmeyen bir alerji sürecini takiben koma halinde hastaneye kaldırılmış. Kan şekeri 651 çıkan Bedircan’a diyabet teşhisi konmuş. Anne Arzu Hanım “Çocuğumun diyabet olduğunu öğrendiğimde dünya başıma yıkıldı. Ama Bedircan’ın son derece olgun davranışı hepimize örnek oldu. Bir çocuğun kaldırabileceğinden çok daha büyük bir yük üstlenerek hastalığını kabul etti. Çocukların çok sevdiği şeker, çikolata, pasta, kola, kızarmış  patates gibi yiyecekleri istediği gibi yiyememek, günde 5 defa parmağından kan şekerini ölçmek, 5 defa insülin yapmak büyük için bile zor bir durumdu” diyor. Kan şekerini kendi ölçen, insülinini kendisi yapabildiğini söyleyen Bedircan 1,5 aydır kanındaki insülin ihtiyacını belirleyerek otomatik olarak insülin salgılayan pompa kullanıyor. Ancak hala parmağından kan şekerini ölçmek zorunda. 

Tip 1 diyabetli çocuklar, yaşamak için gerekli bir hormon olan insülini doğuştan veya hayatın ilk yıllarında herhangi bir sebeple vücutlarında üretemedikleri için insülin iğnesi oluyorlar. Kendilerine yapacakları iğnedeki ilaç dozunu belirlemek ve herhangi bir şey yiyebilmek için parmaklarını delerek kan şekerlerini ölçmek zorunda kalıyorlar. 

Kendini diyabet eğitimine adadı
Gaziantepli İngilizce öğretmeni Tuğba Koçak Elibal, 27 yıllık Tip 1 diyabetli. 10 yaşında ilkokul öğrencisiyken diyabet teşhisi konmuş. Hastalığını öğrenen babaannesi ilk duyduğunda “Kızın hasta olduğunu kimseye söylemeyelim, evlenemez sonra” demiş.  Babasının karşı çıkması üzerine, yaşıtlarıyla hastalığını paylaşan ve başarılı bir eğitim döneminden sonra İngiliz Dili ve Edebiyatı’nı bitiren Elibal, şimdi diyabetli hastaların eğitimi için uğraşıyor. Türkiye Diyabet Vakfının diyabetli hastalara yönelik “akran eğitimi” programında eğitmen olarak çalışan Elibal, o dönemde yaşadıklarını “Eskiden gençlerde diyabet kusur gibi görülürdü. Kimse kız almaz kız vermezdi. O yüzden de kimse çocuğunun diyabetli olduğunu söylemezdi. Sanırım Gaziantep’te diyabetli olduğu bilinen ilk çocuk bendim” sözleriyle anlatıyor. 10 yıllık mutlu bir evliliği olduğun anlatan Elibal “Hâlâ diyabetin evlenmeye ve çocuk sahibi olmaya engel olmadığını bilmeyenler var. Oysa biz de herkes gibiyiz” diyor.