Robot eller çocukları hayata bağlıyor: Umuda ‘el veriyorlar’
3D yazıcıda ürettikleri mekanik el ve kolları bugüne kadar 400 çocuğa ücretsiz olarak ulaştıran Robotel Derneği, şimdi de depremzede çocukların yaralarını sarmak için kolları sıvadı. Deprem bölgesinde 1.000’den fazla robot ele ihtiyaç duyan çocuk olduğu düşünülüyor.
ZİYNETİ KOCABIYIK'IN HABERİ - Doğuştan uzuv gelişimine engel olan “amni- yotik bant sendromu”yla dünyaya gelen, ortopedik rahatsızlıklar ya da kaza sonucu ellerini kaybeden çocuklar için 3 boyutlu yazıcıyla mekanik el tasarlayan 3 girişimcinin başlattığı “iyilik hareketi” Türkiye çapında bir çığ gibi büyüyor. Kurulduğu ilk günden itibaren bugüne kadar 400’den fazla çocuğu hayata bağlayan Robotel Derneği, depremde göçük altında kalarak uzuvlarını kaybeden çocuklar için de ücretsiz olarak “robot eller” yapacaklarını duyurdu.
Robotel’in hikâyesini derneğin Kurucu Yönetim Kurulu Üyesi Serdar Okumuş’la konuştuk…
Serdar Okumuş’un anlattığına göre robot el üretimi, 3D yazıcıyı Türkiye’de ilk defa kullanan ekibin, bu teknolojiyi insanlara faydalı bir şeyler üretme isteği sonucu başlamış. 2014 yılında bir sosyal medya grubu olarak sırf meraktan başladıkları iş, kısa sürede bir iyilik hareketine dönüşmüş. 2017 yılında Sabancı Vakfından ödül alan hareketin, Amerika merkezli uluslararası iyilik hareketi olan Enabling The Future ekibinden ilham aldığını anlatan Okumuş, süreci “Biz bir tasarım ajansıyız. Türkiye’de 3 boyutlu yazıcıyı ilk kullandığımızda bununla faydalı bir şeyler yapmak istedik. Enabling The Future, 3 boyutlu yazıcı teknolojisinin kişiye özel üretim avantajını kullanarak, çok ucuz maliyetli malzemelerle eli ve parmağı olmayan çocuklara mekanik eller tasarlıyor ve bu tasarımlarını da açık kaynak olarak kendi internet sitelerine yüklüyordu. Biz de el kol kaybı olan çocuklara protez yapılamamasından hareketle yola çıktık ve bu çocuklar için el ve kol tasarlayarak herkes yararlansın diye açık kaynak olarak internete koyduk. Herkes indirip basabilir diye düşündük. Bizim bu çabamız insanlara da umut oldu. İlk 3D baskı eli, 2014’te matbaada çalışırken 4 parmağını kaybeden 18 yaşındaki Mehmet Ali Toprak için yaptık. O noktadan sonra ‘benim de çocuğumun ihtiyacı var, bana yapabilir misiniz?’ diye Türkiye’nin çeşitli yerlerinden talepler almaya başladık” sözleriyle anlattı.
ÇOCUKLARA PROTEZ YAPILAMIYOR
Çocuklar sürekli olarak büyüdükleri ve geliştikleri için çocuklara protez el kol yapılamadığını hatırlatan Okumuş “Çünkü 6 ay-1 senede bir bu protezlerin değişmesi gerekiyor. Çok maliyetli olduğu için 18 yaşına gelene kadar tercih edilmiyor. Ancak çocuk 18 yaşına geldiğinde, kayıp olan uzvunun yerine bir şey konmadığı için kasları büyük oranda erimiş oluyor. Beyin, vücudunu eşitlemeye çalıştığı için postürü bozuluyor; eksik olan uzva doğru omurgası eğik olarak duruyor, yine bir uzvu eksik olduğu için çocuğun psikolojisi bozuluyor. Bu açıdan bizim yaptığımız el ve kollar protez ya da biyonik el takılana kadar gerçek elinin eksikliğini hissettirmiyor. Tam tersine eksik değil güçlü hissediyorlar. Ayrıca ucuz malzemeden hazırlandığı için çocuğun gelişimi boyunca defalarca yenilenebiliyor” dedi.
SÜPER KAHRAMANLAR TERCİH EDİLİYOR
Çocukların hayal dünyasının çok geniş olduğunu vurgulayan Okumuş, çocuğun tercihine göre el tasarladıklarını belirterek “Çoğunlukla süper kahramanları hatırlatan tasarımlar yapmamızı istiyorlar. Çocukların anlatırken ki heyecanları bize de geçiyor. Geçen gün bir çocuk geldi. Ben ‘tanus eli istiyorum, evreni yok edeceğim’ dedi. Sonra baktık ki, Tanus hakikaten evreni yok eden bir süper kahramanmış. Elinin üzerinde sihirli taşlar varmış. Ona öyle bir el yapıldı” dedi.
BARDAK TUTABİLİYOR, KAPI AÇABİLİYOR
Öte yandan protezlerin hareketsiz olması sebebiyle işlevsiz kaldığını, süs olarak kullanıldığını hatırlatan Okumuş “Bizim tasarımlarımız robot el olarak adlandırılıyor ancak robotlarla bir alakası yok. Robotlara benzediği için öyle diyoruz. Hareketli mekanik makineler bunlar. Bileği olan bir çocuk bunu taktığında bilek hareketiyle kavrama yapabiliyor. Çocuk bunlarla düğme ilikleyemez ama bardak, kaşık tutabilir; takla atamaz ama top tutabilir, bisiklete binebilir. Ayrıca tasarımlar geliştirmeye çok açık. Tasarımcılar modellerin üzerine yenilerini ekleyerek kolaylıkla daha işlevsel hâle getirebilir. Kırılırsa kısa sürede yenisi yapılabilir. Şu ana kadar 400’den fazla çocuğa 1.000 tane el taktık. Çünkü çocuk büyüdüğü için bir çocuğa birden fazla el/kol yapmak durumunda kalıyoruz. 5 yaşındaki bir çocuk 18 yaşına gelene kadar 12-20 ele ihtiyaç duyabilir” dedi.
GÖNÜLLÜ TASARIMCILARA DAVET
Türkiye’nin hemen her yerindeki gönüllü tasarımcılarla çalışıldığını vurgulayan Okumuş “Dernek bünyesinde vaka kabul, 3D modelleme, ölçeklendirme, baskı alma ve birleştirme, vaka takibi gibi süreçlerin tamamen gönüllülerle yönetildiği bir sistem kuruldu. Türkiye’nin her tarafında yaşayan dört binin üzerinde gönüllü ile hizmet veriyoruz. Gönüllü tasarımcılara kapımız açık. Sayımızı artırmak istiyoruz. Robot elleri ücretsiz olarak yaptığımızdan malzeme alabilmek için sponsora ihtiyacımız var. Özel sektör kuruluşlarıyla da sponsorluk ve bağış, ekip ve ekipman, proje ve uygulama alanlarında iş birlikleri kurmayı öngörüyoruz ve bu kurumlardan destek bekliyoruz ” dedi.
SPONSOR DESTEĞİNE İHTİYAÇ VAR
Derneğin geçtiğimiz yıl, 120 adet robot el üreterek ihtiyaç sahiplerine ulaştırdığını anlatan Okumuş, bu yıl depremzede çocuklara öncelik verildiğini söyledi. Üretim kapasitelerini 10-15 kat artırmayı planladıklarını belirten Okumuş, “Toplamda 1000’den fazla deprem mağdurunun robot ele ihtiyaç duyacağını öngörüyoruz. İlk 3 ay yara bölgesinin fiziksel iyileşmesi için beklenir. Daha sonra ihtiyaçlar ortaya çıkacaktır. Ancak bunun için sponsor desteğine ihtiyacımız var” diye konuştu.
'da Takip Edin!
