Kalın bağırsak polipleri kansere dönüşebilir

ZİYNETİ KOCABIYIK

Yaşla birlikte görülme sıklığı artan kanserlerin başında gelen kanserinde poliplerin risk faktörü olduğunu söyleyen Türk Kolon ve Rektum Cerrahisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ayhan Kuzu, 50 yaşından sonra herkesin mutlaka kolonoskopi yaptırması gerektiğine işaret etti. Ailesinde kolon kanseri bulunan kişilerin kolonoskopi için 50 yaşını beklememesi gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Kuzu “Polipler, kalın bağırsağın en sık görülen hastalıklarından biri. Sağlıklı insanlar arasında yapılan araştırmalarda yetişkinlerin yüzde 15-20’inde polip olduğu görülüyor. Elli yaş üzerinde bu oran yüzde 40-50’lere ulaşmaktadır. Kalın bağırsak polipleri genellikle iyi huylu olmasına rağmen kanser gelişimi ile olan ilişkisi kesin olarak gösterilmiştir. Bütün polipler kansere dönüşmez ancak kanserlerin yüzde 90’ı poliplerden kaynaklandığı için bunların kolonoskopi ile erken dönemde teşhis edilip çıkarılması gereklidir” dedi.

KANSER GELİŞİMİ 8-10 YIL ALIYOR
Kalın bağırsak kanserinin gelişimi için birden fazla genetik olaya ihtiyaç olduğunu ve bu genetik yapıdaki değişikliklerin bir anda ortaya çıkmadığını belirten Prof. Dr. Kuzu “Kolon kanserinin bir kısmı aileden gelen genetik bozukluklar sonucu ortaya çıkar. Büyük bir bölümü ise yaşadığımız sürece maruz kaldığımız çevresel bozuklukların gen DNA’sında yaptıkları hasarlanma sonucunda gelişir. Sigara, alkol kullanımı, yoğun olarak kırmızı etle beslenme bu tür etkenlerdir.  Ortalama olarak bir polipten kanser oluşumu için geçen süre 8-10 yıl kadardır. Polipin kansere dönüşme riski, türü ile ilgilidir” diye konuştu.

GENÇLERDE DE SIK GÖRÜLÜYOR
Kolon kanseri riskinin yaşla birlikte arttığını belirten Prof. Dr. Kuzu, ancak hastalığın gençlerde de ortaya çıkabildiğini hatırlattı,  Ülkemizde kolon kanserinin yüzde 80-85 kadarının 50 yaş ve üzerinde saptandığına işaret eden Prof. Dr. Kuzu “Geri kalan yüzde 15-20 kadarı ise maalesef genç yaşlarda ortaya çıkıyor. Bu yüzden yaşım genç benim başıma gelmez diye düşünmeyin. Kalın bağırsak kanseri için teşhis yaşı erkeklerde ortalama 68, kadınlarda 72’dir. Erkekler de görülme riski, kadınlardan biraz daha yüksektir” diye konuştu.

ANNEDE BABADA VARSA DİKKAT
Ailede anne baba kardeş gibi birinci derecede yakınlarda kolon kanseri görülmesinin bir risk faktörü olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Kuzu bu kişilerin 50 yaşını beklemeden kolonoskopi yaptırmaları gerektiğini hatırlattı. Prof. Dr. Kuzu “Ailesinde olan kişilerin, kanserin görüldüğü yaştan önce tarama yaptırması gerekir. Ülkemizde özellikle son yıllarda genç nüfusta kolon kanseri artışı görülüyor. Bunun en büyük sebeplerinden biri kanserin genetik aktarımıdır. Bu sebeple ailesinde kanser öyküsü olan kişinin tarama yaptırması çok önemlidir” dedi. Prof. Dr. Kuzu ayrıca ailesinde rahim, yumurtalık, mide, pankreas ve ince bağırsak kanserleri bulunan kişilerin de kolon kanseri riski altında olduğuna dikkat çekti. Bazı sindirim sistemi hastalıklarının da kolon kanserine yakalanma riskini artırdığını belirten Prof. Dr. Kuzu “Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi iltihabi bağırsak hastalığı olan kişilerde kolon kanseri gelişme riski vardır. Fakat iltihabi bağırsak hastalığı (İBH) ile irritabl bağırsak sendromu (Huzursuz bağırsak sendromu - İBS) ile aynı şey değildir. İBS, kolon kanseri riskinizi artırmaz” dedi.

ÇOĞUNLUKLA İLERİ EVREDE DOKTORA GİDİLİYOR
Karın ağrısı ve kilo kaybı geç belirtilerdir
Pek çok polip ve kanserin belirti vermediğini, bu nedenle hastaların, genelde doktora, hastalığın ileri evresinde başvurduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Ayhan Kuzu, halk arasında bilinen karın ağrısı ve kilo kaybının genellikle ilerlemiş hastalığa işaret eden geç belirtiler olduğunu söyledi. Prof. Dr. Kuzu kolon kanserinin belirtilerini şöyle sıraladı:
¥ Bağırsak alışkanlıklarında ishal ya da kabızlık veya bağırsağın tamamen boşalmadığı hissi yönünde değişiklik.
¥ Dışkıda parlak kırmızı veya çok koyu kan
¥ Sık sık gaz sancısı, şişkinlik, dolgunluk ve kramplar dâhil olmak üzere karın bölgesinde rahatsızlık
¥ Bilinen bir açıklaması olmayan kilo kaybı
¥ Sürekli yorgunluk hissi
¥ Karın ağrısı
¥ Sebebi açıklanamayan kansızlık

RİSKİNİZİ DÜŞÜRÜN
Günde 5 öğün sebze meyve ilaç gibi
Kolon kanserinin önlenebilir kanserler arasında ilk sıralarda yer aldığını söyleyen Prof. Dr. Ayhan Kuzu, kanser riskini düşürmek için yapılması gerekenleri de şöyle sıraladı:
¥ Aşırı kilolu veya obez kişilerin kolon kanserine yakalanma riski çok yüksek. Sağlıklı bir kiloya ulaşın ve orada kalın.
¥ Düzenli orta ila şiddetli fiziksel aktivite, riskinizi azaltmanıza yardımcı olur. Düzenli günlük yürüyüşler en kolay yapılabilecek spordur.
¥ Günde en az 5 porsiyon meyve, sebze ve bol tahıl içeren yiyecekler tüketin.
¥ Kırmızı et (sığır eti, kuzu eti veya karaciğer gibi) ve işlenmiş etler (sosisli sandviç ve şarküteri gibi) açısından zengin bir diyet, kolorektal kanser riskinizi artırır. Bunları hayatınızdan çıkarın.
¥ Bazı araştırmalar ayrıca kalsiyum ve D vitamini takviyesi alan kişilerin daha düşük kolon kanseri riskine sahip olduğunu bulmuştur.
¥ Uzun süre tütün ve alkol kullananların, kolon kanseri geliştirme ihtimali daha yüksektir. Bu maddeleri hayatınızdan çıkarın.