Grip kulağına vurmasın

ZİYNETİ KOCABIYIK

Bugün Dünya Kulak ve İşitme Günü... Türkiye’de yaklaşık 4 milyon kişi işitme kaybı ile yaşıyor. Ülkemizde her yıl bir milyon doğumda üç bin bebek işitme kaybı ile dünyaya geliyor. Duymamak çocuğun öğrenmesini, toplumla iletişimini, fiziksel olarak gelişmesini ve hatta zekâsını olumsuz etkiliyor. Erken teşhis ve tedavi çocuğun yaşıtlarını yakalamasını, hayatını normal olarak sürdürebilmelerini sağlıyor. Hayata “sağır” olarak başlayan çocuk bir de “dilsiz” olmuyor… Türk Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Derneği Başkanı ve İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Hastane Yöneticisi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Özgür Yiğit, yenidoğanlarda ve çocuklarda erken teşhisin çocuğun hayata uyarlanması açısından hayati önem taşıdığını söylüyor.

DOĞUŞTAN OLANLARIN YÜZDE 90’I YAKALANIYOR
Erken yaşlarda görülen işitme kayıplarının bir bölümü, doğuştan yani bebeğin genetik sebepler ya da anne karnında maruz kaldığı etkiler yüzünden sesin kulaktan alınıp beyindeki duyma merkezine ulaştığı o uzun yolun herhangi bir noktasındaki problemler sebebiyle oluyor. İşte böyle her sene yaklaşık üç bin bebek dünyaya geliyor. Türkiye’nin sağlık sisteminin yenidoğanlardaki işitme kayıplarını büyük oranda yakaladığını söyleyen Prof. Dr. Yiğit “Devlet ücretsiz tarama testi yapıyor. Yeni dünyaya gelen bir bebek işitme problemi yaşıyorsa yüzde 90 oranında bunu yakalayabiliyoruz. Gelişmiş ülkelerde de ancak bu orana ulaşılabiliyor. Yeni doğan işitme taraması ile ilk altı ayda hatta ilk üç ayda teşhis konulabiliyor” dedi.

ORTA KULAK İLTİHABINA DİKKAT
İşitme kaybının doğumdan sonraki yıllarda da gelişebileceğini belirten Prof. Dr. Yiğit, ateşli hastalıklar, kafa travmaları, ses travmaları gibi birçok sebebi olabileceğini ancak en sık rastlanan sebebin orta kulak iltihabı olduğunu ifade etti. Sık yakalandığı üst solunum yolu enfeksiyonları sebebiyle çocukların yüzde 85’nin orta kulak iltihabı geçirdiğini hatırlatan Prof. Dr. Yiğit, kulak zarı arasında sıvı birikmesinin işitme kaybına kadar giden duyma problemlerine yol açtığını söyledi.

ERKEN TEDAVİ ÖNEMLİ
Çocuğun öğrenmesinin büyük oranda “duyarak” gerçekleştiğini söyleyen Prof. Dr. Yiğit, özellikle konuşmayı öğrenmesi için duyması gerektiğini vurgulayarak “Özellikle hiç duymayan çocukların mümkün olan en erken dönemde teşhis edilerek cihazlandırılması hem konuşmayı öğrenmelerini hem de hayata uyum sağlamalarını kolaylaştırıyor” dedi.

AZ DUYDUĞUNU NASIL ANLARSINIZ?
Prof. Dr. Özgür Yiğit, işitme kaybının hafiften ağıra kadar çeşitli düzeylerde olabileceğini, belirterek ailelere çocuklarındaki duyma kaybını erken teşhis etmenin ip uçlarını verdi bir KBB uzmanına gösterilmesi gerektiğini söyledi:
∂ Çevredeki seslere karşı tepki göstermiyorsa
∂ Yaşıtlarına göre konuşması belirgin düzeyde geri kalmışsa
∂ Bir defa seslendiğinizde cevap vermiyorsa
∂ Sesin nereden geldiğini bulamıyorsa
∂ Televizyonun sesini çok açıyorsa
∂ Okul başarısı düşükse ve öğretmenini anlayamıyorsa

AZ DUYMAK ALZHEIMER SEBEBİ
İşitme kayıpları sadece çocuklar için değil, yetişkinler için de problem. Erişkinlerde ses travmaları, ortakulak iltihabına dönen grip enfeksiyonları, kullanılan ilaçlar ve kaçınılmaz olan yaşlılık, işitme kaybının en önemli sebepleri. İleri yaşlarda meydana gelen az işitmenin de ciddiye alınması ve mutlaka tedavi edilmesi gerektiğini anlatan Prof. Dr. Yiğit, “Yaşlılarda azalan işitme normal kabul ediliyor. Ancak bilimsel çalışmalar, ileri yaşlarda az işitmenin yaşlıların toplumdan uzaklaşmasına, içine kapanmasına, demansa ve erken Alzheimer’a sebep olduğunu gösteriyor” dedi.

KULAKLIK İŞİTMENİN KATİLİ
Sonradan meydana gelen işitme kayıplarında ses travmalarının büyük rolü var. Patlamalar, ani olarak çok şiddetli yüksek sese maruz kalmak ya da sürekli olarak yüksek volümlü sese maruz kalmak duymayı bozuyor. Bu açıdan uzun süre kulaklıkla yüksek sesle müzik dinleyen, video seyreden ya da oyun oynayan çocukların risk altında olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Özgür Yiğit “Bu gruptaki çocukların kulaklıkları kullanma süresi ve sesi ne kadar yüksek düzeyde açtıkları önemli. Ailelerin bunu da kontrol etmeleri gerekir” diye anlattı.

İLERİ DÜZEYDE İŞİTME KAYBINA ÇÖZÜM İMPLANT
Günümüz tıbbı ve teknolojik ilerlemeler sayesinde her türlü işitme kaybının sebebine bağlı olarak farklı tedavi yollarının bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Özgür Yiğit, doğuştan gelen işitme kaybının tedavisinin implant olduğunu belirtti. Doğuştan işitme kaybının ilaçla tedavisinin mümkün olmadığına dikkat çeken Prof. Dr. Yiğit,“Bu grup için gen tedavileri ve kök hücre tedavileri üzerinde çalışılıyor. Ancak henüz başarıya ulaşmış, tedavi olarak kullanılabilen bir metot yok. Özellikle total işitme kaybı ile doğan çocuklar için günümüzde koklear implant başarıyla uygulanan bir metot. Çalışmalar gösteriyor ki, koklear implant erken dönemde uygulandığında ve çocuklar erken dönemde cihazlandırıldığında yaşıtlarıyla aynı işitsel algıya, aynı konuşma seviyesine gelebiliyor; aynı okul başarılarını gösterebiliyorlar. Şu andaki implant teknolojileri geçmişe göre çok daha gelişmiş durumda. Televizyon seyrederken telefonla konuşurken sessiz bir ortamda ya da kalabalık bir yerde bulunmanıza göre ayar yapacağınız, ortama göre kendini ayarlayabilen dijital işitme cihazları var’ dedi.