Muhalif sanatçı Weiwei Türkiye'de

Murat Öztekin - Ai Weiwei, Uzak Doğu’nun yaşayan en büyük sanatçılarından biri... Weiwei, eserlerinin yanı sıra politik tavırlarıyla da oldukça dikkat çeken bir isim. Tıpkı şair babası gibi Komünist Çin hükûmetlerinin gazabına uğrayan ve adı ülkesindeki internet sitelerinden bile silinen Weiwei, şimdi bir sergiyle Türkiye’de. İstanbul Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesinde (SSM) açılan “Ai Weiwei Porselene Dair” isimli sergide sanatçının eserleri ilk defa bu kadar geniş bir şekilde görücüye çıkıyor. Weiwei’nin 40 yıllık ilk imzalı işinden, Türkiye’ye has olarak imal ettiği yeni eserlerine uzanan sergi, porselenlerle meydana getirilen sıra dışı, muhalif ve bazen de rahatsız edici çalışmaları bir araya getiriyor.

AGRESİF SANAT
Çinli güvenlik güçlerinin kendisini darbetmesi sonrasında çekilen MR’ını porselene taşıyan, galerisini yıkan hükûmeti yengeçli eseriyle hicveden Weiwei, ülkesindeki baskı ortamını her fırsatta tenkit ediyor. Fikren sınırları zorlayan biri olan Weiwei, çalışmalarındaki teknikle de bunu başarıyor; oldukça zor porselen eserlerine imza atıyor. Sergi için önceki gün yapılan basın toplantısında konuşan Çinli sanatçı “Porselen gibi insanoğlunun en eski sanatlarından birini modern hayata yansıtmaya çalışıyorum. Bu sergide hakikaten hayat var” dedi. Türk kültürünü yeni yeni tanıdığını kaydeden sanatçı “Benim için Türk kültürü hâlâ yabancı ancak kendimi size çok yakın hissediyorum” ifadelerini kullandı.

BİLİM HER ŞEY DEĞİL
Sergide eski zamanlarda Çin ile Arap dünyası arasındaki ticari münasebetlerin de yansıması olduğunu söyleyen Weiwei “Ben önceleri geleneğe önem vermiyordum hatta karşıydım. Ancak gördüm ki insanlık bilimsel gelişmelerden ibaret değil. Benim de düşüncelerim bu yönde değişti. Zira kültür, bir doğum izi gibi bize tesir eder” ifadelerini kullandı. Eserlerinde hep geçmişten izlerin bulunduğunu söyleyen Weiwei “Bir geçmiş ve gelecek arasında yer alıyoruz. Geçmiş bize yol gösteriyor ve ortak değerler bizi birbirimize bağlıyor” şeklinde konuştu.

Porselen üstündeki insanlık dramları
Sanatçı Weiwei, dünyada yaşanan insanlık dramlarında da yüksek perdeden ses veriyor. Savaşlara ve ölümlere değil, hayata ve hayatta kalmaya dair eserler ortaya koyuyor. Çin’de ve Filistin’de yaşananların yanı sıra Suriye’den Batı’ya uzanan son mülteci dramı da ilk defa İstanbul’da görücüye çıkan porselenlerin üzerine nakşedildi. Daha önce “Human Flow” isimli dokümanter film çalışmasında mültecileri işlediğini hatırlatan Weiwei “Acaba onların gelecekleri ne olacak? Batıya doğru seyahat ediyorlar fakat kendilerine de kucak açan yok. Herkese yetecek kaynakların olduğu 21. asırda bunların yaşanması beni çok üzüyor” dedi.

Ay çekirdekleriyle Mao’ya gönderme
Sanatçının en dikkat çeken eserlerinden biri de meşhur olmasını sağlayan “Ayçiçekleri” çalışması. Eser, diktatör Mao’un “güneş”, Çin halkının da “ayçiçeği” olarak resmedildiği propaganda resimlerine göndermelerde bulunuyor. Çalışmada porselenden yapılmış binlerce ayçekirdeği, yerlere serilmiş olarak sanatseverlerin karşısına çıkıyor.