Menderes ailesinin çileli hayat hikâyesi

Türkiye'nin darbe yılları ve demokrasi tarihine yakın tanıklık eden önemli isimlerden biri olan Aydın Menderes'in hatıraları, Babam ve Ben isimli bir kitapta toplandı.

##tgvideo##

Aydın Menderes'in vefatından önce hatıralarını anlattığı ses kayıtlarını derleyen Ufuk yayınlarının hazırladığı kitap Gazeteciler ve Yazarlar Vakfında düzenlenen bir toplantıda tanıtıldı. Toplantıya Aydın Menderes'in eşi Ümran Menderes, Eski Başbakan Yardımcısı Prof. Dr. Ekrem Pakdemirli, Nazlı Ilıcak, Mümtazer Türköne ve kitabın editörü Turgay Yavuz konuşmacı olarak katıldı. Basın mensuplarının ilgi gösterdiği ve Aydın Menderes'in anıldığı toplantıda zaman zaman duygusal anlar yaşandı.

TURGAY YAVUZ: TÜRKİYE DEMOKRASİSİNİN HÜZÜNLÜ HİKÂYESİ BU KİTAPTA

Kapağında Aydın Menderes'in küçüklük yıllarına ait bir resmin kullanıldığı kitabı anlatan kitabın editörü Turgay Yavuz, "Türkiye demokrasisinin hikâyesi de bir hüzün hikâyesidir." diyerek Aydın Menderes'in hayatına atıfta bulundu. Konuşmasında Aydın Menderes'in kendisi ve ailesinin hayatının demokrasiye adandığını anlatan Yavuz, kitapla ilgili düşüncelerini anlatırken "Eğer demokrasi derinleşirse bu ülkede büyük bir medeniyet hamlesinin de başlayacağına inanıyoruz. Bu kitabın tarihin tarihe derin bir dipnot düşeceğine inancımız sonsuz." ifadelerini kullandı.

Vefatından önce kendisinin son isteğini yerine getiren Aydın Menderes'in eşi Ümran Menderes de tanıtım esnasında hazır bulundu. "Bugün burada Aydın'ın anılarını kitaplaşmış halde görüyoruz. Aydın'ı nasıl tarif edeyim, nasıl anlatayım zorluk çekiyorum. Hafızasıyla, bilgisiyle birikimiyle, insanlığıyla demokratlığıyla bambaşka bir insandı. Ülkesini çok seven, insanlara değer veren, insanlara ayrım yapmayan biriydi." diyen Ümran Menderes, bu kitabın yazılmasının kendisi için bir hatıradan çok sorumluluk anlamına geldiğini ifade etti.

NAZLI ILICAK: BİR İNSAN ÖMRÜNE BU KADAR DERT KOLAY KOLAY SIĞMAZ

Aydın Menderes'i çocukluk yıllarından beri tanıdığını söyleyen gazeteci yazar Nazlı Ilıcak, konuşmasında Aydın Menderes'in düşünce dünyasını ve demokrasiye bakış açısını ve siyasi mücadelesini çok iyi bildiğini söyledi. Kitabı severek ve ilgiyle okuyacağına değinen Ilıcak, bu kitapla birlikte Aydın Menderes'in duygu dünyasının da sevenleri tarafından paylaşılacağını ve daha önce hiçbir yerde anlatılmayan hatıralarının gün yüzüne çıkacağını söyledi. Aydın Menderes ile ilgili anılarını anlatırken "Onun geçirdiği sıkıntıları geçiren herkes acı bir kabuk bağlar. Ancak Aydın öyle değildi. Sanki her darbe onu daha insanlığa doğru sevk etti, onu daha demokrat yaptı. İnsanlığa daha hoşgörülü yaptı." diyen Ilıcak, "Aslında bir insan ömrüne bu kadar dert kolay kolay sığmaz ama maalesef o bütün bu dertleri yüklenebildi, taşıyabildi ve etrafına bunu yansıtmamaya çalıştı." diyerek sözlerini tamamladı.

TÜRKİYE'NİN GEÇMİŞİNİ ANLAMAK İÇİN BU HİKAYELERİ OKUMALI

Konuşmacılar arasında yer alan akademisyen Mümtazer Türköne de Türkiye'nin siyasi tarihini bugün anlayabilmek için o döneme en yakından şahitlik eden insanların hayat hikayelerinin vazgeçilmez bir unsur olduğunu belirtti. Bu hikayeleri siyasi hayatın doğasından bağımsız olarak baktığında da çok etkileyici bulduğunu söyleyen Türköne kitapla ilgili düşüncelerini "Ben rahmetli Adnan Menderes ve Aydın Menderes'in hikayelerini her zaman Türkiye'nin yaşadıklarından bağımsız olarak ayrıca çok saygıdeğer ve insanın kalbine dokunan hikayeler olarak algıladım." diyerek özetledi. Bu hikâyelere bizzat tanıklık etmiş birisi olarak kendisinde bıraktığı etkiyi anlatan Türköne, Türkiye'nin geleceğine şekil verecek genç nesillerin de Türkiye'nin geçmişini anlayabilmek için bu hikayeleri dinlemeleri ve öğrenmeleri gerektiğini vurguladı. Konuşmasında "Bu hikâyenin kayda geçmesi bir kitap haline gelmesi, kitapların çoğalması, bize ve bizden sonraki nesillere bu kayıtların intikal etmesi çok önemli." diyen Türköne, kitabın hazırlanması ve basılmasında emeği geçenlere teşekkür etti.

Aydın Menderes'e bir dönemde hocalık yaptığını söyleyen Eski Başbakan yardımcısı Ekrem Pakdemirli ise, o dönemin insanlar üzerinde oluşturduğu etkiyi anlatabilmek için Aydın Menderes ile olan hatıralarından örnekler verdi. Okuduğu okullarda kimsenin kendisine ders vermek istemediği için Aydın Menderes'in ailesi tarafından özel ders vermesi için tutulduğunu söyleyen Pakdemirli, bu süreçte çeşitli takibatlar yaşadığını hatırlattı. Aydın Menderes'in hayatı boyunca kavga ve hak arayışı yerine demokrasi için mücadele verdiğini söyleyen Pakdemirli, "Bu resimde gördüğünüz hüzünlü yılları iki yıl civarında sürdü. Hayatın devam ettiğine olan inancı ve annesine olan bağlılığı, bu hüzünlü fotoğrafı götürdü, yerine ergenlik çağında, öğrenmek isteyen bir isim olarak geldi." diyerek Aydın Menderes'in hayatından örnekler verdi.

TARİH YOKSA VİCDAN DA YOKTUR

Tarih yazıcılığı olmazsa devlet ve siyaset adamları için her şey mubah hale gelir. Tarih yoksa vicdan da yoktur. Gerçek vicdan, bir çocuğun kalbinde saklıdır. Babam ve Ben'de Aydın Menderes'in iktidarla ve darbeyle yüzleştiği anlara dair yaşanmış tanıklıklar bulacaksınız. Menderes, bu anları 1950'lerin Türkiye'sindeki gündelik hayatın izlerine sürerek anlattığı için kitap uzun bir roman özelliği de taşıyor.

Türkiye'nin demokrasi ve demokratikleşme hikayesi hüzünlüdür... Her denemede oyuncağını kaybeden bir çocuk ortaya çıkar. Menderes bize bu çocuğu anlatıyor biraz da. Aydın Menderes'in anlattıklarında, eşsiz bir babayı kaybeden bir oğlun derin hüznü var. Aynı zamanda bu hüznü tevekkülle taşıyan bir annenin çelikleşmiş iradesinin serancamı... Ve hepsinden önemlisi, demokrasi virajında bir kadının ve çocuklarının trajedisinin kelimelere dökülmüş tanıklığı...

Bununla birlikte, Türk siyasetinde iktidara kavuşmayı, gerdeğe girecek damatların heyecanıyla arzulayan birçok insanın hikayesini de gene bu kitapta bulacaksınız. 27 Mayıs'a gülenleri ve ağlayanları Aydın Menderes ile bir daha hatırlayacaksınız. Aydın Menderes'in gözünden Celal Bayar'ı, İsmet İnönü'yü, Süleyman Demirel'i, Sadettin Bilgiç'i, Fatin Rüştü Zorlu'yu ve Adnan Menderes'i okuyacaksınız. Türk demokrasi tarihini anlamak isteyenler için bu kitap, tarihe tanıklığı kaçırılmaması gereken bir belge niteliğini taşıyor. Ufuk Yayınları, Tel: (216) 449 49 09 - www.ufukkitap.com