En küçük kitaplarla büyük bir dünyaya
Dünyanın en büyük minyatür kitap müzesi Azerbaycan’da yer alıyor. 6 bin eserlik müzeye adım attığınızda uzaktan mücevher zannettiğiniz şeylerin birer kitap olduğunu sonra anlıyorsunuz. Aslında yanılmış da sayılmıyorsunuz!
MURAT ÖZTEKİN'İN HABERİ - Minyatür kitaplar okunmak için değil, daha ziyade kitap sevgisini göstermek için basılan eserler… Bu eserler, küçük hacimlerinde büyük dünyalar barındırıyor.
İlk basılı minyatür kitapların Gutenberg’in keşfinin hemen sonrasında 1475’te ortaya çıktığı düşünülüyor. 19. asır ise minyatür kitapların altın çağı oluyor. Zamanla sayıları artınca ABD’de bir karar alınıyor ve sadece 7,6 santimetreden küçük kitaplar “minyatür” olarak kabul ediliyor.
Mazide ve günümüzde minyatür kitapların peşine düşen bir yığın koleksiyoncu var. Mesela ABD Başkanı Franklin Roosevelt’in bir minyatür kitap koleksiyoncusu olduğu biliniyor. Koleksiyoncular, minyatür kitapların insanın içerisindeki çocuğa hitap ettiğini söylüyor.
AZERBAYCAN’DA BİR İLK
Dünyanın ilk minyatür kitap müzesi ise Azerbaycan’ın başşehri Bakü’de yer alıyor. Kentin “İç Şehir” olarak adlandırılan tarihî sokaklarını dolaşırken meşhur Şirvan Şahlar Sarayı’nın hemen yanında karşınıza çıkan “Minyatür Kitap Müzesi”, şehri ziyaret eden farklı milletlerden insanların en çok uğradığı yerlerden biri…
Müzede sergilenen bu koleksiyonu, Azerbaycanlı filolog Zarife Salahova meydana getiriyor. Salahova, 1982 yılında gittiği Moskova’da Rus yazar Ivan Krylov’un masallarının minyatür bir baskısını satın alarak bu dünyaya adım atıyor. Sonrasında gittiği farklı ülkelerde devamlı sahaflara ve kitapçılara uğrayıp minyatür kitaplar satın alan Salahova, kendisi de bazı meşhur isimlere dair minyatür kitaplar bastırıyor. Nihayet geride kalan yaklaşık 40 senede 9 binden fazla minyatür kitabın olduğu, sahasında dünyanın en büyük koleksiyonlarından birine sahip oluyor.
2002 yılında açılan müzenin koleksiyonu her geçen gün genişliyor. Mekâna yeni minyatür kitap hediye eden farklı ülkelerden ziyaretçiler de oluyor. Mesela Venezuelalı bir iş adamı, yaptığı ziyaretten sonra müzeye onlarca kitap hediye etmiş. İlham Aliyev’in de bağışı olmuş. Nihayet 2015 yılında Minyatür Kitaplar Müzesi, dünyanın en büyük özel minyatür kitap koleksiyonu olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na giriyor.
EN KÜÇÜK ESER JAPONYA'DAN
Minyatür Kitaplar Müzesi’ne adım attığınızda uzaktan mücevher zannettiğiniz eserlerin sonrasında kitap olduğunu anlıyorsunuz. Aslında yanılmış sayılmıyorsunuz! Müzede 90 ülkeden toplanan 6 binden ziyade eser görülebiliyor. Baskı eserlerin yanında eşsiz el yazması minyatür kitaplara da yer verilerek işin tarihi de gözler önüne seriliyor. Müzedeki en eski kitap, 17. yüzyıla ait Mushaf. Japonya’da neşredilen “Dört Mevsim Çiçekleri” ise müzenin en küçük eseri… 0,75 x 0,75 ebatlı kitap, özel mikroskopla okunabiliyor. Puşkin’in “Yevgeni Onegin” adlı eserinin 1837 tarihli minyatür hâli de dikkat çekiyor.
TÜRKİYE’YE DE YER AYRILMIŞ
Müzede birçok ülkeye olduğu gibi Türkiye’ye alan ayrılmış. Ümit Yaşar Oğuzcan’ın şiir kitapları, Nazım Hikmet ve Yaşar Kemal’in eserleri Türkiye’ye ait kısımda sergileniyor. Müzenin Azerbaycan’ın Gence ve Nahçıvan şehirlerinde de birer şubeleri var.