Antik muhabbet!

MURAT ÖZTEKİN

“Her şey 1958 yılının sonbahara yakın bir gününde başladı…”
Ara Güler, bu cümleyle anlattığı maceralı bir haber seyahatinden sonra Aphrodisias antik şehrini fotoğraflayarak bütün dünyaya tanıtmıştı. Güler’in sayesinde köylülerin içerisinde yaşadığı sıra dışı antik şehir, Batı’daki birçok derginin sayfalarını süslemişti; Aphrodisias’ın fotoğrafları büyük yankı uyandırmıştı…
Efsane fotoğraf sanatçısı Ara Güler’in o fotoğraf kareleri, bir sergiyle tekrar gün yüzüne çıktı. Güler’in 1958, 1961 ve 1962 yıllarında Aydın’ın Karacasu ilçesinin Geyre köyünde çektiği enstantanelerden oluşan ‘Aphrodisias’ı adlı fotoğraf sergisi, İstanbul bomontiada’daki Ara Güler Müzesinde açıldı. Sergide Ara Güler’in kendi odasında bastığı orijinal fotoğraf karelerinin dışında fotoğraflarla alakalı ajanslarla yazışmaları, kameraları, notları ve “Aphrodisias Çığlığı” kitabının maketi de yer alıyor.

BÖYLE BULUNDU
Serginin açılışı öncesinde sorularımızı cevaplayan Ara Güler Arşiv ve Araştırma Merkezi Müdürü Umut Sülün, Ara Güler’in Aphrodisias’ı fotoğraflama hikâyesini şöyle anlattı: Güler, Aydın’daki Kemer Barajı’nın açılışını, foto-muhabir olarak takip ederken yolunu kaybetmiş. Geyre köyüne girince tesadüfen Aphrodisias’ı keşfetmiş. Şimdi ören yeri olan Aphrodisias, o yıllarda köyle iç içeymiş. Bu enteresan manzarayı fotoğraflarıyla kayıt altına almış” diyor.  
Güler’in Aphrodisias’ın dünya çapında tanınmasına katkı sağladığı söyleyen Sülün “Ara Bey, yurt dışındaki dergilerle yazışmalar yaparak, birçok yabancı mecrada çektiği Aphrodisias fotoğraflarının geniş yer bulmasını sağladı. Fotoğrafları ‘Böyle bir yer var’ diyerek Amerika ve Avrupa’daki dergilere gönderdi. Kareler, ilk defa “Architectural Review” dergisinde neşredildi. Sonra çok sayıda mecmuada antik şehir haber oldu. Böylece sadece birkaç akademisyenin bildiği Aphrodisias, dünya çapında tanındı” diye konuşuyor. 

ORADA BİR KÖY VARDI UZAKTA...
Fotoğraf sanatçısı Ara Güler’in dünyaya duyurduğu Aphrodisias antik şehri, 1980’li yıllara kadar Geyre köyü ile iç içeydi. Köylüler, antik kalıntıları kahvede domino masası, oturak ve ev sütünü olarak kullanıyorlardı. Aphrodisias’ın ören yeri ilan edilmesinden sonra taşınan köyün tarihî Osmanlı camii ortadan kaldırılmış oldu. Ara Güler, Geyre köyünün yok olmasına “Burası bir taş yığınına döndü, yaşanmışlıklar kayboldu” diye üzülmüş.