Gayrisafi yurt içi hasıla en yüksek payı alan il hangisi? Gayri Safi Yurtiçi Hasıla nedir? GSYH nasıl hesaplanır?

Belli bir zaman aralığında üretilen ürünlerin piyasadaki ekonomik karşılığı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla olarak bilinir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılı il bazında gayrisafi yurt içi hasıla verisini açıkladı. TUİK’in açıkladığı veriler sonrası vatandaşlar Gayri Safi Yurtiçi Hasıla için merak ettikleri konularda araştırma yaptı. Gayri safi yurt içi hasıla nedir? GSYİH nasıl hesaplanır? soruları bugün arama motorlarında sıklıkla aratıldı. İşte tüm TÜİK, 2022 yılı il bazında gayrisafi yurt içi hasıla verileri ve Gayri safi yurt içi hasıla hakkında bilinmesi gerekenler…

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılı il bazında gayrisafi yurt içi hasıla verisini açıkladı. İl düzeyinde cari fiyatlarla GSYH hesaplamalarına göre; 2022 yılında İstanbul 4 trilyon 564 milyar 280 milyon TL ile en yüksek GSYH’ye ulaştı ve toplam GSYH’den yüzde 30,4 pay aldı. Bir önceki yıla göre en yüksek azalış gösteren üç il ise sırasıyla yüzde 9,4 ile Artvin, yüzde 9,5 ile Erzincan ve yüzde 11,0 değişim oranı ile Karabük oldu.EN YÜKSEK GSYH'E ULAŞAN İL HANGİSİ?

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılı il bazında gayrisafi yurt içi hasıla verisini açıkladı. İl düzeyinde cari fiyatlarla GSYH hesaplamalarına göre; 2022 yılında İstanbul 4 trilyon 564 milyar 280 milyon TL ile en yüksek GSYH’ye ulaştı ve toplam GSYH’den yüzde 30,4 pay aldı. İstanbul’u, 1 trilyon 329 milyar 810 milyon TL ve yüzde 8,9 pay ile Ankara, 972 milyar 238 milyon TL ve yüzde 6,5 pay ile İzmir izledi. İl düzeyinde GSYH hesaplarında son üç sırada 11 milyar 288 milyon TL ile Tunceli, 10 milyar 539 milyon TL ile Ardahan ve 8 milyar 287 milyon TL ile Bayburt yer aldı.

KİŞİ BAŞINA GELİRDE İLK SIRADA HANGİ İL VAR?

GSYH’den en yüksek payı alan ilk beş il, 2022 yılında toplam GSYH’nin yüzde 53,9’unu oluşturdu. Kişi başına GSYH’de 2022 yılında, Kocaeli 302 bin 772 TL ile ilk sırada yer aldı. Kocaeli’ni, 287 bin 524 TL ile İstanbul ve 253 bin 501 TL ile Tekirdağ izledi. İl düzeyinde kişi başına GSYH hesaplamalarında, 64 bin 416 TL ile Şanlıurfa, 55 bin 296 TL ile Ağrı ve 54 bin 272 TL ile Van son üç sırada yer aldı. Kişi başına GSYH, 2022 yılında on dört ilde Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşti. İstanbul, ‘tarım, ormancılık, balıkçılık’ ve ‘diğer hizmet faaliyetleri’ hariç, tüm faaliyetlerde en yüksek payı aldı

GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2022 yılında cari fiyatlarla GSYH’den en yüksek payı alan İstanbul, tarım sektörü ve diğer hizmet faaliyetleri hariç, tüm faaliyetlerde de ilk sırada yer aldı. Bilgi ve iletişim faaliyetleri toplamı içinde İstanbul’un aldığı pay yüzde 65,4, finans ve sigorta faaliyetleri toplamından aldığı pay yüzde 59,0, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri toplamından aldığı pay yüzde 46,7, hizmetler sektörü toplamından aldığı pay yüzde 41,5, inşaat sektörü toplamından aldığı pay yüzde 32,6 olarak gerçekleşti. Konya yüzde 6,2 pay ile tarım, ormancılık, balıkçılık sektöründe 81 il içinde ilk sırada yer alırken, Ankara yüzde 43,4 pay ile diğer hizmet faaliyetlerinde ilk sırada yer aldı. İstanbul’un toplam GSYH’si içinde en yüksek payı yüzde 36,5 ile hizmetler sektörü aldı İstanbul, 2022 yılında hizmetler sektörü toplamından yüzde 41,5 pay alırken, ilin toplam GSYH’si içinde hizmetler sektörünün payı yüzde 36,5 olarak gerçekleşti. İstanbul’un toplam GSYH’si içinde sanayi sektörü yüzde 19,3 pay ile ikinci sırada, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 7,0 pay ile üçüncü sırada yer aldı.

GAYRİ SAFİ YURT İÇİ HASILA NEDİR?

GSYİH, belirli zaman aralığında üretilmiş olan bütün ürünlerin piyasa değerindeki ekonomik ölçüsüne verilen addır. Belli bir zaman aralığında diye belirtilen zaman bir ay, üç ay veya bir yıl olabilir. Nihai mal ve hizmetlerden kasıt ise üretilmiş olan toplam mal ve hizmetlerden üretim için kullanılmış olan ara malların düşürülmesinin ardından kalan değerdir. Negatif dışsallıklar, ev üretimi, kayıt dışı ekonomi ve boş zamanda yapılan faaliyetler ve benzeri unsurlar hesaba katılmadan belirlenir. Gayri safi yurt içi hasılanın içerisinde bilinmesi gereken çeşitli tanımlar yer alır. Bu tanımlar ölçülen sonucu adlandırmak için kullanılır.

GSYİH NASIL HESAPLANIR?

Tüketim, yatırım ve devlet harcamalarına ihracat ile ithalatın farkı eklendiğinde GSYİH bulunmuş olur. Yani; Gayri Safi Yurt İçi Hasıla = Devlet Harcamaları + Yatırım + Tüketim + (İhracat-ithalat)

Elde edilen bu değerden amortisman giderleri çıkarıldığında safi yurt içi hasıla değerine ulaşılmaktadır. Buradan GSYİH değerinin amortisman eklenmiş bir değer olduğu sonucuna varılır. Yaşam standartlarının ölçülerinin belirlenmesi için bu ifadenin karşılığına ihtiyaç duyulur. Sadece ülkemizde değil hemen hemen dünyanın tüm ülkeleri tarafından aynı ölçüm ve değerlendirme yapılmaktadır. Bu bakımdan her yerde aynı ölçülerin elde edildiğine karar kılınmıştır.