Türkiye’ye çağ atlattı

Türkiye’nin demokratikleşmesi ve ülkede sivil siyasetin yerleşmesi için çaba harcayan 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın vefatının üzerinden 27 yıl geçti. Türk siyasetinde yeri doldurulamayacak izler bırakan Özal, darbe ile hırpalanan bir ülkeyi kısa sürede ayağa kaldırdı. Ekonomik hamlelerle ülkesine çağ atlattı. Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin kalkınması ve terör sorununun çözümüne yönelik çalışmalar yaptı. Cumhurbaşkanlığından sonra siyasete dönmeyi planlıyordu. Ancak buna ömrü vefa etmedi...

Hamleleriyle Türkiye’de yeni bir dönemi başlatan Turgut Özal, bankacı bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak 1927 yılında Malatya'da dünyaya geldi. Özal, 1950'de İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünden mezun oldu, ardından Elektrik İşleri Etüd İdaresinde çalışmaya başladı.

SANDALYESİZ BAKAN
Turgut Özal, 1979 sonlarına doğru Başbakanlık Müsteşarı olarak atandı. Aynı dönemde Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı görevini de vekâleten yürüten Özal, bu özelliğiyle hem DPT Müsteşarlığı hem de Başbakanlık Müsteşarlığı yapmış Türkiye'nin tek başbakanı ve cumhurbaşkanı oldu.
Türkiye ekonomisini liberalleştirmeyi hedefleyen ve "24 Ocak Kararları" olarak bilinen geniş çaplı programın hazırlanmasında önemli rol oynayan Özal, o dönemde gösterdiği etkinlik nedeniyle "sandalyesiz bakan" sıfatını aldı.
Özal, 12 Eylül darbesinden sonra kurulan hükûmette Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı. Ancak, izlenen para politikası konusunda hükûmetle anlaşmazlığa düşerek görevinden 1982'de istifa etti. Bu süreçte 20 Mayıs 1983'te Anavatan Partisini kuran Özal, aynı yıl yapılan seçimde partisinin birinci gelmesi üzerine 45. Hükûmeti kurmakla görevlendirildi. Çeşitli siyasi eğilimleri birleştirme iddiasıyla ortaya çıkan ve iktisadi konulara ağırlık veren Anavatan Partisi, 1987'deki genel seçimden tekrar birinci parti olarak çıktı ve Özal, başbakanlık koltuğunu korudu. Özal, bu dönemde kitlelere ulaşmak için "orta direk" temasını kullandı. İlk olarak ekonomiye yönelik adımlar atan Özal, bu alandaki sınırlamaları kaldırmaya odaklandı. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız tek başına iktidarda kalmayı başaran Anavatan Partisi, 1996-2002 yıllarında da koalisyon hükûmetlerinin içinde yer aldı.

KABRİ BAŞINDA ANILDI
8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, vefatının 27. yıl dönümünde kabri başında anıldı. Koronavirüs tedbirleri kapsamında düzenlenen anma töreni, kısıtlı sayıda katılımla gerçekleştirildi. Topkapı’daki Anıtmezar’da düzenlenen törene, Özal’ın çocukları Ahmet ve Efe Özal, Cumhurbaşkanlığı temsilcisi Yusuf Karaloğlu, İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, İstanbul Müftüsü Prof. Dr. Mehmet Emin Maşalı ile sevenleri katıldı. Törene maskeli şekilde katılan katılımcıların sosyal mesafe kuralı gözetilerek aralıklarla durduğu görüldü. Daha sonra İstanbul Müftüsü Prof. Dr. Mehmet Emin Maşalı tarafından Kur’ân-ı kerim okunup dua edildi.

SİLAHLI SALDIRIYA UĞRADI
Anavatan Partisinin 18 Haziran’da Ankara Atatürk Spor Salonu’nda düzenlenen 2. Olağan Kongresi’ndeki konuşması sırasında silahlı saldırıya uğrayan Özal, sağ elinden yaralandı. Yaralı hâlde kürsüye çıkan Özal “Bilhassa belirtmek istiyorum, Allah’ın verdiği ömrü, onun isteğinden başka alacak yoktur, biz de ona teslim olmuşuzdur” ifadelerini kullandı.

Suikastı düzenleyen Kartal Demirağ, saldırı sonrasında yakalandı ve yargılama sonucunda idama mahkûm edildi. Daha sonra cezası 20 yıl hapse çevrilen Demirağ, 4 yıl hapis yattıktan sonra Turgut Özal tarafından 1992’de affedildi.
Özal, döneminin sorunlarına farklı bakış açılarıyla yaklaşarak Türkiye’nin ekonomik ve sosyal gelişimine önemli katkılar sağladı.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesini hedefleyen “Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)”, 1989’da hazırlanan “Master Plan” ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel altyapı yatırımlarını da içine alan bir bölgesel kalkınma projesine dönüştü. Özal’ın ayrı önem verdiği bu proje ile bölge halkının gelir düzeyinin artırılması, hayat şartlarının iyileştirilmesi ve bölgesel gelişmişlik farklarının giderilmesi amaçlandı.

KESİN ÖLÜM SEBEBİ HÂLÂ BELİRLENEMEDİ
Siyasi kariyerinde yaptığı çalışmalarıyla adından söz ettiren Özal, 1989’da Cumhurbaşkanı seçildi. Turgut Özal, 9 Kasım 1989’da başladığı bu görevde, ekonomik alanda attığı önemli adımların yanı sıra dönemin büyük sıknıtları arasında yer alan terörle mücadele konusunda da farklı bir strateji izledi.
İlk kez sivil inisiyatifi devreye sokan Özal, meselelerin çözümü için pek çok görüşme gerçekleştirdi ve rapor hazırlattı. Çankaya Köşkü’nde 12 Mart 1991’de Celal Talabani ile görüşen Özal, terör olaylarının ve “Kürt sorununun” çözümü için çaba harcadı. Özal, 1992’nin mart ayında DEP milletvekilleri Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Orhan Doğan’ı kabul ederek onlarla da bir görüşme gerçekleştirdi.
10 sayfalık bir Kürt raporu hazırlatan Özal, ANAP Milletvekili Adnan Kahveci’yi bu konuda yeni bir rapor hazırlamak üzere görevlendirdi. Kahveci, Güneydoğu’da bir süre inceleme yaptıktan sonra “Kürt sorunu nasıl çözülmez” başlıklı bir rapor hazırladı. Özal, bu raporu o dönem MGK toplantısında tartışmaya açtı.
Özal’ın, sorunun çözümüne ilişkin çabaları, 17 Nisan 1993’te vefat etmesiyle sonuca ulaşamadı. Ölümünden 19 yıl sonra 2012’de “cinayet sonucu öldüğü” yönündeki iddialar sebebiyle otopsi yapılması için Özal’ın mezarı açıldı. Ancak yapılan otopside kesin ölüm sebebi tespit edilemedi.