Türkiye "yüksek insani gelişme" kategorisinde

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yayımlanan "2014 İnsani Gelişme Raporu"na göre, Türkiye'nin 2013 yılındaki İnsani Gelişme Endeksi (İGE) değeri, 0,759 olurken, bu değerle Türkiye, "yüksek insani gelişme" kategorisinde yer aldı ve 187 ülke ve bölge arasında 69'uncu oldu.


UNDP tarafından 1990'dan bu yana her yıl düzenli olarak yayımlanan, cinsiyet eşitsizliğinden çok boyutlu yoksulluğa, sağlıktan eğitime, kaynak kullanımından sosyal bütünleşmeye, güvenlikten uluslararası entegrasyona, çevreden gelir dağılımı eşitsizliğine kadar çeşitli konularda ülkelerin insani gelişmesi derecelendirilerek karşılaştıran raporun toplantısı, Boğaziçi Üniversitesi Rektörlük Konferans Salonu'nda yapıldı.


Bu yılki İGE raporunda ilk sırayı Norveç alırken, onu Avustralya, İsviçre, Hollanda ve ABD izledi. Almanya'nın 6'ncı, İngiltere'nin 14'üncü, Japonya'nın 17'nci, Fransa'nın 20'nci, Yunanistan'ın 29'uncu sırada bulunduğu endekste, en az insani gelişmeye sahip ülkeler ise Nijer, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Sierra Leone oldu. nbsp;


Türkiye'nin 2013 yılındaki İGE değeri, 0,759 olurken, bu değerle Türkiye, "yüksek insani gelişme" kategorisinde yer aldı ve 187 ülke ve bölge arasında 69'uncu oldu. 1980 ve 2013 yılları arasında Türkiye'nin İGE değeri 0,496'dan 0,759'a yükseldi. Bu süreçte Türkiye'nin doğumda beklenen tahmini yaşam süresi 16,6 yıl arttı.


Türkiye'nin 2013 yılındaki İGE değeri, yüksek insani gelişme kategorisindeki ülkeler içinde ortalama 0,735 olarak ölçülen, Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin 0,738 olarak ölçülen insani gelişme değerinin üzerinde yer aldı. Avrupa ve Orta Asya ülkeleri arasında İGE sıralamasında Türkiye'ye yakın ülkeler sırasıyla 78'inci ve 76'ncı olan Sırbistan ve Azerbaycan oldu.


Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeski'nde (TCEE) Türkiye, 0,360'lık değerle 149 ülke arasında 69'uncu sırada yer aldı. Türkiye'de parlamentodaki sandalyelerin yüzde 14,2'sinde kadın milletvekilleri oturuyor. Yetişkin kadınlar arasında en az orta öğrenim görmüş olanların oranı yüzde 39 iken, bu oran erkeklerde yüzde 60 düzeyinde bulunuyor. Azerbaycan bu endekste, 62'nci oldu. nbsp;


2014 İnsani Gelişim Raporu'nda cinsiyet farkına dayalı, kadın İGE değerlerinin erkek İGE değerlerine oranının temel alındığı Cinsiyet Dayalı Gelişme Endeksi (CDGE) 148 ülke için hesaplandı. Türkiye'de kadın İGE değeri 0,704 iken, erkek İGE değeri 0,796 olarak ölçüldü. Bunun sonucunda CDGE değeri 0,884 çıktı. Azerbaycan'da ise CDGE değeri 0,952 çıktı.


UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Malhotra


UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Kamal Malhotra, toplantının açılışındaki konuşmasında, 91 gelişmekte olan ülkede yaklaşık 1,5 milyar insanın sağlık, eğitim ve yaşam standartları alanlarındaki yoksunlukları nedeniyle yoksulluk içinde yaşadığını söyledi.


Türkiye'nin son birkaç yılda dikkate değer gelişme sağladığını ve "yüksek insani gelişme" kategorisinde yer aldığını dile getiren Malhotra, Türkiye'nin kaydettiği gelişmeye rağmen gelir eşitsizliği göz önünde bulundurulduğunda İGE değerinin yüzde 16 oranında gerilediğini kaydetti.


Malhotra, Türkiye'nin ilerlemesi konusunda bir diğer sorunun cinsiyet eşitliğiyle ilgili olduğuna işaret ederek, raporun, üreme sağlığı, ekonomik faaliyet ve yetki verme ölçütlerine göre kadın ve erkek arasındaki cinsiyet eşitsizliğini ölçtüğünü de hatırlattı.


Malhotra, "Türkiye, bu endekste 0,360'lık değerle 149 ülke arasında 69'uncu sırayı alıyor. Ancak bu üç ölçütten ikisi olan yetki verme ve ekonomik faaliyet ölçütlerine baktığınızda, Türkiye başarısız görünüyor. Ekonomik, politik alana katılıma veya kız çocukları için ortaöğretime bakıldığında da Türkiye çok iyi durumda değil" diye konuştu.