Tarihçi Prof. Dr. Kemal Karpat, son yolculuğuna uğurlanıyor

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, tarihçi Prof. Dr. Kemal Karpat için İstanbul Üniversitesi (İÜ) Rektörlük Binası'nda düzenlenen cenaze törenine katıldı. 

Amerika'da tedavi gördüğü Madison Hastanesi'nde çoklu organ yetmezliği nedeniyle hayatını kaybeden, tarih alanında çok sayıda makale ve kitap kaleme alan ünlü tarihçi Prof. Dr. Kemal Karpat için İÜ Rektörlük Binası'nda tören düzenlendi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, törende yaptığı konuşmada, Karpat'a Allah'tan rahmet, ailesine, yakınlarına ve tüm millete başsağlığı diledi. Alimin ölümünün alemin ölümü gibi olduğunu ifade eden Erdoğan, ilim rütbesinin rütbelerin en büyüğü olduğunu, bugün de böyle bir kaybın üzüntüsünün yaşandığını söyledi.

Erdoğan, Karpat'ın hayatının aslında Türkiye'nin son bir asırdaki serencamının, kayıplarının ve arayışlarının yeniden kendini bulmasının bir özeti gibi olduğunu vurgulayarak, Karpat'ın doğduğu Dobruca'nın bugün çok uzak bir yer gibi gözükebileceğini ancak Karpat'ın Türk anne ve babanın evladı olarak doğduğunu anlattı.

Dobruca'nın tıpkı Kırcaali, İskeçe, Selanik, Belgrad, Saray Bosna ve Üsküp gibi kendilerinden bir yer olduğunu dile getiren Erdoğan, köy imamının evladı olan Karpat'ın ilk öğretmeninin babası olduğunu söyledi. Erdoğan, yaşadığı bölgenin saygın bir alimi durumundaki babasının kendisine bıraktığı medeniyet mirasını dünya çapında bir akademik başarıyla taçlandırmış olmasının, Karpat'ın aslında en büyük başarısı olduğunu ifade etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul'da başladığı üniversite eğitiminin akademik merdivenlerini Amerika'da tırmanan Karpat'ın ülkesiyle bağını da hiçbir zaman koparmadığını belirterek, şunları kaydetti:

"Kemal Karpat hocamızın çalışmaları, eserleri hep Osmanlı üzerinedir. Yani hocamız 96 yıllık hayatının neredeyse tamamını kendisinin ve mensubu olduğu milletin geçmişini araştırmaya adamıştır. Kendisine Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Onur Ödülü, Cumhurbaşkanlığı'nın da Kültür ve Sanat Büyük Ödülü vermesi, işte bu çabaların ülkemizde en üst düzeyde takdirinin ifadesidir. Hem hayatının önemli bir bölümünü yurt dışında geçirmiş olmasının hem de geniş akademik birikiminin etkisiyle olsa gerek ülkemizin kadim tartışmalarına çok daha soğukkanlı, çok daha gerçekçi yaklaşabiliyordu. Her insan gibi Kemal Hocamız da hayatının çeşitli dönemlerinde kendine göre birtakım fikri tercihler yapmıştır. Bugün bize düşen, onu tercihlerinden dolayı asla yargılamak değil, ortaya koyduğu eserlerinin izinden giderek daha büyük akademik başarıların peşinde koşmaktır. Biz Kemal Karpat hocamızın Osmanlı'dan başlayıp cumhuriyetimizin kuruluşuna ve bugüne kadar olan çalışmalarından yararlanmaya hep devam edeceğiz. Keşke kendisine Rabbimiz daha uzun bir ömür verseydi de önümüzdeki kritik dönemde de Hocamız birikimiyle, tecrübesiyle, analizleriyle bize yol göstermeye devam etseydi. Son yıllarda ardı ardına kaybettiğimiz büyük tarih, kültür ve sanat insanlarımız bize adeta bir sonbahar hüznü yaşatıyor. Bu büyük alimlerimizin yerini doldurmamız gerçekten oldukça zor olacak." 

Kemal Karpat kimdir? 

Lisans derecesini İstanbul Üniversitesi Hukuk Bölümü’nden (1947) alan Kemal Karpat, yüksek lisansını Washington Üniversitesi Siyasi Bilimler, doktorasını ise New York Üniversitesi Siyasal ve Sosyal Bilimler (1957) programlarında tamamladı. Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi’ndeki görevinin ardından Montana State, New York, Princeton, Bilkent, Ortadoğu Teknik, Ankara, Harvard, John Hopkins, Colombia üniversiteleri ve Ecole des Hautes Etudes en Science Sociales gibi eğitim kurumlarında öğretim üyeliği ve yöneticilik yaptı. Wisconsin Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Bölüm Başkanlığı’nı ve The Turkish Studies Association ile Türk Araştırmaları Kurumu’nun direktörlüklerini yürüttü. Orta Asya Çalışmaları Derneği’nin kurucu başkanlığından sonra Wisconsin Üniversitesi Orta Asya Çalışmaları Programı’nın da koordinatörlüğünü yaptı. 

2012 yılından bu yana İstanbul Şehir Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü’nde Öğretim Üyesi olan Prof. Dr. Kemal Karpat, 2018 yılında Üniversite’nin Mütevelli Heyet Üyesi olarak atanmıştı. 

Yayımladığı sayısız makale ve kitap arasında son dönemde basılan kitaplarından başlıcaları şunlardır: Balkanlarda Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk (Ankara: İmge, 2004), Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics, (Madison: University of Wisconsin Press, 1985), Studies on Ottoman Social and Political History (Leiden: Brill, 2002), Studies on Turkish Politics and Society (Leiden: Brill, 2004), İslâm'ın Siyasallaşması: Osmanlı Devleti'nin Son Döneminde Kimlik, Devlet, İnanç ve Cemaat (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi, 2004).