'Kürşad filmini birlikte çekelim'

SELÇUK BÖKE

Sovyetler Birliği’nden 1991 yılında bağımsızlığını ilan eden Kazakistan’ı tanıyan ilk devlet Türkiye olurken, iki akraba ülke arasında o tarihten bu yana siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkiler hızla gelişti. 1990’lı yıllarda Kazakistan’dan ilk kuşak öğrenciler de Türkiye’ye gelmeye başladı. Yaklaşık bir yıldır Kazakistan’ın Ankara Büyükelçisi olarak görev yapan Abzal Saparbekuly da bu öğrencilerden biri.  Saparbekuly, Kazakistan’da tesadüfen girdiği bir sınavda Türkiye’de eğitim almaya hak kazanmış ve Ankara’nın yolunu tutmuştu. Önce Türkçe eğitim alan Saparbekuly, daha sonra ODTÜ Uluslararası İlişkiler bölümünde eğitim almaya başlamıştı. Şimdilerde ülkesini Türkiye’de en üst düzeyde temsil eden Kazak Büyükelçi Saparbekuly ile Türkiye-Kazakistan ilişkilerini, Kazakistan’da popüler Türk dizilerini, tarihi İpek Yolu projesini ve Ankara’da geçen öğrencilik yıllarını konuştuk.

DOST DEĞİL KARDEŞİZ
¥ İki ülke arasındaki ilişkiyi nasıl tanımlarsınız?
Biz her şeyden önemlisi, kardeş ülkeleriz. Uluslararası ilişkilerin gereği birçok dost ülkemiz var. Dostlarla bir gün dost, başka gün rekabet eder veya düşman olabilirsiniz. Ama kardeşler hep kardeş kalır. Aralarında anlaşmasızlık olsa bile sonuçta kardeş olduğunu anlar ve problemleri çözmek için gayret gösteririler. Kazakistan-Türkiye ilişkilerinde buna önem veriyoruz.

¥ Kazakistan -Türkiye arasındaki özellikle ekonomik ve ticari ilişkilere dair nedeler söylersiniz? İki ülke arasındaki ticaret hacmi sizce yeterli mi?
İki ülke arasında 1992’de 30 milyon dolardan başlayan ticari ilişkilerimiz bugün 2 milyar doları geçti. Ticari ilişkilerimizin 3,5 milyar dolara ulaştığı zamanlar da oldu. Son iki senedir ticaret hacmimiz yükselmeye devam ediyor. Türk iş adamlarının Kazakistan’daki yatırımları 2 milyar doları aşarak 3 milyar dolara yaklaştı. Tabii ikili ticari hacmimiz yeterli değil. Cumhurbaşkanlarımızın orta vadede koyduğu hedef 5 milyar dolar. Uzun vadede ise iki ülke arasındaki ticaret hacmini 10 milyar dolara çıkarmak hedefleniyor.

400 BİN TURİST GELDİ
¥ Geçen yıl Türkiye’yi ziyaret eden Kazak vatandaşların sayısı nedir?
Kazakistan halkı için bir numaralı tatil destinasyonu Türkiye. Vatandaşlarımızın büyük bir kısmı her yıl Türkiye’yi tercih ediyor. Geçtiğimiz yıl Kazakistan’dan Türkiye’yi 400 bine yakın turist ziyaret etti. Türkiye’den Kazakistan’a ise maalesef çok fazla turist gitmiyor. Bir Türk, tarihini görmek isterse mutlaka Kazakistan’ı, özelikle de bütün Türk dünyasının manevi başkenti olarak bilinen Türkistan şehrini ziyaret etmeli diye düşünüyorum.

¥ İpek Yolu projesinde Türkiye ve Kazakistan’ın rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
Uzmanlara göre İpek Yolu deyince Çin, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Azerbaycan ve Türkiye akla geliyor. Bu proje kapsamında Kazakistan Doğu’ya, Türkiye ise Batı’ya açılan kapı. İki ülkenin konumu İpek Yolu projesi açısından oldukça önemli.

¥ Türkiye’nin zaman zaman Şangay İşbirliği Örgütü’ne üye olacağı dile getiriliyor. Kazakistan olarak siz bunu nasıl karşılıyorsunuz?
Biz her platformda her zaman birbirimizi destekledik. Başka ülkelerin fikirlerini bilmiyoruz ama Kazakistan olarak Türkiye’nin Şangay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) üye olmasını destekleriz. Türkiye’nin ŞİÖ’ye üye olması dış politikada önceliğiyse biz desteklemeye hazırız.

¥ FETÖ konusunda neler söyleriniz. Bu terör yapılanmasının Kazakistan’da okulları bulunuyor mu?
Darbe girişimi sonrası Türkiye’ye ilk ziyaret Cumhurbaşkanımız Nursultan Nazarbayev’den geldi. Başkaları ‘ne yaparız, ne ederiz’ diye düşünürken, Nazarbayev hemen Türkiye’ye geldi ve ‘Türkiye’nin düşmanı bizim de düşmanımızdır’ dedi. Şu anda bu yapının (FETÖ) Kazakistan’da okulları yok. Türkiye bu konuda ricada bulundu, biz de bu okulları devletleştirdik. İsimlerini de değiştirip Kazakistan Millî Eğitim Bakanlığına devrettik.

GÖKTÜRK KAHRAMANI
Kürşad, Türk tarihinin en önemli kahramanlarından biri. Göktürk hanedanlığı parçalanmış, Çin’in egemenliğine girmişti. Kürşad ve 40 arkadaşı bu duruma son vermek ve bağımsızlıklarını kazanmak için Çin sarayını basıp, Çin imparatorunu kaçırmayı denedi. Bu sırada yüzlerce Çinli askeri öldüren Kürşad, arkadaşlarıyla sarayın ahırını basıp atlarla başkenti terk etti.  Vey Irmağı’nda yakalanıp kahramanca can verdi. Bu olaydan bir süre sonra Göktürk Devleti yeniden kuruldu.

DİRİLİŞ ERTUĞRUL POPÜLER
Büyükelçi Abzal Saparbekuly: Türk dizileri Kazakistan’da da revaçta. Eskiden de popülerdi ama artık her televizyonda var. Önceden Kurtlar Vadisi ve Muhteşem Yüzyıl meşhurdu. Şimdi Diriliş Ertuğrul izleniyor. Ertuğrul gibi millî kahramanlarımızın bulunduğu güzel proje olursa, ülkelerimiz arasında ortak diziler ve filmler yapılabilir. Örneğin Göktürk dönemine ait, Kürşad’la ilgili ortak film veya dizi yapılabilir. Türk sineması buna öncülük edebilir. Bu filmler Türk kültürünü tanıtma açısında da önemli.