Akar’dan tarihe ışık tutan notlar

Türk Dil Kurumu (TDK) tarafınan kitap haline getirilen Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın doktora tezi “Harbord Askeri Heyeti Raporu”, 1919 yılındaki askeri ve siyasi gelişmelerin yanı sıra Osmanlı Devleti ile ABD’nin ilişkileri, asılsız Ermeni iddialarına değinirken, günümüz güncel meselelerine de ışık tutuyor. Kitap ayrıca, Batılı devletlerin Anadolu ve Ortadoğu üzerindeki gizli planlarını da belgeleriyle ortaya koyuyor.
Bakan Akar, kitabında 1 Ağustos 1919 yılında ABD Kongresi’nin onayı ile dönemin ABD Başkanı Woodrow Wilson’un Anadolu ve Kafkaslardaki durumu incelemek üzere görevlendirdiği Tümgeneral James G. Harbord başkanlığındaki bir askeri heyeti İstanbul’a göndermesine değiniyor. Kitapta; Tümgeneral Harbord’ ve heyetin İstanbul’dan Adana’ya, Haleten Mardin’e, Diyarbakır’dan Malatya, Sivas, Erzurum, Kars, Erivan ve Tiflis’e kadar süren 58 günlük araştırmaları ve vardıkları sonuçları rapor halinde getirmesinden bahsediliyor. ABD’li heyet oldukça çarpıcı sonuçlara ulaşırken, Tümgeneral Harbord ne savaştan önce ne de savaştan sonra Anadolu’da Ermenilerin çoğunluğunu oluşturduğu herhangi bir yerleşim yeri olmadığı tespit ediyor. Heyet, Türklerle Ermelerin dış müdahale olmadığı dönemde yüzyıllarca birlikte, yan yana, barış ve uyum içinde olmadığını gözlemliyor. Heyetin raporu ayrıca Türklerin Ermenilere karşı hiçbir zaman soykırım amaçlamadıklarını ve bu yönde isteklerinin olmadığını da gözler önüne seriyor. Akar, kitabında özetle şu kritik meselelere vurgu yapıyor: “ABD’liler kendi yaptıkaları araştırma sonucunda tututları raporda iddia edildiği gibi Ermeni soykırımı olmadığını belgelemiştir. Heyetin incelemeleri sonucunda Ermeni sorunu hakkındaki iddiların asılsızlığı anlaşılmıştır. Günümüz Ermeni tezleri karşısında bu raporda yer alan bilgiler son derece büyük önem taşıyor. Rapor tarihî gerçeklerin anlaşlmasında önemli bir rol oynarken, ABD’li heyetin Anadolu’ya gelmesi ayrıca Türk-ABD ilişkilerinin de zemini oluşturuyor. Harboer raporu aynı zamanda ABD halkının yanlış algılarını yeniden değerlendirmesin ve Türk Milli Mücadele ruhunu tanımasına yardımcı olmuştur. Haber Merkezi