Yağ sanayicileri Tağşiş'te caydırıcı ceza istiyor

Osman ÇOBANOĞLU

Tağşiş yapan firmalara verilen cezaların caydırıcı olmadığını da söyleyen Büyükhelvacıgil, “İnşallah Tarım Bakanlığı en kısa zamanda bu işe sahip çıkar. Tağşiş yapanları, insan sağlığı ile oynayanlara engel olur” diye konuştu.
Büyükhelvacıgil’in tağşiş probleminden, Rusya ile ticari krize ve sektörlerindeki son gelişmelerle ilgili yaptığı açıklamalar özetle şöyle:
 
TÜKETİCİ ALDATILIYOR
Ayçiçeği ham yağının tonu 3 bin 750 TL iken diğer bitkisel yağlardan soya yağı 2 bin 300 TL, kanola yağı 3 bin 100 TL’den satılıyor. Aspir Yağı daha da ucuz. Fiyat farklılıklarının yüksek olduğu dönemlerde tağşiş yapanların sayısı artıyor. Bu durum ise hem sektörde haksız rekabete sebep oluyor hem de tüketici aldatılıyor. Tüketici aldatılıyor çünkü; ayçiçeği yağı diye karışım yağ satın alıyor ve karışımdaki ayçiçeği yağı oranı çok düşük seviyelerde oluyor.
 
CEZAYI BİR PARTİ MAL SATARAK KARŞILIYORLAR
Her ne kadar konuyla ilgili Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı denetim yapsa da, denetimlerin yetersiz kaldığını söyleyebiliriz, ayrıca verilen para cezaları çok düşük olduğu için caydırıcı değil. Tağşiş yapan firmaya 14 bin 469 TL para cezası uygulanıyor, oysa o firma piyasaya bir parti tağşişli mal sürdüğünde onun çok üzerinde para kazanıyor. Piyasada iki, üç defa para cezası verilen firmalar var. 
 
SATAN DA CEZA ALMALI
İnşallah, Tarım Bakanlığı insan sağlığı ile oynayanlara engel olur. Tabi sadece bununla da kalmamalı bu bir süreçtir. Bir üretici yanlış üretiyorsa ceza almalı ama bu cezalandırmada satan da vesile olmalı. Dernek olarak laboratuvar analizleri ile tağşiş yapanları Bakanlığa bildirmekte hatta Bakanlık tarafından para cezası verilen firmaları hakkında hukuk danışmanımız tarafından ayrıca suç duyurusunda bulunulmaktadır.
 
FİYATI YÜZDE 20 UCUZSA BU YAĞ KARIŞIMDIR
Tağşiş, ancak cezaların artırılması ve caydırıcı düzeye çıkarılması ile önlenebilir. Bizim görüşümüz, tağşişte ısrar edenler ticaretten men edilmeli, yalnızca üretenlere değil, satanlara da cezai işlem uygulanmalı. Bilinmeli ki; karışım olmayan ayçiçeği yağının fiyatından yüzde 20 ucuz yağ satılıyorsa satıcılar da tüketiciler de bilmeli ki bu yağ karışımdır.
 
TAĞŞİŞ YAPANLAR İFŞA EDİLMELİ
Ayrıca bazı gıda maddelerinde hile ve tağşişler Bakanlık tarafından ifşa ediliyor. Sektör olarak bitkisel yağlarda tağşiş yapanların açıklanmasını istiyoruz. Ancak bu yöntem bile tam çözüm değil. Maalesef ifşa olan firmalar yeni bir ürün ve şirket ile piyasaya çıkabiliyor.
 
YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER STRATEJİK ÜRÜN SAYILMALI
Hammaddede dışa bağımlılığın önüne geçilmesi için ülkemizde yağlı tohumlu bitkiler stratejik ürün kabul edilmeli ve mutlaka yağlı tohum üretimi artırılmalıdır. Yakın zamanda yağlı tohumlu bitkilerin üretimi artırılmadığı takdirde ülkemiz ithal edecek tohum ve ham yağ bulmakta güçlük çekecek, belki de rafine edilmiş ambalajlı ürün almak durumunda kalacaktır. Rusya, Ukrayna, Bulgaristan gibi ihracatçı ülkeler, ayçiçeği üretiminin üzerinde kırma tesisi kapasitesine ulaşırken, diğer taraftan rafineri yatırımlarına da hızla devam ediyorlar. Doğal olarak bu ülkeler katma değerin ülkelerinde kalmasını sağlamak için tohum fiyatlarını yüksek tutuyor, ham yağ ihracatında ise vergileri aşağıya çekiyorlar.
 
DAHİLDE İŞLEME REJİMİ GÖZDEN GEÇİRİLMELİ
Dahilde İşleme Rejimi (DIR) kapsamında yapılan ihracatlar karşılığında “0” gümrükle ithalat son yıllarda sektörümüzün diğer bir önemli sorunu. Yemeklik likit yağ ihracatının artışı her ne kadar sektörümüz için memnuniyet verici olsa da, ihracat artışının tamamına yakınının Irak ve Suriye’ye olması ve iç piyasada düşük fiyatla teklif edilen ham yağ ile gümrükteki zaman zaman basına da yansıyan olumsuzluklar, sektörde haksız rekabete sebep olmaktadır. Özellikle bu iki ülkeye yapılan ihracat ile DIR kapsamında yapılan diğer ihracatlar gümrük çıkışlarında sıkı bir şekilde denetlenmeli ve Dahilde İşleme Rejimi yeniden gözden geçirilmelidir.
 
RUSYA KRİZİ BİZİ ETKİLEMEZ
Sektörümüz açısından Rusya, büyük çoğunluğu ham yağ olmak üzere hammadde ithal ettiğimiz ülkelerin başında geliyor. Rusya ile yaşanılan kriz sebebiyle ithalatta bir sorun çıkması halinde, sektörümüzün, ayçiçeği tohumu üretimi 15.5 milyon ton olan diğer ihracatçı Karadeniz ülkelerinden, başta Ukrayna olmak üzere, komşumuz Bulgaristan, Romanya ve Moldova’dan ihtiyacımız olan ayçiçeği ham yağı ve diğer bir hammadde olan yağlı tohum bitkisini temin etmesi mümkündür.
 
KRİZLE RUSYA ZARAR GÖRÜR
Rusya’ya bitkisel yağ ihracatı yapılmadığından krizin sektörümüze herhangi bir zararı da söz konusu olmayacaktır. Hatta, kriz sebebiyle önemli bir ihracatçı ülke olan Rusya Federasyonu Türkiye gibi önemli bir müşterisini kaybedecek ve bu krizden kendisi zarar görecektir diyebiliriz.