Haberler > Ekonomi > İthalata yüklendiler dış ticaret açık verdi

İthalata yüklendiler dış ticaret açık verdi

1 Şubat 2014 10:07

Ekonomi Haberleri

Otomobil ve elektronik eşyada ÖTV artışı ve kredi kartına taksit sınırlaması ithalatı patlattı, açığı artırdı.

Aralık ayında dış ticaret açığı tüketim ürünlerindeki artışla 9.92 milyar dolara yükseldi. Açığın beklentilerin üzerinde çıkmasında otomotiv firmalarının ocak ayında yürürlüğe giren ÖTV artışı öncesi satışlarda artış beklentisi ile ithalata ağırlık vermesi ve elektronik eşyaya taksit sınırlaması etkili oldu. Ayrıca enerji yatırımlarına ağırlık veren Türkiye'nin nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçalarındaki ithalatı da açığın yüksek çıkmasını tetikledi. Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre ihracat 2013 yılı aralık ayında, 2012 yılının aynı ayına göre yüzde 4.9 artarak 13.2 milyar dolar, ithalat ise yüzde 16.7 artarak 23.1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Aralık ayında dış ticaret açığı yüzde 37.3 artarak 7.2 milyar dolardan 9.9 milyar dolara çıktı.
İhracatın ithalatı karşılama oranı 2012 Aralık ayında yüzde 63.6 iken, 2013 Aralık ayında yüzde 57.1'e düştü. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2013 Aralık ayında bir önceki aya göre ihracat yüzde 2.3 azaldı, ithalat yüzde 1.9 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 yılı Aralık ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 4.9, ithalat yüzde 12.5 arttı. 2013 yılında dış ticaret açığı ise 99.8 milyar dolar olarak gerçekleşti. OVP'de dış ticaretin 98 milyar dolar olması bekleniyordu.
Açığın beklentilerin üzerinde çıkmasında otomobilde ÖTV artışı etkili oldu. Firmalar ocak ayında yürürlüğe giren uygulama öncesinde satışların artacağı beklentisiyle ithalata hız verdi. Aralık ayında kara taşıtları ithalatı yüzde 9.5 artışla geçen yılın aynı ayına göre 1 milyar 520 milyon dolardan 1 milyar 665 milyon dolara yükseldi. 2013 yılının toplamında ise artış yüzde 15.8 ile 16 milyar 808 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkiye'nin enerji yatırımları da ithalatı artırdı. Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları ithalatı yüzde 23.5 artışla 2 milyar 534 milyar dolardan 3 milyar 130 milyar dolara çıktı. Ayrıca elektronik eşyalara getirilen taksit sınırlaması da ithalatı dolayısıyla dış ticaret açığının beklentilerin üzerinde çıkmasında etkili oldu. Aralık ayında elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları, aksam-parça-aksesuarı ithalatı 2012 yılının aralık ayında 1 milyar 374 milyon dolar iken, geçen yılın aralık ayında yüzde 19.8 artışla 1 milyar 646 milyar dolar seviyesine yükseldi. Geçen yıl ithalatı en yüksek fasıl ise "mineral yakıtlar ve yağlar" (55,9 milyar dolar) oldu.

Altın hariç ihracat arttı

Türkiye'nin ihracatı, geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 0.4 azalarak 151 milyar 869 milyon dolar oldu. Ancak altın hariç ihracat artışının istikrarlı şekilde sürdüğü görülüyor. Çünkü 2012 yılında altın ihraç eden Türkiye 2013 yılında altın rezervini tekrar artırmak için ithalata yöneldi. Türkiye'nin külçe altın ithalatı geçen yıl bir önceki yıla göre 2 kattan fazla artarak 350.4 tona ulaştı. Tutar bazında ithalat da yüzde 98 artış kaydederek 15.1 milyar dolara yükseldi. İhracat açısından bakıldığında ise geçen yıl külçe altın ihracatı bir önceki yıla göre tutar bazında yüzde 75 azalarak 3.3 milyar dolara geriledi. Yani aralık ayında altın hariç tutulduğunda ihracat artışının yüzde 4.9 dan yüzde 9.2 ye yükseldiği görülüyor. Yüzde 10'a yaklaşan ihracat artışı önemli. Nitekim yıllık ihracat artışı eksi -0.4 görülmesine rağmen altın hariç tutulduğunda gerçekte ihracatın yüzde 6.4 arttığını görüyoruz. (Altın neden hariç, çünkü Türkiye 2012 de altın satıp 2013 de sattığı altını geri aldı. Böylece ekonomik aktiviteyi gösteren gerçek ihracat-ithalat rakamları şaşırtıcı oldu). Bu nedenle dış ticarete bakıp döviz almak-dövize saldırmak mantıklı ve gerçekçi değil.

AB'nin payı % 39.9'a çıktı
AB'nin ihracattaki payı 2012 Aralık ayında yüzde 39.3 iken, 2013 Aralık ayında yüzde 39.9'a yükseldi. AB'ye yapılan ihracat, 2012 yılının aynı ayına göre yüzde 6.6 artarak 5.27 milyar dolar olarak gerçekleşti. Irak'a yapılan ihracat 2012 yılı Aralık ayına göre yüzde 19.4 artarak 1.2 milyar dolar olurken; bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1.1 milyar dolar), İngiltere (719 milyon dolar) ve İtalya (571 milyon dolar) takip etti. Almanya'dan yapılan ithalat, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17.6 artarak 2.4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu ülkeyi sırasıyla Rusya Federasyonu (2.4 milyar dolar), Çin (2.1 milyar dolar) ve İtalya (1.1 milyar dolar) izledi.