İşte Türkiye'nin 5 yıllık enerji planı

2015-2019 Stratejik Planı öncelikle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın kurumsal ve yönetsel kapasitesinin geliştirilmesi olmak üzere, enerji ve doğal kaynaklar alanında sektörün güncel ihtiyaçları ile geleceğe yönelik beklentilerini karşılayan ve hakkında politika geliştirilmesi gerekli görülen temalar üzerinde yapılandırıldı. Temaların seçimi, iç ve dış paydaşlarla gerçekleştirilen anket, çalıştay, odak grup toplantısı gibi katılımcı çalışmalar ile yerel, bölgesel ve küresel ölçekteki mevcut durum ve trend analizlerine dayalı olarak gerçekleştirildi.


Toplamda 8 tema, 16 amaç ve 62 hedeften oluşan 2015-2019 Stratejik Planı'nda, Enerji ve Doğal Kaynaklar alanında; iyi yönetişim ve paydaş etkileşimi, bölgesel ve uluslararası etkinlik, teknoloji, Ar-Ge ve inovasyon, yatırım ortamının iyileştirilmesi, gibi ortak gelişim ihtiyaçlarına vurgu yapıldı.


Enerji tarafında ise arz güvenliği ile enerji verimliliği ve tasarrufu ön plana çıktı. Doğal kaynaklar alanında ise verimli ve etkin hammadde kullanımı, hammadde tedarik güvenliği, konularına dikkat çekildi.


Enerji ve doğal kaynakların ekonomiye kazandırılması ve tüketilmesi sürecinde vazgeçilmez bir yaklaşım olarak görülen sürdürülebilirlik ayrı bir tema olarak değil, tüm temaları kapsayan bir çatı olacak şekilde tasarlandı. Stratejik planın tüm amaç, hedef ve stratejilerinin çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirlik ilkeleri ön planda tutularak uygulanması esas alındı.


ENERJİDE ARZ GÜVENLİĞİ


Doğalgaz depolama kapasitesinin uzun vadede yıllık tüketimin yüzde 20'sini karşılayabilmesini teminen gerekli yatırımların başlatılması ve plan dönemi sonuna kadar ise yıllık tüketimin en az yüzde 10'unu karşılayacak düzeye çıkarılması sağlanacak.


Elektrik enerjisi ve doğal gaz iletim sisteminin, kısa ve orta dönem arz-talep dengesi ve uzun dönem üretim-gelişim planı doğrultusunda, sistemin kritik bir parçasının devre dışı kalmasını ifade eden kriterlere göre tesis edilmesi ve işletilmesi sağlanacak.


Yerli kömürden üretilen elektrik enerjisi miktarının dönem sonunda yıllık 60 milyar kilowatt düzeyine çıkarılması sağlanacak. Var olan yerli kömür kaynaklarının elektrik enerjisi üretim yatırımlarına dönüştürülmesi ve yeni kaynakların araştırılması sağlanacak. Yenilenebilir enerji kaynaklarının birincil enerji ve elektrik enerjisi arzı içindeki payının arttırılması sağlanacak. Nükleer enerjinin elektrik enerjisi üretim portföyüne dahil edilmesi sağlanacak. Yurt içi ve yurt dışı ham petrol üretimimizin tüketimi karşılama oranının yüzde 13,6'ya çıkarılması sağlanacak.


Konvansiyonel olmayan yöntemlerle elde edilebilecek hidrokarbon potansiyelinin (kaya gazı, ikincil üretim vb.) ortaya çıkarılması sağlanacak. Doğalgaz ithalatında yeni kaynak ülkeler ve güzergahlar ilave edilerek kaynak ülke ve güzergah dağılımının dengelenmesi sağlanacak. Plan dönemi sonuna kadar yerli petrol, doğalgaz arama ve üretim faaliyetlerinin arttırılması sağlanacak. Plan dönemi sonuna kadar doğalgaz kaynaklı elektrik enerjisi üretiminin toplam üretim içindeki payının yüzde 38'e indirilmesi sağlanacak.


Doğalgazın ulaştırılamadığı yerlerde LPG ve dökme LNG kullanımının yaygınlaştırmasına ilişkin gerekli fizibilite çalışmaları tamamlanacak ve fizibl görülüyor ise strateji ve yol haritası çalışmaları gerçekleştirilecek.


Nükleer santrallerde yerli yakıt olarak kullanılmak üzere ülkemizin uranyum ve toryum kaynaklarının aranması ve geliştirilmesi sağlanacak. 2016 yılından itibaren elektrik enerjisinde puant talebin ortalama talebe oranının düşürülmesini teminen serbest piyasa bazlı talep tarafı katılımı mekanizması hayata geçirilecek. Doğalgazda talep yönetimi mekanizmalarının hayata geçirilmesi sağlanacak.


ENERJİSİNİ VERİMLİ VE TASARRUFLU KULLANAN BİR TÜRKİYE


Özelleştirme planı ile uyumlu bir şekilde, 2019 yılı sonuna kadar kamu sorumluluğundaki elektrik enerjisi üretim santrallerinde ihtiyaç duyulan bakım, onarım, rehabilitasyon ve modernizasyon çalışmalarının tamamlanması sağlanacak.


Ülkemizin genel aydınlatmaya yönelik elektrik enerjisi tüketiminde, 2013 yılı sonu itibariyle mevcut aydınlatma armatürlerinin verimli armatürlerle değiştirilmesi suretiyle plan dönemi sonuna kadar mevcut aydınlatma direklerinde en az yüzde 40 tasarruf sağlanacak. Elektrik enerjisi dağıtımında kayıp kaçak oranının plan dönemi sonuna kadar yüzde 10'a düşürülmesi sağlanacak. Mevcut bölgesel ısıtma sistemlerinin yaygınlaştırılması sağlanacak. Yerinde üretimin yaygınlaştırması ve 2019 yılı sonuna kadar toplamda tüketimin en az 1.000 megawattlık kısmının yerinde üretimden karşılanması sağlanacak.


Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatı binalarında enerji verimliliği 2013 yılı sonu verilerine göre en az yüzde 20 arttırılacak. Bakanlık ve bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşların merkez ve taşra teşkilatı binalarının enerji kimlik belgeleri alınacak ve bunun için en az 2 pilot kamu kuruluşu ile koordinasyon sağlanacak.


Bakanlık sorumluluğundaki KİT'lerin işletme ve müesseselerinde 2013 yılı değerlerine göre birincil enerji yoğunluğunda iyileşme sağlanması desteklenecek. Bakanlık enerji verimliliği ve tasarrufuna yönelik politika oluşturma ve izleme kapasitesi geliştirilecek. Enerji verimliliği ile ilgili düzenleyici çerçeve geliştirilecek ve teşviklerin etkinliği arttırılacak.


İyi işleyen bir enerji verimliliği sektörü oluşturulacak. Enerji verimliliği ve tasarrufuna yönelik kamuoyu farkındalığı geliştirilecek. Enerji verimliliği ve tasarrufuna yönelik olarak kurumlar ile ortak iş adımı ve etkileşim planlarının oluşturulması sağlanacak.


KURUMSAL KAPASİTESİ GÜÇLÜ BİR BAKANLIK


2016 yılı sonuna kadar insan kaynakları dönüşüm programını içeren bir kurumsal yeniden yapılanma gerçekleştirilecek. Personelin kapasitesi geliştirilecek. Bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşlardan, ihtiyaç duyulanların, yeniden yapılandırılmalarına yönelik fizibilite çalışmaları yapılacak. Nükleer enerjiye ilişkin gerekli mevzuat ve kurumsal altyapı çalışmaları tamamlanarak gerekli plan ve programlar oluşturulacak.


2015 yılı sonuna kadar bakanlık politikaları ve faaliyetlerine ilişkin "İletişim Stratejisi" oluşturulacak. Bakanlığımızın bilgi teknolojileri alanında fiziki altyapısı ile güvenlik ve insan kaynağı altyapısı geliştirilecek. 2016 yılı sonuna kadar ESİS'e tüm veri entegrasyonu sağlanacaktır. Tüm madencilik işlemlerinin e-Devlet projesi kapsamında elektronik ortamda yürütülmesi sağlanacak.


Bakanlık merkez birimleri ile bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşlarla koordinasyon ve iletişimi arttıracak bir koordinasyon planı hayata geçirilecek. Bakanlık ile bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşların paydaşlar arası istişare mekanizması usul ve esastan belirlenecek ve uygulanacak.


BÖLGESEL ENERJİ PİYASALARINA ENTEGRE BİR TÜRKİYE


İletim sisteminin ENTSO-E ile kalıcı bağlantısının gerçekleştirilmesi sağlanacak. Uluslararası enterkonneksiyon kapasitesinin 2019 yılı sonuna kadar 2 katına çıkarılması sağlanacak.


Çevre ülkelerdeki gelişmeler doğrultusunda, kurulacak bölgesel elektrik piyasalarına eşleşme yoluyla katılım sağlanacak, bölgesel piyasaların işletimine ilişkin organizasyonlarda görev alınacak. Transit boru hatlarına ilişkin yeni projelerin hayata geçirilmesi suretiyle ülkemizin doğalgaz alanındaki enerji koridoru olma rolünün güçlendirilmesi sağlanacak.


Ülkemizin, İstanbul Finans Merkezi çalışmaları da göz önüne alınarak Ceyhan ve Aliağa teslimli ürünlerin işlem gördüğü, Karadeniz ve Akdeniz'de referans fiyat oluşturma gücüne sahip bir enerji merkezi olması sağlanacak.


ULUSLARARASI ARENADA GÜÇLÜ BİR AKTÖR


Arama sahalarında yurt dışı yatırımları olan ve uluslararası tecrübeye sahip şirketlerle ortaklık kurularak uluslararası atanda petrol, doğal gaz, kömür gibi enerji hammaddeleri ile radyoaktif minemi ve diğer enerji dışı hammaddelerde yeni kaynaklar oluşturulması sağlanacak.


Enerji ve doğal kaynaklar sektörlerinde ülkemizin uluslararası kuruluşlarda etkinliği arttırılacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar ataşelikleri hayata geçirilecek.


TEKNOLOJİ, AR-GE VE İNOVASYON


Yerlileştirilecek ekipmanlara yönelik envanter ve ihtiyaç analizi yapılacak ve yerlileştirmeye ilişkin yol haritası belirlenecek. Ülkemizdeki imalat sanayi göz önünde bulundurularak yerli katkı kullanım oranlarının arttırılması sağlanacak.


Plan dönemi sonuna kadar enerji ve doğal kaynaklar sektöründe yapılan ve stratejik önem arz eden Ar-Ge projelerinin sayısının arttırılması sağlanacak. Enerji ve Doğal Kaynaklar Enstitüsü ve bu enstitü bünyesinde bir Ar-Ge koordinasyon birimi kurulacak.


YATIRIM ORTAMININ İYİLEŞTİRİLMESİ


Elektrik enerjisi üretim özelleştirmelerinin açıklanacak plana uygun şekilde tamamlanması takip edilecek. Plan dönemi sonuna kadar elektrik enerjisi tarifelerinde ulusal tarife sistemini sona ettirecek bölgesel tarifelere geçilmesi için ön çalışmalar gerçekleştirilecek.


EPİAŞ'ın da kurulmasıyla birlikte enerji piyasaları daha şeffaf, güvenilir ve izlenebilir hale gerçekleştirilecek. Bakanlık ve bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşlarının veri paylaşımı ile ilgili nbsp;ve takvim belirlenecek, bu kapsamda raporlar ve veriler yayınlanmaya başlanacak.


Enerji ve doğal kaynaklar yatırımlarını kolaylaştırmaya ilişkin yönetişim ve süreç yapısı hayata geçirilecek. Enerji ve doğal kaynaklar sektöründeki yatırımları teşvik etmek amacıyla alternatif finansman modelleri geliştirilecek.


HAMMADDE TEDARİK GÜVENLİĞİ


Enerji ve doğal kaynaklara yönelik arama faaliyetlerinin arttırılması sağlanacak. Enerji dışı doğal kaynaklar için entegre bilgi bankası altyapısının oluşturulması sağlanacak. Ülkemiz için kritik hammaddeleri de içeren ulusal hammadde strateji belgesi hazırlanacak. Ülkemiz maden kaynaklarının aranmasının uluslararası standartlarda yapılması ve raporlandırılmasına ilişkin altyapı çalışmaları tamamlanacak.


İşlenmiş ürün üretimi ve ihracatının arttırılması sağlanacak. İthal ve yerli konsantreler ile ikincil ürün dönüşümünden (artık) değerli mineraller elde edilmesine yönelik tedbirlerin tasarlanıp hayata geçirilmesi sağlanacak. Uluslararası standartlarda etkin, verimli ve güvenli madencilik yapılmasına imkan sağlayacak işletme ve denetim yapısı oluşturulacak.