İş dünyası muhtemel ambargoyu değerlendirdi

Osman Çobanoğlu

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) tüm dünyanın tepkisine rağmen referandumu gerçekleştirmesinin ardından ‘ekonomik yaptırım’ ihtimali gündemin en önemli maddelerinden biri durumuna geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘tırlar gitmez ise yiyecek ekmek bulamazlar’ açıklamasından sonra konunun taraflarına ‘Habur kapatılırsa ne olur?’ sorusunu sorduk. 
Irak’a 300 milyon dolar civarında yaş sebze ve meyve ihracatı yapıldığını söyleyen Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak “Ülkemizin çıkarları neyi gerektiriyorsa kararların da o yönde olması gerekir. Biz hükûmetimizin ve Cumhurbaşkanımızın alacağı kararları yürekten destekliyoruz. Tabii işin ekonomik boyutuna bakacak olursak oraya 6-7 milyar dolarlık bir ihracat söz konusu. Umarım bu gelişmeler ihracatımızı olumsuz yönde etkilemez ama değil 7 milyar dolar, 70 milyar dolar da olsa ülkemizin çıkarları doğrultusunda desteğimizi hükûmetimize vermeye devam edeceğiz” dedi.

ALTERNATİF ARAYIŞI VARDI, OLACAK

‘Habur sınır kapısı dışında alternatifler üzerinde çalışıyor musunuz?’ sorusuna da cevap veren Kavak “Alternatif arayışı tek pazara bağımlı olmama yönünde her zaman vardı. Daha önce Rusya ile buna benzer bir sorun yaşandı ve Rusya’ya ihracatımız kısıtlandı. O tarihten itibaren alternatif pazarlar üretmeye, pazarlarımızı çeşitlendirmeye ve geliştirmeye yönelik bir dizi çalışmalarımız oldu. Çalışmalarımız devam ediyor. İran üzerinden Katar’a nasıl ürün gönderiliyorsa Irak Merkezî Hükûmetine de ihracatımızı devam ettirme noktasında İran iyi bir alternatif olabilir.” ifadelerini kullandı.
Türkiye-Irak Sanayici ve İşadamları Derneği (TISİAD) Başkanı Nevaf Kılıç ise “Irak’tan bize sıcak para geliyor. Almanya gibi değil. Irak pastasından ülke olarak daha fazla pay almamız lazım. İlişkilerimizin iyi olmasını istiyoruz. Irak’ın bize Irak olmasını istemiyoruz. Temennimiz Habur’un kapanmaması.” diye konuştu.

"ALTERNATİF GÜZARGAHA GİDERİZ"

Uluslararası Nakliyeceler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener ise “Bu vatan meselesi. Hendek müdahaleleri sırasında 18 Aralık 2015 ile 3 Ocak 2016 toplam 13 gün kadar kapı kapalı kalmıştı. O dönem bir kısım mallar İran üzerinden gitmeye çalışılmıştı. Tabii böyle bir durumda Kuzey Irak’a taşımalar da durur, güneye gidenler de. Böyle bir şey olacaksa da çok uzun süre kalıcı olmamasını dileriz.” dedi. Türkiye açısından bakıldığında her şeyin ekonomik olmadığını söyleyen Şener, “Türkiye en yüksek katma değerli ihracatı bbu bölgeye yapıyor. 2013’te 12 milyar dolarlık ihracatla Almanya ile başa baş olmuş bir ülke. Taşımacılar bölgesel krizlerde çabuk etkileniyor. Rusya ve Mısır krizinde olduğu gibi.” dedi.
Habur’a alternatif konuşulan Esendere kapısı hakkında da Şener, “Kapasitesi 100-150 civarında. Gürbulak var ama bizim Habur’dan geçen tır sayımız günlük 1600-1700 civarında. Normalde Habur’u tolere edecek başka kapı yok ama bu bir devlet meselesi” diye konuştu.

GÜNEYDOĞULU ESNAF ETKİLENİR

2016 yılında Irak’a yaklaşık 371 milyon dolar seviyesinde ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları grubu ihraç edilmişti. Son gelişmelerin kendilerini etkileyip etkilemeyeceğine yönelik soruyu cevaplayan Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil şu ifadeleri kullandı: Bağdat tarafı büyük bir yağ kırma tesisi kurdu, üretecek hâle geldiler. 1.500 tonu devreye girdi, diğer 1.500 ton da devreye girmek üzere. O zaman yağ dertleri kalmayacak ama Güneydoğu’dan birçok iş adamı müthiş ticaret yapıyor. Onlar etkilense de önemli olan güvenlik.