'İran barışı'ndan 1,4 milyon dolarlık gelir

İran ile Batı arasındaki anlaşma, neredeyse bütün dünyayı sevindirirken, bu durumdan en fazlı yarar görecek ülkelerin başında Türkiye geliyor. Türkiye'nin, ABD'nin İran'a yönelik yaptırım kararı almasının ardından özellikle enerji konusunda ticareti büyük darbe yemişti. Günlük olarak İran'dan alınan ve 135-140 bin varil arasındaki ham petrol miktası 105 bin varile kadar gerilemişti. Ayrıca İran'dan gelen boru hattındaki doğalgaz miktarı da yüzde 15 oranında azaltılmıştı. Tahran'ın taahhütlerini tutması durumunda, enerji ticareti tekrar eski seviyesine dönecek. Ayrıca yeni doğalgaz ve petrol boru hattı projeleri de gündeme alınacak. Daha ucuza petrol ve doğalgaz alınmasının tüketiciye de yansıması bekleniyor. Bir diğer önemli konu ise değerli madenler konusunda olacak. Türkiye ABD'nin girişimleri nedeniyle İran'a altın, gümüş ve pırlanta gibi değerli maden satışını durdurmuştu. nbsp;
İran ile Türkiye arasındaki bu pazarın toplam değerinin 3 milyar dolar seviyesinde olduğu tahmin ediliyor. Mali kısıtlamaların kalkmasıyla Türkiye'den İran'a yeniden değerli maden (altın, gümüş, pırlanta) satışının önü yeniden açılacak. Böylece. değerli maden satışından yıllık 3 milyar dolar yeniden Türk piyasasına girmiş olacak. İran'a yönelik mali yaptırıma son verilmesi, Türkiye üzerinden yapılacak kara taşımacılığını da canlandıracak. İran'dan Avrupa'ya ya da Avrupa'dan İran'a süren trafik artacak. Ambargo sonrasında ülkenin petrol gelirleri yarı yarıya düştü. Enflasyon yüzde 60'lara. işsizlik oranı ise yüzde 12'lerin üzerine çıktı. nbsp;
Enerji ve Tabii kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türkiye'nin İran'dan aldığı petrol miktarını günlük 130,000-140,000 varil seviyesine çıkarılabileceğini söyledi. Türkiye, ABD ve AB tarafından uranyum zenginleştirme çalışmaları nedeniyle gündeme getirilen yaptırımlar öncesi petrol ihtiyacının yarısını İran'dan karşılıyordu. Yaptırımlar nedeniyle petrol alımının azaltılmasıyla artık Türkiye, toplam petrol talebinin yüzde 25-30 aralığında bir bölümünü İran'dan karşılıyor. Yıldız, Türkiye'nin dünyanın en büyük doğalgaz üreticilerinden biri olan İran'a kayıtsız kalamayacağını belirterek, "Bu, bir kere eşyanın tabiatına aykırı. Biz öncelikle ülkemizin çıkarını düşünüyoruz. Ona göre hareket ediyoruz. Doğalgazla ilgili farklı projelerimiz var" dedi. İran ile yıllık 10 milyar metreküplük doğalgaz alım kontratı bulunan Türkiye, Rusya ve Azerbaycan'dan da gaz alıyor. Anlasma sonrası Brent ham petrolünün varil fiyatı da 3 dolarlık düşüşle 108.05 dolara gerileyerek bir ayın en büyük günlük düşüşünü kaydetti. Petrol fiyatlarındaki düşüş, Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı olan olan cari açık için de oldukça önemli. Nitekim brent petrolün varil fiyatından yaşanan 10 dolarlık bir düşüş Türkiye'nin cari açık faturasını da yaklaşık 4.7 milyar dolar aşağı çekiyor. Anlaşmadan sonraki 3 dolarlık düşüşün Türkiye'ye katkısı ise bu hesap çerçevesinde 1 milyar doların üzerinde. İran ile Batılı ülkeler arasında Tahran'ın nükleer programının sınırlandırılması konusunda anlaşma sağlanması ve TCMB'nin geçen hafta PPK'da attığı sıkılaştırıcı adımların da desteğiyle TL, dolar karşısında kasım başından beri en düşük seviye olan 2.00'nin altını gördü. Borsa da günü yüzde 1.2'lik yükselişle kapadı. Küresel piyasalarda petrol fiyatlarının düşmesine neden olan anlaşmanın hem cari açığa destek olması hem de İran ile komşu olan Türkiye'nin ticaretini olumlu etkilemesi bekleniyor. nbsp;
Finansinvest Başekonomisti Burak Kanlı da "Yaptırımların 2014 yılı başı itibarıyla azalacağını varsayarsak; Türkiye'nin cari açığı üzerindeki olumlu etkisinin ilk yıl 5,3 milyar dolar seviyesinde ve 2017 yılına kadar da her yıl 8 milyar dolar olacağını düşünüyoruz" ifadelerini kullandı. nbsp;