İndirimli ürünlere, etiketlere aman dikkat!

Ekmekten salçaya, tuvalet kağıdından bebek mamasına kadar her şey yüzde 100-150 fiyat artışlarıyla satılır oldu. Döviz düştü ama artan fiyatlar hiçbir şekilde aşağı çekilmedi. Üretici ve satıcılar da azalan fiyatlarını artırmak için akla gelmedik yollar bulmaya başladı. Gramajı bilinen birçok üründe miktar azaltarak fiyatı düşük göstermek en yaygın örneklerden birisi. Geçmişte teneke kutudaki salça miktarı 1 kilogram, 500 gram ve 250 gram şeklinde olurdu. Şimdi 1 kilo olan da var, 850 ve 750 gram da. Çay da benzer şekilde satılan ürünlerden. Tüketici çay alırken 1 kilogram ve 500 gramlık paketler hâlinde alır, fiyatı buna göre karşılaştırırdı. Şimdi birçok marka 900 ve 800 gram gibi paketlemelerle fiyatı artmamış gibi gösterme yoluna gidiyor. Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Başkanı Aziz Koçal, gramaj azaltmanın, son dönemin en yaygın uygulaması olduğunu söyledi. Koçal “Kur dalgalanması sonrasında bazı üreticiler tepkilerden çekindiği için gramaj düşürerek gizli zam yaptı. Fiyatlar dolar düşmesine rağmen gerilemedi. Şimdi eksik gramajla satmaya devam ediyorlar. Elimizde belgeleri var. Bir şampuan markası 700 mililitre olan ürünü önce 650, daha sonra 600 mililitreye, hatta son olarak 550 mililitreye düşürmüş durumda. Miktar olarak yüzde 20-25 azalma var. Fiyatlar aynı bile tutulmayıp artmış. Fotoğraflarla belgeli” dedi.

Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu da her zaman 1.000 gram olarak satılan çayın 800 grama, sıvı yağın 5 litreden 4 litreye düşürüldüğünü, tuvalet kâğıdı gibi ürünlerde de rulo çapının artırılıp miktarın azaltıldığını gördüklerini anlattı. Türkiye’deki hemen hemen bütün market zincirlerinin itibar kaybına uğradığını söyleyen Ağaoğlu “Tüketicilere büyük görev düşüyor. Son kullanma tarihi gelen ürünler indirim adı altında satılıyor. Vatandaş ucuz aldığını zannediyor ama ertesi gün çöpe atmak zorunda kalabilir” dedi.

Fiyat düşmedi yarım kilogram fiyatı yazılıyor

Bu hafta pazara çıkanlar, 8 lira patlıcan, 6 lira biber gibi fiyatları görünce sevindi, yüksek fiyatların gerilediğini zannetti. Ancak gerçek, tezgâha yaklaşıp 1 kilo patlıcana 8 lira vermeye kalkınca ortaya çıktı. Çünkü etikette büyük rakamlarla yazılan fiyatın altında zor görünen biçimde ‘yarım kilo’ ibaresi yazıyordu. Bu yöntem birçok pazarda böyle.

Gramaja standart getirilmeli

TÜDEF Başkanı Koçal, Türk Standartları Enstitüsünün gramaja standart getirmesini tavsiye etti ve “Gramajlarda mutlaka bir standart oluşturulmalı. Mesela ‘şampuan 500, 750 ve 1000 mililitre olmalı’ denebilir. Yoğurt, çay, toz şeker gibi ürünlere de bu standart getirilebilir” dedi.