Gelişen gerilim

Amerikan Merkez Bankası, 'Bu yıl sonuna doğru tahvil alımını azaltacağı' açıklamasını yaptı, ortalık karıştı. Avrupa borsaları yatay seyrederken, Türkiye'de piyasalar birbirine girdi. Borsa hafta başından beri yüzde 7.68 değer kaybetti, dolar 1.99'u aştı, Merkez Bankası'nın her gün piyasaya döviz süreceğini açıklaması da piyasayı sakinleştirmedi. Türkiye'nin Güney komşularında yaşanan kargaşa ihraç pazarlarını daraltacağı için geleceğe yönelik beklentilerin bozulmasına sebep oldu. Bu bölgedeki iç karışıklığın petrol fiyatlarını artırması, kurdaki değer artışı ile birleşince akaryakıta da zam geldi ve enflasyon beklentisi de yükseldi. Yaşanan gerilim ortamı, sadece Türkiye'de değil, gelişmekte olan ülkelerde de etkisini gösterdi. Brezilya, Hindisten, Endonezya, Arjantin, Meksika gibi ülkelerin de para birimleri, son 3 ayda yüzde 25'e varan oranlarda değer kaybederken, borsalarda yüzde 5'lere varan düşüşler dikkat çekti. ABD merkezli finans kuruluşu Cumberland Advisors Genel Müdürü Michael D. MacNiven, "Piyasada Kesin bir şey varsa, o da belirsizlik. Belirsizlik de piyasaları sarsıyor" dedi. FED'in varlık programını ne zaman sonlandıracağına dair piyasaların işaret beklediğini, ancak tutanaklarda alımların ne zaman azaltılmaya başlanacağı yönünde işaret çıkmadığını vurgulayan Profesör Kerem Alkin, "ABD Merkez Bankası'nın beklenmeyen tutum değişikliği, kararın uygulamasından daha fazla olumsuzluğa, moralsizliğe sebep oldu. Dünyaya verdiği dolara azaltıp, verdiğini çekeceğini değil, piyasada tutacağını ilan etti. Bu bile piyasanın gözünü döndürdü. İzahta zorlanıyorum. Ama Türkiye'de TL'nin değer kaybının bu kadar olumsuz algılanması da normal değil. Bütün gelişmekte olan ülkeler parasının değerini düşürüp ihracatını artırmaya çalışırken, Türkiye'de bundan bu kadar rahatsızlık duyulması doğru değil" dedi.

ONLARIN KAYBI DAHA ÇOK
Likidite azalmasına ilişkin belirsizliğin artması, dış sermaye ile büyüme hedefinde olan ülkeleri daha çok etkiledi. "Gelişmekte olan ülkeler" arasında olan Brezilya, Hindistan, Güney Afrika, Endonezya gibi ülkelerin para brimleri yüzde 25'e varan oranlarda değer kaybetti. Üstelik bu ülkeler değer kaybından ihracat sebebiyle büyük kazanç da elde ediyor ve bunu politika olarak kullanıyor. Canan ERASLAN



Prof. Kerem Alkin: TL'nin değer kaybını siyasete bağlamak ayağa kurşun sıkmak
İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Profesör Dr. Kerem Alkin, bütün dünyada gelişmekte olan ülkelerin kendi para birimlerinin değerini düşürmeye çalışırken, Türkiye'de doların yükselmesinden bu denli rahatsızlık duyulmasını eleştirdi. Algı yönetimi açısından TL'nin değer kaybı ile diğer ülkelerin para birimlerinin değer kaybı açısından hiçbir fark olmadığını söyleyen Prof. Alkin, "Türkiye kendi parasındaki değer kaybının siyasi nedenleri olduğunu yaymamalı. Türkiye'yi siyaseten zayıflatmak için TL'nin değer kaybettiği algısını yaymak, kendi ayağına kurşun sıkmaktır. Bu kur savaşları arasında TL de değer kaybetmeli ki ihracat payını artırsın. Bunda sorun yok. Ama biz varmış algısına kapılırsak yanlış yaparız" dedi. Türk ekonomisinde sıkıntı olmadığını, bankacılığın temelinin sağlam olduğunu vurgulayan Alkin, "TL'nin değerinin ekonomik performansıyla ilgisi yok. Bir sene sonra toz duman ortadan kalktığında Türkiye yeniden parlayacak" dedi. Bir yıl önce Türkiye'nin değerli turizm destinasyonlarıyla, güçlü bankacılık yapısıyla, ekonomisinin iyi yönetilmesiyle anılırken, son bir aydır siyasetle ilgili konularla hatırlandığını ifade eden Alkin, bunun bir hata olduğunu da vurguladı. Alkin, bütün dünya ihracat pastasından pay almak için parasının değerini düşürürken Türkiye'nin TL değer kaybetti diye neşesinin kaçmaması gerektiğini dile getirdi.