Et ve süt savaşı

Et fiyatı tartışılırken, süt fiyatı fırladı. Sebep ilkbaharda artan üretimin, yaz aylarında azalması. Süt miktarı azaldığı halde bakım maliyetinin düşmesi, kesilen hayvan sayısını azaltınca fiyat dengesi bozuldu. Et fiyatlarında yaz aylarındaki taleple artan fiyat, sektördeki et-süt kavgasını yeniden alevlendirdi. Süt üreticiliğinin kâr bıraktığı dönemlerde kesime götürülen hayvan sayısı azalınca, et fiyatlarındaki artış kaçınılmaz oldu. Son dönemde et fiyatlarının artmasının ardında da et-süt kısır döngüsü kendisini gösterdi. Toptan karkas etin fiyatı 16 lirayı aşarken, bir litre sütün, 2011'de 73 kuruş, 2012'de 85 kuruş, yılbaşında 90 kuruş olan fiyatı, 1 Ağustos itibarıyla 1 liraya ulaştı. Perakendede ise içme sütünün fiyatı 2 lirayı, yoğurdun fiyatı da 2.5 lirayı geçti. Hem et hem de süt ve süt ürünlerinin fiyatlarının artması ise, piyasadaki dengesizlikten kaynaklandı. Geçtiğimiz yıl kuraklık sebebiyle saman fiyatı bile 1 lirayı geçti, ek besinlerle birlikte, bir litre sütün fiyatı, bir kilogram saman almaya bile yetmez hale gelince, besiden kesime giden hayvan sayısı azaldı ve geçtiğimiz yıl et fiyatlarında artış bir yana, ucuzlama bile gerçekleşti. Bu yıl ise yılbaşından itibaren yağışlar hububatın bol olacağının müjdesini verdi. Beklenti gerçekleşti ve saman başta olmak üzere yem fiyatları düştü. Maliyet azalırken meraya çıkan hayvanlar üretim maliyetini azalttı, besiciler kesime gitmedi ve et fiyatı yükseldi. Et ve Süt Kurumu, üreticinin kesime gitmesi için çiftçiden karkas eti 16.5 liraya alacağını, yüzde 50 peşin ödeme ve nakliye desteği vereceğini duyurdu. Sektör temsilcileri, , üreticinin desteklerle güçlendirilmesi, bu desteği farklı yorumlarla değerlendirirken, Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Başkanı Murat Yörük mart, nisan, mayı aylarında artan süt üretiminin haziran ayından itibaren düşüşe geçtiğini, ekim ve kasım aylarında üretim miktarının en düşük seviyeye ulaşacağını söyledi. Yörük, "Süt fiyatı daha da artacak. Tüketicinin kayıt dışına gitmemesi için piyasayı düzenleyici tedbir şart" dedi.

TEMELDE YEM FİYATLARI VAR
Bir kilogram süt üretimi ile alınabilecek yem miktarı azaldıkça, süt üretimi kârlılığını yitiriyor, besici kesime yöneliyor. Böylece üretimi azalan sütün fiyatı artıyor. Besicinin kesime yönelmesi ise et fiyatlarını azaltıyor. Hayvanlar meraya çıkıp, yem fiyatı azaldığında besicilik maliyeti düşüyor ve süt üretimi kârlı hale geliyor. Bu da kesime giden hayvan sayısını azaltarak ette fiyatı artırıyor.


Krediyle pahalı düve aldılar, satamıyorlar
Et ve süt fiyatlarının arkasında, aslında plansız üretimin olduğu dikkat çekiyor. İzmir Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ali Gülkaynak, geçtiğimiz yıllarda doktor, mühendis, turizmci, avukat gibi sektörle ilgisi olmayan kişilerin üst limiti 7 milyon 500 bin lira olan faizsiz ve 2 yıl ödemesiz kredi aldığını, bunların birçoğunun iflas edip sektöre zarar verdiğini söyledi. Tire Süt Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Eskiyörük de sıfır fazli hayvancılık kredisini sektörü bilmeyenlerin aldığını belirterek, "Krediye herkes balıklama atladı. Aslında 4 bin lira olan düveyi 7 bin liraya aldı. Şimdi 4 bin liraya bile satamıyor. Hayvan varlığı arttı ama zararına satsa batacak. Onun için elinden çıkaramıyor. Kesime giden üretici bu yüzden az" dedi.