Ekonomi toparlanırken borsada gözaltı artıyor

Bütün dünyayı derinden sarsan 2008 krizinin ardından dünyaya göre daha yüksek büyüme performansı gösteren Türkiye'de, hem sermaye piyasaları hem de reel piyasalar büyük gelişme kaydetti. Faizlerin tek haneye gerilediği, 6 ay öncesine kadar döviz kurlarının yatay seyrettiği, ihracat pazarlarının arttığı bu süreçte, şirketler de ucuz finansman ve müşteri çeşitliliği anlamında aradıkları ortamı buldu. Arka arkaya gelen "yatırım yapılabilir" notları da olumlu ortamı pekiştirdi. Borsa zirve üstüne zirve yaptı, 100 bin puana dayandı. Ancak son 8 ayda küresel anlamda ABD Merkez Bankası'nın tahvil alımlarını azaltmaya başlayacağını açıklaması ve aralıkta ilk adımı atması, içeride ise siyasi tansiyonun yükselmesi; faiz ve doları fırlattı, borsada derin kayıpları beraberinde getirdi. Aynı süreçte küresel ekonomide yaşanan toparlanma, içeride sanayi üretimi ve ihracatı artırdı. Böylece olumsuz ortamın etkileri sınırlı kaldı. Ana senaryoda bu gelişmeler yaşanırken; borsa özelinde hem halka arz olan bazı yeni şirketler, hem de köklü şirketler Gözaltı Pazarı'na düşerek, yatırımcıların kaybını derinleştiriyor. Borsada kotasyon şartlarını tamamen karşılayan şirketler, Ulusal Pazar'da işlem görüyor. 1996'da açılan Gözaltı Pazarı ise, şirketle ilgili olumsuz şartların ortaya çıkması sonucunda devreye giriyor. Son bir yılda Şeker Piliç, Feniş Alüminyum, Mango Gıda, Ekiz Yağ, İdaş, Frigo Gıda, Metal Gayrimenkul gibi şirketler Gözaltı Pazarı'na girerek hissedarları üzdü. Mensa, Favori Dinlenme Tesisleri ve Ataç İnşaat da yeni yıla Gözaltı Pazarı'nda başladı.

Defalarca 'bedelli' Mensa'ya yetmedi

Mensa Sınai Ticari ve Mali Yatırımlar AŞ, Borsa Yönetim Kurulu'nun 9 Eylül 2013 tarihinde duyurulan kararı çerçevesinde "sermaye artırımı işlemlerinin tamamlanması" şartını yerine getiremediğinden Gözaltı Pazarı'na alındı. Son 10 yılda defalarca bedelli sermaye artırımına giden Mensa hisseleri, 2013 yılına 50 kuruştan başlamıştı. Şirket, geçtiğimiz haftayı 16 kuruştan tamamladı. Bu değer, 2008 krizi de dahil olmak üzere şirketin son 10 yılda geldiği en düşük seviye olarak kayıtlara geçti.





Ataç İnşaat'a 421 icra davası açıldı
8 Haziran 2011'de (sonradan bölünmüş fiyatıyla) 3.8 liradan halka arz olan Ataç İnşaat, 31 Aralık 2013'te Gözaltı Pazarı'na alındı. Borsa yönetiminin aldığı kararda, "şirketin borçlarını ödeyememesi, özkaynakları aşan yüksek döviz açık pozisyonu ve sermaye açığı, 132 milyon TL tutarında 421 adet icra takibi bulunması" gibi gerekçelere dikkat çekildi. 2012 Ocak-Nisan döneminde 2.50'den 7 TL'ye yükselen Ataç hisseleri, ortakların satışıyla birlikte 40 kuruşun altına geriledi.





Mango, 10 kuruşa kadar geriledi

24 Mayıs 2010'da (sonradan bölünmüş fiyatıyla) 1.5 liradan halka arz olan Mango Gıda, 2011 yılının Mayıs ayında 2 liranın üzerine çıkmıştı. Şirket, 31 Ocak 2013'te "aleyhine yürütülen hukuki takiplerin üretim ve satış faaliyetlerini olumsuz etkilemesi, finansal ve ticari borçların ödenmesinde güçlük yaşanması" sebebiyle Gözaltı Pazarı'na alındı. Süreç öncesinde şirket sahipleri yüklü hisse satışları yapmıştı. Önceki hafta 10 kuruşa kadar gerileyen hissenin son değeri 13 kuruş!..




50 yıllık Şeker Piliç ve Feniş Alüminyum şaşırttı

Borsada işlem gören köklü şirketlerin de Gözaltı Pazarı'na düştüğü bir yılı geride bıraktık. 2013, bu anlamda hem Feniş Alüminyum hem de Şeker Piliç için iyi geçmedi. 1960 yılından beri faaliyet gösteren Şeker Piliç, 31 Ocak 2013'te Gözaltı Pazarı'na alınarak borsacıları şaşırtmıştı. Borsa yönetiminin kararında "Şeker Piliç aleyhine ticari alacaklılar tarafından icra ve haciz işlemlerinin başlatılması, şirketin banka hesaplarındaki varlıklarının bloke edilmesi, şirketin hammadde temin edememesi, borçların ödenememesi" gibi sebepler yer almıştı. Şirketin hisseleri bu süreçte 2.13'ten 0.38 kuruşa kadar geriledi. Türkiye'nin en büyük 10 beyaz et üreticisi arasında yer alan Şeker Piliç, tasarruf tedbirleri kapsamında 2014 başında 181 personelin işine son verdi.
Türkiye'nin sanayi devlerinden Feniş Alüminyum da geçtiğimiz eylül ayında kepenk kapattı. Şirketten yapılan açıklamada, 2008 krizinin alüminyum sektörünü olumsuz etkilediğine, yüksek işgücü ve o zamana kadarki değerli Türk Lirası'nın şirketi düşük kar marjıyla çalışma mecburiyetinde bıraktığına vurgu yapıldı. Hammadde tedarikçisinin kredili satışları azaltmasıyla zora düşen 50 yıllık Feniş; yeni kredi imkânları bulununcaya kadar üretimi durdurma kararı almış, çalışanların da iş akitlerini feshetmişti. 17 Eylül'den itibaren gözaltı parazında işlem görmeye başlayan Feniş hisseleri, 1.05'ten 37 kuruşa düştü.



'İlk 500' listesinden iflasa doğru!..
2013 yılının şubat ayında Gözaltı Pazarına düşen Goldaş Kuyumculuk, benzer durumdaki diğer şirketlerden farklı olarak iflas etti. Şirketin Gözaltı Pazarı'nda işlem görmeye başlamasıyla ilgili olarak yapılan Borsa Yönetim Kurulu açıklamasında, "Goldaş Kuyumculuk aleyhine iflas da dahil çok sayıda dava açılması, söz konusu davaların şirketin üretim ve satış faaliyetlerini olumsuz etkilemesi, şirketin borçlarını ödemekte güçlük yaşaması ve finansman yapısının sağlıklı olmaması hususları dikkate alınarak..." ifadelerine yer verilmişti. 29 Mart 2013'te Bakırköy 6. Asliye Ticaret Mahkemesi, Commerzbank ile anlaşmazlık sonucunda açılan davada Goldaş için "iflas" kararı verdi. Goldaş ise kararı temyize götürdü. Yargıtay 23. Hukuk Dairesi de Goldaş'ın itirazını yerinde bularak, eylül ayında yabancı şirketlerin İngiliz mahkemesine dava açması gerektiğine hükmetti. Böylece şirket, üzerindeki iflas kararının kalkması gerektiğini savunmuştu. Temeli 1993'te atılan Goldaş, birçok bölgeye ihracat yapmış, farklı ülkelerde temsilcilikler açmıştı. 2004 yılında Londra Kıymetli Madenler Birliği'ne üye olan Goldaş, 2007 yılında Capital 500 araştırmasında 16. sıraya kadar yükselmişti.