Devlerden 150 milyar dolarlık 'çip' yatırımı

Otomotiv sektöründe üretime ara verilmesine kadar büyük etkileri olan çip krizi büyüyor. Üreticilerin “benzeri görülmemiş kriz” diye adlandırdığı kıtlık, otomotivden sonra elektronik sektörünü de etkilemeye başladı. Türkiye’ye de sıçrayan çip krizinin küresel anlamda şu anki şartların olumlu yönde değişmemesi durumunda akıllı telefon ve bilgisayarlardan araç içi elektronik sistem ve askerî ekipmanlara kadar çeşitli alanlardaki üretimde aksamalara neden olması bekleniyor. 

YENİ DÜNYA DÜZENİNE HAZIRLIK
Stratejik bir ürüne dönüşen çip üretimi alanında ise ülkeler arasında kıyasıya bir rekabet yaşanıyor. Pazarda hâkimiyet oluşturmak isteyen şirketler ve ülkeler, devasa yatırımlarla çip endüstrisini şekillendirmeye çalışırken son olarak dünyanın en büyük mikroçip üreticisi firmalarından Intel’in 20 milyar dolarlık yatırımla ABD’nin Arizona eyaletinde iki yeni çip fabrikası inşa etmeyi planladığı açıklandı. Güney Kore’nin dünyaca ünlü elektronik şirketi Samsung’un, 2030 yılında en büyük çip üreticisi olma hedefiyle 116 milyar dolar bütçe ayırması dikkati çekiyor. Söz konusu hedef kapsamında, Samsung’un bu yıl üretime başlaması öngörülüyor. Fabrikada, yeni cep telefonlarının standartlarına uygun çip üretimi yapılması da planlanıyor. Dünyanın en büyük fason üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing de (TSMC) Intel gibi Arizona'da 12 milyar dolar değerinde bir fabrika kuruyor. Fabrikanın 2024’te üretime başlaması hedefleniyor. Çip teknolojisinde dışa bağımlılığı azaltmak isteyen Çin’de ise iki ulusal varlık fonu, ülkenin lider çip üreticisi SMIC'a, Şanghay'daki fabrikasında üretimi artırmak amacıyla toplam 2,25 milyar dolar finansman sağladı. Fabrikanın, gelecekte üretimini 3’e katlaması bekleniyor. ABD’li politikacılar, dünya çapında çip üreticilerinin Çinli teknoloji devi Huawei ve bağlı ortaklıklarına çip tedarik etmesini zorlaştırırken Çin de yabancı ülkelere, özellikle ABD’ye bağımlı kalmamak için kendi çip endüstrisini güçlendiriyor. Analistler, Covid-19 sonrası yeni dünya düzenini sağlamada yarı iletken çip tasarımcılarına büyük iş düştüğünü ifade ediyor.

TÜRKİYE’DEN YERLİ ÇİP ATAĞI: ÇAKIL
Türkiye’de de yerli çip üretimine yönelik çalışmalar bulunuyor. TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezinde (BİLGEM) yürütülen “Çakıl Millî İşlemci Projesi” ile silah sistemlerinde kullanılan yabancı menşeli mikro işlemcilerin yerini alabilecek millî bir işlemci geliştiriliyor. Hızlı, düşük güç tüketen, lisans ve satış hakları Türkiye’ye ait olacak olan Çakıl’ın prototip üretimi tamamlanırken, Çakıl’ın ilk olarak ASELSAN’ın ürünlerinde kullanılmaya başlaması hedefleniyor. Ayrıca çip üretimi konusunda Türkiye ve Malezya arasında geçen yıllarda iş birliği anlaşması imzalanmıştı. Anlaşma kapsamında Türkiye’deki bazı şirketler, Malezya'daki şirketlerle yerli çip üretimi için çalışmalarını sürdürüyor.

OTOMOTİVDE ÜRETİM DURDU
Çip sektöründe küresel çapta yaşanan arz sıkıntısı, ilk olarak otomotiv sektöründe hissedildi. Oyak Renault, çip meselesi sebebiyle 15-22 Mart’ta üretimine ara verirken TOFAŞ, 19 Mart-5 Nisan'da üretimin duracağını duyurdu. Oyak Renault ve TOFAŞ'ın ardından Ford Otomotiv de Kocaeli yerleşkesinde yer alan Gölcük ve Yeniköy fabrikalarında mikroçip kullanımının yoğun olduğu bazı parçaların yurt dışından tedarikinde yaşanan sınırlamalar sebebiyle üretime 3-9 Nisan'da ara verileceğini bildirdi.