Bunun adı 'tencere darbesi'! Sütün tadı kaçtı: Üretici eziliyor, şirketler para basıyor...
Ekonomi Haberleri
Son üç ayda çiğ süt fiyatlarında bir değişim olmazken, marketlerde satılan süt ve süt ürünleri fiyatları yüzde 30-40 artmış durumda. 1 kilogram kaşar 10 litre sütten yapılıyor. İşletme maliyetleri dâhil edildiğinde 130-140 liraya ulaşıyor. Ancak markette 200-210 liraya satılıyor. Çiftçi bu duruma isyan ederek hayvanlarını kesime yolluyor. Süt fiyatlarını ihalelerle büyük üreticiler belirliyor.
KAAN ZENGİNLİ'NİN HABERİ
Süt ve süt ürünleri fiyatları son üç ayda yüzde 30-40 zamlandı. Artış, geçen yıla göre yüzde 100’ü geçti. Süt arzında bazı sorunlar yaşanıyor. Üretici yem fiyatlarının arttığını belirterek hayvanlarını kesime yolluyor. TÜİK rakamlarına göre süt üretimi son üç ayda yüzde 4,4 azaldı. Ulusal Süt Konseyi süt çiğ süt alım fiyatlarını geçen yılın aynı dönemine göre 2,5 kat artırarak 8,5 liraya çıkardı. Buna rağmen üretici kazanamadığını belirtiyor.
Tüm bu gelişmeler yaşanırken, süt ve süt üreticisi markalar ürünlerine fahiş zam yapmaya devam ediyor. Çiğ süt fiyatları artmamışken, döviz, akaryakıt ve işçilik maliyetleri yükselmemişken fiyatlar marketlerde her geçen gün artıyor. Çiftçi “Benim satış fiyatıma zam gelmiyorken, paketli ürün fiyatları nasıl bu kadar zamlanır?” sorusunu soruyor.
YÜZDE 70 KÂR VAR
İşletme maliyetleri hesaplandığında; 1 kilogram kaşar peyniri için 10 litre süt harcanıyor. Yani 1 kilogram kaşar 80-100 liraya yapılıyor. Üretim maliyetleri de içine konulduğunda rakam 130-140 liraya kadar çıkıyor. Ancak marketlerde kaşar peyniri 200-210 liraya kadar çıkmış durumda. Kısacası süt ve süt üretimi yapan markalar yüksek kârlar elde ediyor. Olan yine vatandaş ve çiftçiye oluyor.
SERMAYELER FİYATLARI BELİRLİYOR
Çiftçinin hayvan üretimin yaşadığı zorluk, et ve süt üreticisi markalara uğramıyor. Süt fiyatlarının yeterli olmaması sebebiyle süt
alımları ihale ile yapılmaya başladı. Birçok süt ve süt üreticisi şirket sütü köylüden direkt olarak alıyor. Dolayısıyla fiyatları da kendileri belirliyor.
TENCERE DARBESİ YAPILIYOR
İstanbul Ziraat Odası Başkanı Ömer Demir büyük sermayelerin ekonomiyi çökertmek adına operasyon yaptıklarını belirterek “Özellikle gıda konusu önemli. Süt ve süt ürünleri fiyatlarına bakalım. Ben üreticiyim. Ürünü bizden, köylüden alıyorlar. Yanına üç tane firma koyuyorlar. Her firmaya ayrı ayrı satış yapıyor. Bu firmaların hepsi de kendilerine ait. 8 liralık süt, markete 26-28 liraya çıkıyor. Aynı durum peynir için de geçerli. Sütü bizden ucuza alıyorlar. Sütün içindeki yağını, enzimini çekiyorlar, fiyatı 6 liraya düşüyor. Bundan peynir yapıyorlar ve 200-210 liraya satıyorlar. Dünyanın neresinde böyle bir vurgun var. Çünkü bu ürünleri biz almak zorundayız. Muz yemesek durabiliriz ama et, süt ve süt ürünleri temel ihtiyaç. Açık açık tencere darbesi yapılıyor” dedi.
DEVLET DİREKT BİZDEN ALSIN
Devletin bu duruma el atması gerektiğini de söyleyen Demir “Üretici ile tüketiciyi buluşturmak zorundayız. Ülkeyi değişik oyunlarla diz çöktüremediler. Şu anda gıda ile bunu yapmaya çalışıyorlar. Beklentimiz devletimiz ürünü direkt köylüden alsın ya da alıcılarla kontak kursun. Bilinçli tarımı yaygınlaştırarak devlet ile köylü bir araya gelmeli” diye konuştu.
TAVAN VE TABAN FİYAT GELMELİ
Türkiye Damızlık Koyun, Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Başkanı Nihat Çelik, fiyat artışlarının önüne geçmek adına taban ve tavan fiyat uygulamasına geçilmesi gerektiğini belirterek “Son tüketiciye ulaşan süt ve süt ürünlerine zam gelirken üreticide fiyat değişikliği yok. Neye göre bu zamlar yapılıyor? Özellikle marketlerde satılan bütün gıdalarda fahiş fiyatlar var. İnsanlar dokunmaya korkuyor. Fırsatçılar günübirlik zam yapıyor, etiketler her gün güncelleniyor. Üreticinin elinden çıkan ürününün maliyetiyle rafa gidene kadarki maliyetin bir tablosu çıkarılsın. Tabloya göre kârmarjı incelensin. Örneğin, yüzde 50 kâr marjı yerine yüzde 250 yazan markete işlem yapılsın. Sütte X firma 14 liraya satarken, Y firma 26 liraya satıyor. Arada bu kadar fark olması normal değil. Demek bu sistem birilerinin değirmenine su taşıyor” dedi.
DESTEKLER ARTIRILMALI
Bursa Ziraat Odaları İl Koordinasyon Başkanı Sadi Aktaş “Özelikle süt ve et üreticileri için acil tedbir alınmalı. Yoksa içecek süt ve yiyecek et fiyatlarının önüne geçemeyiz. Artan maliyetler karşısında hayvancılar artık hayvanlarını keserek bu sektörden çıkmaya başladı. Üreticinin ürettiği süte zam yapılıyor. Üretici süt parasını almadan yeme zam geliyor. Hayvan yem fiyatları yerinde durmuyor. Saman, yonca ve kaba yem fiyatlarının artmasıyla et üreticileri işin içinden çıkamaz hâle geldi. Cumhurbaşkanı’mızdan et ve süt üreticilerinin sorunlarının çözümü için acil destek bekliyoruz” diye konuştu.
BU KADAR SÜT TOZUNU NİÇİN İTHAL ETTİK?
Türkiye’nin süt tozu ithalatı patlamış durumda. 2020 yılında 40 ton süt tozu ithal eden Türkiye, 2021 sonu itibarıyla bu rakamı yüzde 9 bin artırarak 3 bin 911 tona yükseltti. 2022 sonu rakamları netleşmese de, üretici markalardan alınan bilgiye göre 3 bin ton civarında süt tozu ithal edildiği belirtiliyor. Süt ve süt ürünlerinde süt tozu kullanımı gıda yönetmeliğine göre uygun değil, ancak bazı markalar tağşiş yöntemi ile süt ve süt ürünleri üretiminde süt tozu kullanıyor.
ULUSAL SÜT KONSEYİ ÇİĞ SÜT FİYAT DEĞİŞİMİ
2021 TL/litre
1 Ocak-30 Nisan ....................2,80
1 Mayıs-30 Haziran .............2,90
1 Temmuz-30 Eylül ..............3,20
1 Ekim-7 Aralık .....................3,20
8 Aralık-31 Aralık .................4,70
2022 TL/litre
1 Ocak-31 Mart .....................4,70
1 Nisan-14 Mayıs .................5,70
15 Mayıs-14 Ekim ................7,50
15 Ekim - .................................8,50
'da Takip Edin!
