60 yıllık hayal gerçekleşiyor

OSMAN ÇOBANOĞLU

Türkiye'nin 1950'lerden beri yapmayı planladığı nükleer santral için bugün Akkuyu'da temel atılıyor. Tören, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Türkiye'nin nükleer enerjide iş birliği yaptığı Rusya'nın Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılımıyla gerçekleştirilecek. Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde yapılacak olan törende santralin inşa edileceği Mersin'in Gülnar köyüne canlı bağlantı yapılacak. Türkiye, nükleer santral yapma kararı aldıktan sonra, santral için önce Mersin-Akkuyu bölgesini belirledi. Ardından santrali kurmak ve işletmek için Rusya ile hükûmetler arası anlaşma imzaladı. Anlaşma ile Akkuyu sahasında toplam 4 bin  800 megavat gücünde 4 ünite nükleer reaktör inşa edilmesi kararı alındı.

İZİN SÜRECİ 3 YIL SÜRDÜ
Projenin en önemli aşamalarından biri olan ve yaklaşık üç yıl önce başlayan inşaat lisansı süreci de tamamlandı. Nükleer tesislere lisans verilmesine ilişkin mevzuata göre belirlenen genel ve özel şartlar yerine getirilerek Akkuyu Nükleer Santrali’nin birinci ünitesi inşası için Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) tarafından inşaat lisansı verilmesine karar verildi. Sahanın 1976 yılında da Atom Enerjisi Komisyonu tarafından nükleer santral olarak belirlendiği ifade ediliyor.

Dünyada 450 nükleer santral var
Bazı ülkeler Türkiye'nin nükleer santral yapmasına karşı çıkıyor ama karşı çıkanların da elektriğini nükleer santralden üretmesi bu anlamda bir tezat oluşturuyor. Halen dünyada 31 ülkede 450 nükleer santral işletmede bulunuyor. 55'inin inşası da devam ediyor. Akkuyu ile inşa halindeki nükleer santral sayısı 56 olacak. İşte Akkuyu ve nükleer ile ilgili veriler....
Santral devreye girdiğinde ülkenin elektrik ihtiyacının yüzde 10'unu karşılayacak.
İnşaatın en yoğun olduğu dönemde yaklaşık 10 bin kişi, 60 yıllık işletme döneminde ise 3 bin 500 kişiye istihdam sağlayacak.
Akkuyu ile sadece elektrik üretimi yapılmayacak, Türkiye'nin nükleer teknoloji alanında teknoloji transferi gerçekleşecek.
Santral yap-işlet-devret modeliyle inşa edilecek ve  600 mü dis bu teknoloji ile yetişecek.
Diğer santrallerdeki ortaklık oranları ile Türkiye, kendi nükleer santralini yapabilecek bir kapasiteye ulaşmayı hedefliyor.
Bugün itibarıyla dünyanın elektrik talebinin yüzde 11'i nükleerden karşılanıyor. ABD, Fransa, İngiltere, Japonya, Rusya, Çin, Güney Kore gibi birçok ülkede nükleer santraller bulunuyor.
AB üyesi 14 ülkede 129 santral bulunuyor, elektrik talebinin yüzde 25'ini karşılıyor.

Düşük maliyet, yüksek verim
Nükleer santraller, tasarımdan inşasına, işletmeden sökülmesine kadar her aşamada denetlenip takip ediliyor. Türkiye’de kurulacak nükleer santraller ise son sistem teknolojiyle kuruluyor.
7 gün 24 saat meteorolojik şartlardan etkilenmeden elektrik üretebiliyor.
İşletme maliyeti diğer santrallere göre düşük. Nükleer yakıtın maliyeti, toplam elektrik üretim maliyeti içinde yüzde 15’lik bir paya sahip bulunuyor. Dolayısıyla yakıt fiyatlarında yaşanacak dalgalanmalar, elektrik üretim maliyetlerini etkilemiyor. Bu durumun doğalgaz ve kömürde yüzde 80’lerin üzerinde olduğu belirtiliyor.
Nükleer santraller, işletme sırasında sera gazı salımı yapmıyor, kurulum alanı da diğer santrallere göre oldukça küçük.
Dünya üzerinde uranyum stokları ve rezerv fazlalığı bulunduğu ifade ediliyor. Bu sebeple nükleer yakıtlar kolay ve ucuz şekilde depolanabiliyor.

Neden su kenarına inşa edilir?
Santral sahasının kriterleri çok önemli. Öncelikle tehlikeli deprem sahasında olmaması gerekiyor. Nükleer santralin karayoluyla taşınması mümkün olmayan 500-600 tonluk yekpare parçaları bulunuyor. Bunların deniz yolu ile taşınıp santrale en yakın limandan boşaltılması gerekiyor. Ayrıca nükleer santrallerin çok büyük soğutma suyu ihtiyacı bulunuyor (Her 1.000 megavat için saniyede 40-50 metreküp). Bu sebeple nükleer santraller deniz ya da debisi yüksek nehir kıyısına, nüfus yoğunluğu düşük olan bölgeye inşa edilir.

Teknolojide bir başka lige çıkmış oluyoruz
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Akkuyu Nükleer Güç Santrali'ne ilişkin, "İnşallah sayın Cumhurbaşkanımız ve Rusya Devlet Başkanı sayın Putin'in de katılımıyla 60 yıllık nükleer rüyamızın en önemli adımını, temelini atarak hayata geçireceğiz." dedi. Nükleer enerjinin Türkiye'nin 60 yıllık rüyası olduğunun altını çizen Albayrak, "Şimdi, dünyada 450'den fazla, inşaat halinde 55'ten fazla nükleer santral var. İnşallah Türkiye bu temel atma töreniyle 'Büyük ve Güçlü Türkiye' hedefine ulaşmak için nükleer güce sahip olarak, bağımsız, kesintisiz enerji, teknolojik anlamda kaynak çeşitliliğiyle birlikte başka bir lige çıkmanın en önemli adımlarından birini atacak." diye konuştu. Bunun yanı sıra yerli kömür üretiminde yeni hedefler koyduklarını ve 2019'da yerli kömür üretimini 100 milyon tonun üzerine çıkaracaklarını ifade eden Albayrak, 2020'lerin Türkiye'sinde bu rakamın 200 milyon tonun üzerinde olacağını belirtti.